٦٠
خاتەمیا کتاب و نامەئێ د سوورەتێ ختابا دگەل خامەئێ هەرچەند غەرەز خەتم کەلامە لاکن ل موتەکەللمی ئیهامە
از کتاب:
مەم و زین
اثر:
احمد خانی (1650-1707)
4 دقیقه
1598 مشاهده
ئەی راکبێ واقعێ پەیادە
وەی عاشقێ سەفحەئێ د سادە
ئەی شاعرێ ساغر و نگوون سەر
وەی ساحرێ ساخر و فوسوونکەر
ئەی هائمێ وادیا زەلالێ
وەی غاویێ دەعوەیا کەمالێ
ئەی خامەئێ سەرتەراشێ بەد ڕەنگ
بەس نامەئێ خوە قوماشێ خوەش ڕەنگ
ڕووڕەش کە ب ناڤێ خەتت و خالان
بەد نام بکە ب بێ و دالان
هندی وەکوو خەت غوبار و هوورە
ئەو خەت ژ لەتافەتێ نە دوورە
گاڤا کو ژ ڕەنگێ مەشقێ پوڕ بوو
یا شوبهەتی نەسخ و سولسێ گر بوو
ئەو ناسخێ نوسخەیا جەمالە
بێ رەونەق و روهنی و کەمالە
لازم ئەوە دلبەرێ د سادە
خەت لێ نەبتن وەکی قلادە
خوەش زینەتە خەت ل ماهێ روخسار
هندی ل روویان نەبوویە هەڤسار
ئەی خامە تە ژی گەلەک درێژ کر
ئەڤ نامە بەسە تە پوڕ قرێ ژ کر
هەر چەند کەلام شوبهی دوڕ بت
بێ قەدر دبت دەما کو پوڕ بت
نابینی ب قیمەتن جەواهر
لەورا کو د هندکن د نادر
سەهو و غەلەت و خەتا و نسیان
مەجمووعەئێ ناپەسەند و عسیان
تەحریر کرن تە بێ تەئەممول
کی دێ بکتن ژ تە تەحەممول
کەس نینە بکەت ژ بۆ تە تەحسین
گۆیەندەئێ ئافەرین و نفرین
ئەی بێ ئەدەبا خەرابە بێ عار
گوستاخ و ستەمکەر و سیەهکار
هندی کو سەرێ تە من قەلەم کر
ئەو چەند تە خەتێ خەتا رەقەم کر
هندی کو سەرێ تە من تەراشی
ئەو چەند تە کر گونەهـ تەلاشی
فەححاشی تە کر ژ ڕەنگێ خانی
نەققاشی تە کر مسالێ مانی
مەشغوولی بەسە ب لەعب و لەهوان
تەوبا خوە بکە ژ خەتا و سەهوان
جارەک وەرە سەر تەریقێ تەوبە
هندی نەگهشتیە تە نەوبە
نەوبەت کو گهشتە خەسمی خامە
تەی کر ل مە ئەو نزاع نامە
ئەو بەتلێ دلاوەرێ زەبەردەست
ئەووەل کەمەرا تەهەوورێ بەست
بوو راکبێ دولدلێ ئەنامل
دەر حال د گەل مە بوو موقابل
کێشا ژ زەبانی ذو الفقارعربیەک
بوو خەسم د گەل مە شەهسوارەک
سل بوو رکیا ژ وان عتابان
ئەزمان گەڕیا ب ڤان جەوابان
گۆ: ئەحمەد ئەگەر تو نەی خەبیسی
هەر چی کو تە گۆ من ئەو نڤیسی
قەولێ د تە قەنج ئەگەر خەرابن
فعلێد تە خەتا ئەگەر سەوابن
ئەی بەد عەمەلۆ تو قەنج دزانی
تو قائل و فاعل و خودانی
نەی بوومە د عالەما نەییستان
مەی بووم نە ب دەستێ مەیپەڕستان
گاڤا کو تە ئەز برم ژ سازی
نە دەنگێ د من هەبوو نە گازی
تە دوورکرم ژ نک هەڤالان
مەهجوورکرم ژ مولک و مالان
بەند و وەسلێ د من سەرابن
ئەووەل تە کرن ب ئەمرێ كنعربی کون
پاشی کو تە کر د باغێ عشقێ
کون کون دلێ من ب داغێ عشقێ
تە پوف کرە جسمێ من دەما جان
هاتن ژ دلێ من ئاهـ و ئەفغان
نەفخا تە ل من دل و جەگەر سۆت
هەرچی کو تە پوف کری من ئەو گۆت
ئەز لالم وبێ زەبان و خامووش
بێ نەفس و نەفەس ژ قسمێ قامووش
بەزما تەرەبێ ب من تە خوەش کر
دیوانێ گونەهـ ب من تە ڕەش کر
هەر چەند کو زاهری هەیم ئەز
سازەندە تویی وەکی نەیم ئەز
ما نەی ب خوە تشتەکی دبێ ژت؟
خامە ب خوە رەشحەکێ دڕێژت؟
کاتب قەلەمی دکەت سیەهکار
سازەندەیە نەی ژ دەست ب هاوار
نای و قەلەم و مداد و نیشان
تیر و هەدەف و کەمان و کیشان
محکوم ُ علیهعربی بوون د تەقدیر
هێژ ئسمێ گونەهـ نەبوویی تەستیر
یا رەب تو دزانی خانیێ ژار
تەشبیهی ب خامەیا گرفتار
قەلبێ وی د دەست تەدایە الحقعربی
دەستێ وی ب دەست خوە نینە موتلەق
گاڤا کو ل وی تە سەرقەلەم کر
هەرچی تە ئرادە کر رەقەم کر
ئامر تویی ئەو ب ئەمری مەئموور
مەئموور دبن هەمیشە مەعزوور
گەر دائیە وی تە ئختیارەک
ئەو ژی وێ سپارە تە ب جارەک
ئەو گەر عەلەم و وەگەر قەلەم بوو
پەیوەستە د دەست تە سەر قەدەم بوو
نەفع و زەرەرا خوە ئەو نزانت
یا قەنج ژ بۆ خوە ئەو چ زانت
چاوا کو ژ بۆ تە ڕا رزایە
ئەو نەی سفەتە وی ئەو هەوایە
واللهعربیی ژ سفیدی و سیاهی
وی قەسد و غەرەز تویی ئیلاهی
ئەمما ب مورەککەبا قەبائح
ڕووڕەش کرنە گەلەک سەفائح
خەتتێ تەیە سەرنوشت و سەرمەشق
سهـ سالە خەتێ خەتا دکەت مەشق
لەورا کو دەما ژ غەیبێ فەک بوو
تاریخ هەزار و شێست و یەک بوو
ئیسالە گهشتە چل و چاران
وی پێشرەوێ گوناهکاران
ڤێکدا ژ مەناهیان گەلەک مال
یەک پوول نەهن ژ حوسنێ ئەعمال
ئەووەل کو تە دا ژ عشقێ مەتلەع
ئاخر بدە وی تو حوسنێ مەقتەع