mibḧis alٲ’imة fî alasul walfiru’ û altirîqة û ٲqitabha
Li pirtûka:
Eqîdey Merziye
Berhema:
Mewlewî (1806-1882)
7 Xulek
757 Dîtin
le esłî dînda dû kesin meşhûr:
şêxî eş’erî û şêx ebû mensûr
le fer’î dînda her çehar îmam
meşhûrin le beyn temam xas û ’am
îmamî e’zem ewweł ser mezheb
duwem şafî’î qureşî neseb
be îmay ḧedîs seyîdî serwer
’alem be ’îlmî ew bû munewwer
sêyemîn malîk fezłî ekmele
çwarem eḧmed neclî ḧenbele
çunke mezhebyan mudewwen bûge
teqlîd her bo řêy lay ewan çûge
erne le sayey «sîd albişirErebî»
muctehîd zorin hemû piř huner
erçî îxtîlaf ummet řeḧmete
teqlîdî ẍeyrî ewan zeḧmete
«tirîqةû alqum kilّy minha ḧiqErebî»
kul ’eynî şer’in, beł lubbî mutłeq
wek muctehîdîn zahîr, îctîhad
sabte, taqî, bo şêxî îrşad
çî bo muctehîd hes ber muqellîd
leser murîd hes nîsbet be murşîd
«bil qalwa: alşîx fî şî’tihErebî
kan kalinbîّ fî ٲmّtîhîErebî»
erçî ehlî ḧeq fermûgyane:
esbabî ’îlmî mexlûq syane
ḧewasî selîm xemsey zahîre
lems û, şem, zewqe û, sem’e û, basîre
xeberî sadiq, ’eqłe, sê temam
nîye le esbab me’rîfet îlham
lakîn bizane, hîç şubhey nîye
ewe be nîsbet ’amّey xełqîye
«xisusaًErebî» îlham her wek wîcdanî
îlzamî ẍeyrî pê natwanî
eger ne, ’îlmî pê dewê ḧasił
bide be ḧedîs «ٲlihemenîErebî...» dił
«qilb alimؤmin ’irş alilhErebî» bixiwên
camî «ٳsitfitî ’in qibilkErebî» bwên
nesîmî «nefes fî ru’îErebî» kwanê?
«ٳliّa û qid sibّErebî» zor kes deyzanê
ḧuccete le lay esḧabî sefa
«xuz tirîqehim ٳz fîh şifaErebî»
«we la sîّma tirîqeة menErebî
menّe ’ilîhim cenabu zî almenّErebî
biٲnّehumu qed teٲdibwaErebî
biٲdeb alşir’, fîh deٲbwaErebî
diٲbihim lilşîx deٲbi alsiḧabةErebî
limin tab min tîbîh tabةErebî»
xamoş û goya û xemede û şwaz
bêhoş û huşyar, řeqede û eyqaz
nizîk aşna, dûr û bêgane
ẍwîyeb û ḧuzzar, kane û bane
tebe’ey mîşkat mîsbaḧî barî
«wira’ kilî misilim, bixarîErebî»
uweysîy be neqiş bê neqşî peywend
ser karî ’alî şahî neqşibend
«qedese alilh, ti’alî, sîrّehErebî
ٲfaze ’ilî alimؤminîn bîrّehErebî»
terîqî enfes eqdes û e’la
eḧla û ecmel, ecel û ecla
ether û enwer, etyeb û neseb
enfe’ û erfe’, efzel û eqreb
mektûbat negrî er le gwêteda
«abin ḧicirErebî» berd deda pêteda
zahîrî dełêt wek batînîye
terîqe leme fazîltir nîye
çi terîqêke awridyane beyn?
«cizahim alilh rebّû alimşirqînErebî»
’înadit nîye eger munsîfî
ewe «ٲfizlu alzّyikirî ٲlixfîّErebî»
ewîçe îxtyar îsmî zatî pak
camî’î esma û sîfatane pak
ber le meşẍûłî be nefî û îsbat
ełbete kew çend fewa’îd dedat
nek wek îxtyar dił, be dił bizan
ke le bedenda her wese sułtan
îsłaḧî ewî îsłaḧî gişte
beł bo şeş cîhet bo hemû çişte
«bi’d azan» ke dił piř bû le sefa
celay řoḧe û sîř xefîye û exfa
herwa bew silûk řewye û şerit û şon
ta «’eşerة kamîlةErebî» deřon
ke le kel kewkeb kamîlî sûy da
îman û îslam ḧeqîqî řûy da
ew wexte dełên qołit hełmałe
an hawtirazûy sed hezar sałe
le lay min řewyey em bizurgane
emyane nek wek hîç kamêkyane
ke řabîtey şêx têrne nezer
«tubî lilzî lih za zeherErebî»
şêx her dû fenay hes bê weswese
pes bo to «fina fî alşîxErebî»y bese
dełêy îstîḧzar sûret betałe
betałe nwêj şer’ît çend sałe
’elawey xelel karî ’uqbayî
deşê bifewtê karî dinyayî
’ulemay kamîl mezheb her çwar
esfyay bizurg «sifîّ alasrarErebî»
xot şareza wî ya be wasîte
lêyan deşnewî ḧeqqîy řabîte
îşareye hes le me’îyetda
le kîtabeda ya le sunnetda
er famit neřo û her neyêtewe
çak řabîtey lê defamêtewe
xolase terîq em meşa’îxe
fezłî «kalicbalErebî» řasî û şamîxe
boç em terîqe hes bem terîqe?
çunke nîsbet û ḧałî sîddîqe
nîsbet û ḧałet «ٲfizil alamsalErebî»
«ٲfizelu alnّeseb ٲfizil alٲḧwalErebî»
erçî şerîkin esḧabî kîram
«fî alfîz al’amّy min xîr alanamErebî»
«likin fî alfîz alxas alimḧuّliErebî
kilّhim mirîdErebî» xelîfey ewweł
«û hu zahraً batnaً muta’Erebî
’ilî kilّhim lih atّeba’Erebî»
«û min narh kulّû miqtibisErebî
û min nurh kulّû miltemîsErebî»
tesdîq berzexe «bîn altirfînErebî»
her yek le cêy xoy «kulّ min alusfînErebî»
řutbey farûqî ma’îl be ferqe
le şihûdî şer’ şerîfda ẍerqe
eger debînî «bi’d alinbîّyinErebî»
řutbey sîddîqîn şuheda bibînin
muddey sêyemîç, ta ekserî çû
wîlayet her berg nibuwetî bû
îmcar nwandinî kemê goşey ’eyn
mertebey sêyem bû be «zî alnurînErebî»
çun le çaremda cêy girt, xor dustûr,
bê perde, ’alem kird we deryay nûr
qewabîl yek yek hat weberewe
herçî herçî bû daye derewe
fesłê sewze û guł, yek zerdî û melal,
le yemen ’eqîq, le bedexşan lal
sełay «silunî» xist ew felek dad
«zidnî» zyad kird «kumîl»y «zyad»
wîlayet perdey nekird řî’ayet
bo we naw nirya «bab alulaytErebî»
zahîr bû terîq sîddîqî wek xoy
’alî û piř meẍze, boçî pûç dekey?
sîlsîley řîcal em şîmey pake
layq wegerdin şêrî bê bake
qef qef hat wek řim ta şîrî hîndî
qid qedّe qedّe kulّy «lîErebî», «’îndîErebî»
her kes xestey zehir gestey «hewa» bû
farûqî turyak bo ew dewa bû
le feyzî qedîm lutfî řebbanî
bû be muceddîd bo elfî sanî
xebîs le teyîb bew kirya temîz
«qidّese alilh sîrّehu al’izîzErebî»
muḧtac be elfît er newî ’atî
er ’eşeratît eger mî’atî
egerçî dîcley beẍdadî îrşad
«minbi’u alanharErebî» mezre’ey ’îbad
me’way nîsbeteyn bê şeynî sîbteyn
ẍews û şahbaz saḧîb cenaḧeyn
mercî’î fitûḧ peyda û nîhanî
barkay celal şêx cîlanî
«alilh ٲrizahu balrîza alimbînErebî
ٲwilahu alٳlih ٳlahu, amînErebî»
fyûzat yekser er zore û er kem
temam le xidmet ewda dewê cem
lakîn muceddîd na’îbî ewe
wekîlî «zu rٲyErebî» sa’îbî ewe
herçî ke witman cem bûge lewê
teslîm be serkar muceddîd dewê
leser her şîme û şêweye ke hey
çar nîye deşê bew teşebbus key
çunke wekîlî ewe û na’îbe
le na’îb ẍa’îb ełbet xa’îbe
ba bêyne sêwer em herdû huma
«rezîy alilh alhadî ’inhimaErebî»
«namî» lem cêda bo wesłî îsnad
çen kes naw eba le ehlî îrşad
le «farûqî»we wasił bû me’lûm
bo neclî erşed «miḧimd mi’sumErebî»
lewo hate xwar bo terwîcî dîn
day le derûnî xwace «sîf aldînErebî»
emcar hate xwar zor be cwanî
bo «nur miḧimّdi اەلبەدەûانیErebî»
lewewe geyşit be canî canan
«ḧibîb alilh mizhir alaḧsanErebî»
ca geyşte dił pîrî ’elewî
«’ibdalilh ẍilam ’ilî dîhlewîErebî»
lewewe hênay payey ’îlim û ’eyn
«mulana xaldKes» şay «zu alcinaḧeynErebî»
le «mulana»we xezaney eman
teslîm bû be des ḧezretî ’usman