mibḧis alsifat alilh
Li pirtûka:
Eqîdey Merziye
Berhema:
Mewlewî (1806-1882)
3 Xulek
906 Dîtin
ezelîyet bo esma sabîte
le wechî ricû’ ebał qudrete
sîfatî zatî her wekû zatin
xarc le derkî gişt mexlûqatin
hîç me’lûm nawin boman «kima hîErebî»
ezelî û ebed namutenahî
ba te’elûqyan waḧîd «balzatErebî»n
«ḧîs alti’liqErebî» bê nîyhayatin
gişt za’îd le zat ne ’eyn û ne ẍeyr
«min ḧîs alaycad asarha xîrErebî»
wek «ma asabikErebî» deka, bê guman,
îma «ma tirî fî xilq alirḧimin...Erebî»
ba wicûd mukellef nîyen bemane
sîfatî aya za’îdin ya ne?
ya xo emyane ’eynî eweye
ya teẍayuryan le beynda heye
bo zatî aya ẍeyrin ya xo ’eyn?
ḧewałey keşfî esfyay dedeyn
ême meḧcûbîn ba laçîn le beyn
qisey lê nekeyn çake û deyçîkeyn
boç?! ehlî hewa ẍałbin tewaw
«la’lacErebî» însan têrne ew cewaw
eger sîfatî nefsî zat dewê
lizûmî çendê meḧałat dewê
ewweł: dewê ḧemil «بلاافادةErebî»
duwem: mesela ’îlme îrade
sêyem: ’eqłî to deşê cazim bê
mesela be bûn wacb ’alim bê
bê ḧacet ebał îsbat be burhan
çit nefsî xoye zerûre û ’eyan
çarem: boy ’îlim «wacb alucud»Erebî
«balzatErebî» sanî’î ’alem û me’bûd
qiseyç le neḧwî «’alîmErebî»da nîye
kewa ḧemlyan «mwatahErebî»yiye,
beł qise le beḧis neḧwî «’ilimErebî»ye
kewa ḧemlyan îştîqaqîye
هەرگاە ke nefsî zat bin ewane
meḧałateke zahîr bizane...
er dełê ewsa lêy lazim dewê
ke teẍayûrî î’tîbar newê
çe meḧałê hes eger biłê: «zat,Erebî
ḧîs alti’lîq bizî alim’ilumat,Erebî
’almu, bil ’ilimّ.Erebî» «’ilî za alqyasErebî»
teqrîrî baqîy sîfatîç her was
me’nay ḧemlyan yanîyhay zatî
«mit’ilّqu balim’ilumatîErebî»
«wihkizaErebî» wa faydey bû ’eyan
îftîqarîçî bû ebal beyan
temaywizî beyn î’tîbarat bû
tekessurîç bo wicûd neyda řû
her wek ew cumle meşhûre le beyn:
ełên «alwaḧd nisifّ lîlasnînErebî»,
sulsî syane, řub’e bo çwar,
ta herkiwê biřot nayete şumar
dyare mewcûd her waḧîd dewê
ḧemlî mufîde û nîsfîye cigê
dełêyn bûnî zat pakî ’elîye
be nefis û ’eynî ew te’elûqye
batîlîyetî zor bedîhîye
«kikun alwaḧd nifis alinsifîhErebî»
«bil eّnima hu ’almu, qidîr,Erebî
ḧîٌّ, mirîdu, simî’, bisîrErebî»
pes ewa mawe lem řewaqeda
kelam le me’xez îştîqaqeda,
wekû qudret û ’îlim, «we’înّhErebî
mi’nîw za’idّ lîs nifsihuErebî»
boç;mîslî qudret «ribّ albirîّhErebî»
le î’tîbarat ’eqłîye nîye
beł le me’anîy ḧeqîqîyen gişt
lem dû şîqqane yekê bigre mişt
er ’eynen ’edet bo meḧałate,
wer weray zaten metleb îsbate
nîye delalet sem’î û ’eqłîye
le bo îzaḧî me’nay ẍeyrîye
«ne’em fî sifat cinat albarîErebî»
heye îttyafaq bo ummet carî
ke men’î îtlaq ẍeyrîyet deken
nawyan bo zat wek eẍyar naben
«bina’ ’elî zake al’îtّfaqErebî
tiḧin niqti’ bimin’ al’îtlaq»Erebî
te’rîfî ẍeyrîç wa ke meşhûre
bo bełedîyet legre zerûre
ẍeyr înfîkakyan le beynda dewê
ya xo dû zatin emyan ew newê