٢

لە کتێبی:
بیرا قەدەرێ
بەرهەمی:
محەممەد ئوزون (1953-2007)
 6 خولەک  261 بینین

گەرماهی و شەفقەتا کۆ جەلادەت بەگ د وەلاتێ غەریبیێ دە ل پەیە، گەلۆ د نەرینا ڤان چاڤێن جوان و رەش دە نە؟..

- جانان!

- جەلادەت!

- جانان!..

جەلادەت بەگ جانانێ، هەڤالا رۆژێن ستەمبۆلشوێنێ، بەر ب خوە دکشینە و وێ هەمبێز دکە. جار ب جار. پهێت. ب جۆش و هەز.

- جانان، ئەو دبێژە و ب خورتی ل چاڤێن وێ دنهێرە، جانان، چما تو ناپەیڤی؟ ئەڤ چ حالە، جانان؟

ئەڤ چ قەدەرە، چ قەدەرەکە تەرەسە!

- ئەز چ ببێژم، جەلادەت، جەجۆیێ روهـ و بەدەنا من؟ ما گۆتن قیما هەر تشتی دکن؟

جەلادەت بەگ ژ ستوویێ وێ رادمووسە. لێڤێن وێ یێن قەلەو و شل ل سەر ستوو دەرن و تێن.

دەستێن وی ل سەر بەدەنا تازی، هێدی هێدی، دگەرن. مینا کۆ دەست دخوازن بەدەنێ، ژ نۆ ڤە، کەشف بکن. بەدەن ژی، ل گۆرا تەڤگەرا لێڤ و دەستان، خوە دلڤینە. هێدی هێدی، ب دووزان، ب هۆستەهی.

- جانان، یارا خەونان... جەلادەت بەگ، بێیی کۆ سەرێ خوە راکە، دبێژە. تو دڤێ بزانبی، هەرچەند تو دووری من بوویی، ئەوچەند ژی تو نێزی من بوویی. هەرتم، ل هەر دەری. ل ئالەمانیاشوێن و مونیخشوێن ێ، ل مسرشوێن، لوبنانشوێن و سووریێشوێن، ل هەر دەرێ، تو ل نک من بوویی. چاڤێن من ب خەیالا چاڤێن تە یێن رەش و شێرین دهاتن گرتن. چاڤێن من ب خەیالا بەدەنا تە یا سپەهی ڤەدبوون.

جەلادەت بەگ خوە هنەکێ راست دکە، سەرێ خوە رادکە و ل جانانێ، ل بەدەنا زراڤ، خوەش و سپی دنهێرە. ب قاسی کێلیەکێ، ئەو، بێ حەرەکەت، لێ دنهێرە، ژ سەری حەتا ژێر، ژ ژێر حەتا ژۆر. پاشی، ئەو ب دەستێ خوە یێ راستێ لەهیفێن ل سەر تەختێ رازانێ، ب هێدیکا، دادخینە عەردێ.

- پشتی ئەڤچەند وەخت، ئەڤچەند حەسرەتێ... تو تشت دڤێ بەدەنا تە ڤەنەشێرە... تو تشت... نێزیکاهی و دووراهیا بەدەنا بێریلێکری... ما تو دزانی ئەو چ ئاگرە، ئەو چ پزۆتە کۆ ب بەدەنا مەرڤان دکەڤە؟..

جەلادەت بەگ، جیهێ خوە راست دکە، خوە هنەکێ دن نێزیکی جانانا کۆ درێژ بوویە، دکە، ل کێلەکێ رۆدنە و ب دەستێ خوە یێ راستێ بەدەنا وێ مست ددە، دەستێ خوە، هێدی هێدی، ل سەر بەدەنێ دگەرینە. ئو ئەو ل چاڤێن وێ، ل کووراهیا چاڤان دنهێرە.

- من تو ژ چاڤێن تە ناس کری... تەڤی کۆ کۆنیاک و شامپانیایێ ئەز سەرمەست کربووم و ئەوچەند خەلک ل دۆرا مە بوو، من تو ناسی... ژ چاڤێن تە یێن رەشک... گاڤا من چاڤێن تە یێن کۆ مینا هەیڤەرۆنێ دبرقین، دیتن، من تو ناسی. تە شەکل و شەمالا خوە گوهەرتیە، پۆر گوهەرتیە، لخوەکرنا خوە گوهەرتیە، لێ چاڤێن تە یێن کلدایی هەر مینا خوە نە، ئەو نەگوهەرینە... لێ پشتی ئەڤچەند سالان، ما مە دێ وەها هەڤوودو بدیتا؟.. تو، ژنا دیپلۆماتەکێ دەولەتەکێ کۆ ل پەی قەستا منە. ئەز، نەڤیێ میر بەدرخان، کورێ ئەمین ئالی بەدرخان، پرنس جەلادەت ئالی بەدر -خان، کۆ بوویە دەرکەتی و ل وەلاتێن غەریب ل پەی ستاریەکە بچۆک و دۆزێن مەزنە!

وەلێ بوو، دۆزا کۆ ئەز پێ رابووبووم، مەزن بوو، لێ ئەز موهتاجی ستاریەکە بچۆک بووم. نەچاری، فەقیری و بێگاڤی، دیسان، ل دۆرا من بوون. ئو جانان ژی، مینا گولا تۆپا ئاخرزەمانێ، بێخەبەر، بێهای، هاتبوو و د ناڤەندا مال، وار و ژینا من دە تەقیابوو! ئەز و جانان، ل وەلاتەکێ غەریب، ل سووریێ... چیرۆک درێژە، پر درێژ. رۆپەلێن بیرا قەدەرێ تێرا ڤێ چیرۆکا بالکێش ناکن. (رۆژەک ژ رۆژان، ئەگەر تو، دیسان، ل وان رۆژان ڤەگەریایی، هنگێ تو دکاری رۆمانەکە خوەسەر ل سەر ڤێ چیرۆکا مە بنڤیسی.) لێ چیرۆکا مە د ناڤ کۆر -دیپلۆماتیکا سووریە و لوبنانێ و کوردێن سووریێ دە بەلاڤ بووبوو... هەکە ئەز کتەکتان ل ئالیەکێ بهێلم و وەرم سەر ئەساسێ، کورتەبریا چیرۆکێ وەها بوو؛ من ژ هن هەڤال و دۆستێن خوە هن پەرە دەین کرن و پشتی گەلەک زەحمەتیان، جانان هلدا و چووم لوبنانێ، بێرووتشوێن ێ.

دو خۆرتێن کوردێن لوبنانێ کۆ ل بێرووتێ، ل ئونوەرسیتا ئامەریکایێ دخوەندن و گەلەکێ ژیر بوون، ژ بۆ مە، من و جانانێ، ل تاخا هەری خوەش ئا بێرووتێ، سورسۆکێ کۆ ل سەر گرێ ئەشرەفیێ بوو، د ئۆتێلەکە گەلەکی خوەشک دە، ئۆدەیەکە خوەش کرێ کربوون. سورسۆک و ئەشرەفیە هەم پر خوەش هەم ژی پر ساکین بوو. ئەهلێ وان دەران ژی فلە و ماروونی بوون. وان ئەم نەدناسین و هایا وان ژ مە نین بوو. ئەم ل ئۆدێ بوون، ژ بۆ قەستا فەلەکێ و فاهمکرنا دۆلاب و چەرخا کۆ فەلەکێ ل دۆرا مە بادابوو، ئەم ل ئۆدێ، ل سەر تەختێ رازانێ، د ناڤ نڤینان دە بوون. مە پشتا خوە دابوو چیا و زناران، بەرێ خوە ژی دابوو ئاڤ و دەریان و مە هەڤوودو و بەدەنێن هەڤوودو، ژ نۆ ڤە، دناسین...

- جانان، تو بدە قەدرێ خوەدێ، چما هیچ دەنگ ژ تە دەرنەکەت؟ ژ ئالەمانیایێ، من نامەیێن بێهەژمار شاندن، قاسید شاندن... چما تە بەرسڤا من نەدا؟ چما تو وندا بوویی؟

جەلادەت بەگ نەفەسەکە کوور ژ جخارا خوە دکشینە، دیسان، ل چاڤێن جانانێ دنهێرە و ژێ دپرسە، پرسان ل پەی هەڤ دبێژە.

- ما قەولێ مە نە وەلێ بوو کۆ مە دێ خوە بگیهاندا هەڤ، -دگەل هەر تشتی، تەڤی هەر جەلەب موسیبەت و بەلایێ؟

- مۆن شێر، جانان بالیفا جەلادەت بەگ ژێ دخە بن سەرێ خوە و دبێژە، نها ئەز چ ببێژم ژی ڤالایە... قەدەر...

- جانانێ، دەلالێ... چاوان قەدەر؟ ب قاسی کۆ ئەز تە دناسم، ئەز دزانم کۆ تو ئەوچەند ب قەدەرێ نە باوەر ئی... قەدەرا چ، جانان؟

- سەڤگل جەجۆ... هەر تشت ب لەزا برووسکێ هات. سالا کۆ تو و کاموران چوون و وە تەرکێ ستەمبۆلێ کر، ١٩٢٢ بوو. پشتی چووینا وە، رەژیما نۆ یا مستەفا کەمال ستەمبۆل ژی ب دەست خست. د ١٩٣٢ -ئان دە ژی فەرمانا وە ئا تە، برایێن تە سورەیا و کاموران و باڤێ وە رابوو. دەریێ ڤەگەرێ ل سەر رۆیێ وە هاتە گرتن، ریا ڤەگەرا وە هاتە برین. ئەز زارۆکا سرگوونێ مە، تو دزانی، باڤ و دیا من موهاجیرن. چاڤێ من ژ سرگوونێ، ژ وەلاتێن دوور و غەریب، ژ ژیانەکە نەناس دترسە. تو ژی خوەدیێ دۆزێن مەزن و شۆرەشگەر بوویی. پاشیا تە بری، پێشیا تە نەدیار بوو. ئەز بۆشناک، تو کورد، زمانێ مە ترکی، وەلاتێ مە نەدیار... ئەز ترسیام جەجۆ، ئەز ترسیام... من ب تیرێن خەدار ئێن ترسێ ئەڤینا دلێ خوە کوشت... کوشت...

جانان هەردو دەستێن خوە دبە رۆیێ خوە و دگری، ب دەنگ، ب قیرین، دگری...