١

Ela bela bin mehmûdî...Her yer karanlık...Je t-entende toujor, son tour کا بانێ مە یێ عەزیزان، کانی وار، کانی لۆ لۆ، لێ لێ ل کۆ، کانی دەنگ...

غەزال... چاڤێن وێ...

فۆتۆگرافا ١٥ -ئان ئا بیرا قەدەرێ گەلەکی بچۆکە. هەیە کۆ ئەو بچووکترین وێنەیا هەموو رۆمانێیە.

د ڤێ فۆتۆگرافێ دە چار کەس هەنە؛ جەلادەت ئالی بەدرخان، دو ئەسکەرێن رەشک ئێن فرانسز و یەکی دن. سەرێ کەسێ چارەمین ئێ فۆتۆگرافێ کۆ کنجێن سویل لێ نە، نەخویایە. رۆجێ لێسکو، فۆتۆگرافکێشێ ڤێ فۆتۆگرافێ، سەرێ کەسێ چارەمین دەرنەخستیە. هەموو بەدەنا گرس حەتا قرکێ د فۆتۆگرافێ دەیە. لێ سەری نینە. ئەو کییە؟ چما سەرێ وی دەرنەکەتیە؟

کی پێ دزانە! لێ د ڤێ فۆتۆگرافا بچۆک ئا رەش و سپی دە، تشتێ هەری بالکێش غەزالەکە بچوکە. غەزالەکە بچوک کۆ د ناڤ دەستێن ئەسکەران دە، ل سەر عەردەکە قراچ، ب چاڤێن گەلەکی بالکێش، ل کامەرایێ دنهێرە. ئەسکەر ژی ل سەر تۆتکان رونشتنە و ب کێفخوەشی ل کامەرایێ دنهێرن. ئەو دکەنن. ئەو ب سەر کەتنە؛ غەزال، ب ساخی، هاتیە گرتن. ئەو غەزالا گرتی، ب سەرفرازی، نیشان ددن.

هەچێ جەلادەت بەگ، رەنگێ رۆپەلێن بیرا قەدەرێ، یە، ل پێیە. لێ ئەو ل سەر غەزالێ خوار بوویە و غەزال، ژ ستریهان، پێگرتیە و ل کامەرایێ دنهێرە. ژ راوەستێ دخویە کۆ کەسێ چارەمین ئێ بێسەری ژی ل کامەرایێ دنهێرە. غەزال ناڤەندا ڤێ فۆتۆگرافێیە. هەیە کۆ لۆما، یانی ژ بۆ کۆ غەزال باش بخویێ، کەسێ چارەمین بێسەری دەرکەتیە. رۆجێ لێسکۆ کۆ ژ حال و هەوالێ فۆتۆگراف و فۆتۆگرافکشاندنێ نزانە، چاڤکا کامەرایێ د سەر غەزالێ دە راوەستاندیە.

پێوەندیەکە خورت د ناڤبەرا کەسێن ڤێ فۆتۆگرافێ و کامەرایێ دە هەیە. هەموو ب دیقەت ل کامەرایێ دنهێرن. غەزالا بچوک ژی، ماتمایێ، ل کامەرایێ دنهێرە.

لێ غەزال و نێرینا وێ... غەزال د ناڤ دەستان دەیە. دەستێن ئەجێب، غەریب و نەناس ئەو ژ قلۆچ و لنگان گرتنە. کەسێن نەناس ل دۆرا وێ جڤیانە و وێ، ماخروور و سەرفراز، نیشان ددن. ئەو گرتییە. د ڤێ کورتەدەما کشاندنا فۆتۆگرافێ دە ئەو چ حس دکە؟ کی دزانە! خوەزی زمانێ وێ یان ژی زمانێ ڤێ فۆتۆگرافێ هەبوویا و بکاربوویا حیسێن وێ، ژ بۆ خوەندەڤانێن بیرا قەدەرێ، بگۆتا. لێ مخابن، فۆتۆگراف ناپەیڤن، ئەو ب تەنێ نیشان ددن. ئەڤ فۆتۆگرافا کۆ مر. لێسکو ب کامەرایا خوە یا بچوک، ب لەز و ژ بۆ فلۆرەنس و رەوشەن خانمان، کشاندیە، دو چاڤێن گەرم، شێرین و رەش ئێن غەزالەکێ نیشان ددە. نێرینا غەزالێ ئەجێب گەرمە، بێپایان کوورە. لێ د ئەینی وەختێ دە، نێرینا وێ سارە، پر سارە.

غەزال دترسە. غەزال دیلە، بێگاڤ و بێچارەیە.

نێرینا وێ نێرینا دیل، بێگاڤ و بێچارانە. فۆتۆگرافا کۆ دێ ببە خاترایەکە بچوک ئا سالێن بەر ب ١٩٥٠ -ئان، نێرینەکە زیز بەرپێش دکە.

هەردو ئەسکەرێن رەشیک، د ناڤ کنجێن خوە یێن بۆز ئێن ئەسکەری دە، ل دۆرا غەزالێ رونشتنە و دکەنن. د نێرینا وان دە، بسەرکەتن هەیە، سەرفرازی و کێفخوەشیا گهیشتنا هەدەفان هەیە. لێ د نێرینا جەلادەت بەگ دە کۆ د ناڤبەرا هەردو ئەسکەران دە راوەستایە و ب دەستان ژ قلۆچێن زراڤ ئێن غەزالێ گرتنە، ئەو کێفخوەشی و سەرفرازی ناخویێ. ئەو خوار بوویە و ل کامەرایێ دنهێرە، ب تەنێ دنهێرە. نێرینا وی نە مینا نێرینا غەزالێیە نە ژی مینا یا ئەسکەران. ب تەنێ ئارام و نەرمە. کنجێن کۆ ل سەر وی نە، یێن سەید و نێچیرانە. ئەو ژی مینا یێن ئەسکەران، بۆزن. پۆرێ وی یێ کۆ ژ پێشیێ هنەکێ وەشیایە، کەتیە سەر ئەنیا وێ و ئەنیا فرەهـ گرتیە. پۆرێ وی سپی دکە. هەروەها سمبێل و ریها وی ژی. قەلیشەک و قەرمیچۆکێن رویێ وی گەلەکی کوورن. رەنگێ سپی یێ پایزێ کۆ هەو گەرم دکە، ب سەر جەلادەت بەگ دە گرتیە. جەلادەت بەگ کال و وەستیایی دخویێ. نێرینا وی نێرینەکە کال و وەستیایی یە.

د ڤێ وێنێ دە باش دخویێ؛ کالیتیێ رەنگێ جەلادەت بەگ گوهەراندیە و ب رەنگێ خوە یێ تایبەتی یێ سپی ئەو، ژ نو ڤە، نەقشاندیە. مر لێسکو کۆ ڤێ فۆتۆگرافێ، ب سەرفرازی، ژ بۆ بەرمالیا خوە و یا جەلادەت بەگ دکشینە، بێیی کۆ هایا وی ژێ هەبە، نێرینا وەست و کەدەرێ ژی دکشینە. ئەو، ب نەزانی، شاهیدیا وەست و کەدەرا چاڤان ژی دکە. هەروەکی کۆ هاتیە گۆتن، د نەقشێن هەر فۆتۆگرافەکێ دە چەند ئالی و چەند رەنگ هەنە، -وەکی ڤێ فۆتۆگرافا نو یا بیرا قەدەرێ.

نێرینا گەرم و سار ئا غەزالێ و نێرینا وەستیایی و کال ئا جەلادەت ئالی بەدرخان. نێرینێن دو قەدەران. نا، هەیە کۆ نێرینێن قەدەرەکێ... کی دزانە؟..