اَلبابُ الٲَوَّلُ في تَرجَمَةِ الاَسماءِ
بەشی یەکەم لە وەرگێڕانی ناوەکاندا
از کتاب:
ئەحمەدی
اثر:
شیخ معروف نودهی (1753-1837)
25 دقیقه
4410 مشاهده
«رَٲْسعربی»: سەرە. «عَيْنعربی»: چاوە
«بَدَنعربی»: قالب «اِسْمعربی»: ناوە
«ٲَنْفعربی»: لووتە «حاجِبعربی»: برۆ
«فَخِذعربی»: ڕانە. «رُكْبَةعربی»: ئەژنۆ
«جَبين وَ جَبْهَةعربی»: تەوێڵە
«مَكْر و كَيْد و حيلَةعربی»: فێڵە
«ظَهْرعربی»: پشتە. «كَتِفعربی»: شانە
«شَفَةعربی»: لێوە. «سِنّعربی»: ددانە
«بَطْنعربی»: سکە. «صَدْرعربی»: سینگە
«کَعوُبعربی»: کەنگەر. «نَعْناععربی»: پوونگە
«ساعِدعربی»: باسکە. «عَضُدعربی»: قۆڵە
«قَرْناءعربی»: شاخدار. «جَمَّاءعربی»: کۆڵە
«مَتينعربی»: قایم. «مَتْنعربی»: پشتە
«لَبَنعربی»: شیرە. «لَبِنعربی»: خشتە
«شَعْرعربی»: مووە. «قُطْنعربی»: لۆکە
«عَدَسعربی»: نیسکە. «حِمِّصعربی»: نۆکە
«ظِفْرعربی»: نینۆک. «مِسْحاةعربی»: بێڵە
«صافيعربی»: سافە. «كَدِرعربی»: لێڵە
«شارِبعربی»: سمێڵ. «لِحيةعربی»: ڕیشە
«جَرْحعربی»: برینە. «وَجْععربی»: ئێشە
«باع و ذِراع و يَدعربی»: دەستە
«سَريععربی»: چەسپان. «بَطِيءعربی»: سستە
«ناصِيَةعربی»: چییە؟: پێشی سەرە
«اِبِلعربی»: وشتر «حِمارعربی»: کەرە
«ٲَصبُععربی»: ئەنگوست «قَدَمعربی»: پێیە
«ذَكَرعربی»: نێرە «ٲُنْثيعربی»: مێیە
«رِجلعربی»: پێیە «كوُععربی»: جوموژگە
«ذِئب و سيد و سِرْحانعربی»: گورگە
«ٲُذْنعربی»: گوێیە «مِرفَقعربی»: ئەنیشکە
«ديكعربی»: کەڵەشێرە «دُجاجعربی»: مریشکە
«وَجهعربی»: ڕووە «كاهِلعربی»: نێوشانە
«لَحْمعربی»: گۆشتە «عَظْمعربی»: ئێسقانە
«اِبْطعربی»: بن هەنگل «جَنْبعربی»: تەنشتە
«قاععربی»: جێگەی نەرمان و دەشتە
«رِئَةعربی»: سییە «ٲَمْعاءعربی»: ڕیخۆڵەیە
«نَجْل و وَلَدعربی»: چی؟ ڕۆڵەیە
«صُلْبعربی»: پشتە «مِنْكَبعربی»: شانە
«نَصْلعربی»: سەرە ڕم هەم پەیکانە
«رَكِيَّةعربی»: چییە؟ ئیسمی بیرە
«هِصْر، هَيْصَر، هَيْصارعربی»: شیرە
«نَصْلعربی»: هەم ئیسمی شمشێرە
«وَجْنَةعربی»: کوڵمە «نَبلَةعربی»: تیرە
«عَقَبعربی»: پاژنە «عِرقعربی»: ڕەگە
«عَصَبعربی»: پەیە «كَرِشعربی»: ورگە
«حَلْق حَلْقُوم بَلْعُومعربی»: گەروو
«حُوتعربی»: ماسییە «عَلَقعربی»: زەروو
«كَعْبعربی»: قاپە «لُثَّةعربی»: پووکە
«عَروسعربی»: زاوایە، هەم بووکە
«وَكْر و عُشّعربی»: ئیسمی هێلانە
«ٲَسَدعربی»: شێرە «عَرينعربی»: لانە
«كُليةعربی»: چییە؟ گورچە ویلە
«لَحْيَيْنعربی»: چییە؟ دووشەویلە
«كَفعربی»: لەپی دەستە «خَدّعربی»: کوڵمە
«اَكْحَلعربی»: چاوڕەشی بێ سورمە
«طَلعَتعربی»، «مُحَيَّاعربی»: ڕوخسارە
«نَهْرعربی»: ڕووبار «شَطّعربی»: کەنارە
«عُنْقعربی»: ئەستۆ «عارِضعربی»: ڕووە
«بَيْضَةعربی»: هێلکە «فَرْخعربی»: بێچووە
«ذَنَبعربی»: کلکە «عُرْفعربی»: یاڵە
«جُناحعربی»: گوناح «جَناحعربی»: باڵە
«غُرْفَةعربی»: لویچە «مُدّعربی»: مستە
«ذِراععربی»: گەزە «شِبْرعربی»: بستە
«كَبَدعربی»: جەرگە «طحالعربی»: سپڵە
«قَلب و فؤاد و ضَميرعربی»: دڵە
«دُهْنعربی»: ڕۆنە «شَحْمعربی»: پیوە
«تُرابعربی»: گڵە «رَمْلعربی»: لیوە
«ريق و بُصاق و رِضابعربی»: تفە
«زُبَدعربی»: کەرە «زَبَدعربی»: کەفە
«لِسانعربی»: زوبان «فَمعربی»: دەمە
«نُخامَةعربی»: ئیسمی بەڵغەمە
«شابّعربی»: جوانە «هَرِمعربی»: پیرە
«قَوْسعربی»: کەوانە «سَهْمعربی»: تیرە
«مُخاطعربی»: چڵمە «لُعابعربی»: لیکە
«لُقْمَةعربی»: پاروو «لُبْنَةعربی»: تیکە
«اَخمَصعربی»: پاژنە «هامَةعربی»: سەرە
«ٳمْشِعربی»: بڕۆ «تَعالعربی»: وەرە
«ثَغْرعربی»: ددانی پێشینە
«بُغْض و ضِغْن و شَحْناءعربی»: قینە
«قَوامعربی»: قەدە «سُرَّةعربی»: ناوکە
«ٲُمّعربی»: ئیسمی دایکە «ٲبعربی»: باوکە
«رَقَبَةعربی»: عەبد و هەم گەردنە
«حَياةعربی»: ژیانە «مَوْتعربی»: مردنە
«عُذارعربی»: زوڵفە «ساقعربی»: چی؟ ساقە
«ذَقَنعربی»: چەناکە «فَخّعربی»: فاقە
«صَلاةعربی»: نوێژە «ٲَذانعربی»: بانگە
«سَنَةعربی»: ساڵە «شَهْرعربی»: مانگە
«نَهارعربی»: ڕۆژە «لَيْلعربی»: شەوە
«نَومعربی»: نووستنە «رُؤْياعربی»: خەوە
«نَجْم و كَوْكَبعربی»: ئەستێرەیە
«رَغيفعربی»: چییە؟ کولێرەیە
«شَمْسعربی»: ڕۆژە «قَمَرعربی»: مانگە
«دِرْهَمعربی»: درەم «دانِقعربی»: دانگە
«ٲُرُزعربی»: برنج «شِلْبعربی»: چەڵتووکە
«ثَقيلعربی»: گران «خَفيفعربی»: سووکە
«حَبّعربی»: دانەیە «قُمْح و حِنْطَةعربی»: گەنم
«صَقِيععربی»: سێخوار «نَداعربی»: شەونم
«مَرارَةعربی»: ئیسمی زراوە
«عَصْفِ مَأْكُولعربی»: کای خوراوە
«جَوْزعربی»: گوێزە «لَوْزعربی»: چوالەیە
«مَحوِلعربی»: تیفلی یەک ساڵە
«بُزاقعربی»: تفە «ضِرسعربی»: خرێیە
«دِرع و ذَرَدعربی»: چی؟ زرێیە
«ٲَعْمیعربی»: کوێرە «ٲصَمّعربی»: کەڕە
«مَعَزعربی»: بزنە «نَعجَةعربی»: مەڕە
«ذَهَبعربی»: زێڕە «فِضَّةعربی»: زیوە
«جَبَلعربی»: کێوە «وادِيعربی»: شیوە
«تَيْسعربی»: تگەیە «كَبْشعربی»: بەرانە
«صَعبعربی»: سەختە «سَهلعربی»: ئاسانە
«ٲَبيَضعربی»: سپی «ٲَسوَدعربی»: ڕەشە
«ٲَزرَقعربی»: شینە «نَصيبعربی»: بەشە
«ٲَصفَرعربی»: زەردە «ٲَحْمَرعربی»: سوورە
«قَريبعربی»: نزیک «بَعيدعربی»: دوورە
«ٲحْوَیعربی»: ڕەشە «ٲَخْضَرعربی»: سەوزە
«حالِكعربی»: ڕەشە «طُحْلَبعربی»: قەوزە
«شَجَرعربی»: درەخت «حَجَرعربی»: بەردە
«دَواءعربی»: دەرمان «داءعربی»: دەردە
«خُفّعربی»: چی؟ مەسحە «مِداسعربی»: سۆڵە
«عامِرعربی»: ئاوا «غامِرعربی»: چۆڵە
«شاةعربی»: بزن و مەڕە «جَذَععربی»: شەکە
«شَكّ و رَيْب و مِريَةعربی»: شکە
«نَعل و خِذاءعربی»: ئیسمی کەوشە
بڵێ «بَنَفْسَجعربی»: وەنەوشە
«نَرجِسعربی»: نێرگسە «ٲَدِمعربی»: چەرمە
«زَهرةعربی»: گڵۆک «حَياءعربی»: شەرمە
«عُشْبعربی»: گیایە «حَشِيشعربی»: پووشە
«حَيَّةعربی»: مارە «فارَةعربی»: مووشە
«خَروُفعربی»: بڵێ: بەرخی نێرە
«خَرُوفَةعربی»: مێیە «ضِرغامعربی»: شێرە
«حَمَلعربی»: یا شەکە؛ یا بەرخە
«بَيْععربی»: مامەڵە «سِعْرعربی»: نرخە
«طاهِرعربی»: پاکە «نَجِسعربی»: پیسە
«حَبْل و رَسَنعربی»: چی؟ گوریسە
«طالِحعربی»: خراپ «صالِحعربی»: چاکە
«ثَروَةعربی»: دەوڵەت «ثَرَیعربی»: خاکە
«كِبْريتعربی»: گۆگردە «جَصّعربی»: گەچە
«قَملعربی»: ئەسپێ «بُرغُوثعربی»: کێچە
«مِرآة وَ سَجَنْجَلعربی»: ئاوێنە
«مِثْل و شِبْه و نَظِيرعربی»: وێنە
«رَبوَة وَ تَلَّةعربی»: تەپۆڵکەیە
«اُسطُوانَةعربی»: کۆڵەکەیە
«حَرْب و وَغا وَ هَيجاءعربی»: شەڕە
«يابِسعربی»: وشکە «رَطبعربی»: تەڕە
«ذُبابعربی»: مێشە «نَحلعربی»: هەنگە
«ٲَفيُونعربی»: تریاکە «بَنْجعربی»: بەنگە
«كَثيبعربی»: چی؟ تەپۆڵکەی لیوە
«نُضّارعربی»: ئاڵتوون «لُجَيْنعربی»: زیوە
«عَسْجَدعربی»: جەوهەرە، هەم زێڕە
«طِرْسعربی»: کاغەزە «سَطْرعربی»: دێڕە
«دَيْجُور و داجيعربی»: شەوی تاریکە
«غَليظعربی»: ئەستوورە «دَقيقعربی»: باریکە
«ٲَعْوَجعربی»: خوارە «قَويمعربی»: ڕاستە
«رَوْب و رائِب و خاثِرعربی»: ماستە
«رَديعربی»: خراپ «جَيِّدعربی»: چاکە
«خَبيثعربی»: پیسە «نَظيفعربی»: پاکە
«اُطروُشعربی»: کەڕە «ضَريرعربی»: کوێرە
«غَرثانعربی»: برسی «شَعبانعربی»: تێرە
«بَحر و دَٲماء ويَمّعربی»: دەریایە
«ٲختعربی»: ئیسمی خوشک «ٲَخعربی»: برایە
«شَحيح و لَئيم و بَخيلعربی»: ڕژدە
«بَشارَة و بُشرَیعربی»: موژدە
«فُلك و سَفينَةعربی»: کەشتییە
«ذِبحُ و ذَبيحَةعربی»: کوشتییە
«سُلَّمعربی»: پەیژە «سَريرعربی»: تەختە
«جَدّعربی»: بزرگی «رِزقعربی»: بەختە
«جَدّعربی»: هەم باپیرە «جَدَّةعربی»: نەنکە
«دَقيقعربی»: ئاردە «رَقيقعربی»: تەنکە
«رَمْس و قَبْر و جَدَثعربی»: گۆڕە
«عُقابعربی»: هەڵۆ «دُرّاجعربی»: پۆڕە
«شَبّعربی»: چی؟ زاخە «عَفَصعربی»: مازوو
«ٲَدْهَمعربی»: ڕەشە «ٲَبْلَقعربی»: بازوو
«لَيْث وَ حَيْدَر ضِرْغامعربی»: شێرە
«بَعْلعربی»: شەوهەر «فَحْلعربی»: نێرە
«بازيعربی»: بازە «باشِقعربی»: واشە
«طِحْنعربی»: ئاردە «رَحیعربی»: ئاشە
«نَزْر و يَسير، قَليلعربی»: کەمە
«كَثيرعربی»: زۆرە «جَميععربی»: هەمە
«بِساطعربی»: بەڕە «لِحافعربی»: لێفە
«فِرْصادعربی»: تووە «تُفّاحعربی»: سێفە
«طين و وَحَلعربی»: بڵێ: قوڕە
«عَنْزعربی»: بزنە «ضَأْنعربی»: مەڕە
«حَطَبعربی»: هێزم «خَشَبعربی»: دارە
«عَقْرَبعربی»: دووپشک «ثُعبانعربی»: مارە
«لَثْم، قُبْلَة، تَقبيلعربی»: ماچە
«حَديدعربی»: ئاسن «مِجْرَفعربی»: پاچە
«ٲصْلعربی»: گەورە «فَرْععربی»: بچووک
«مَلِكعربی»: پاشا. جەمعی «مُلُوكعربی»:
«مِعْوَلعربی»: زەنگەن «مِنْجَلعربی»: داسە
«جُفنَةعربی»: کێلانە هەم کاسە
«نُعاس و سِنَةعربی»: وەنەوزە
«ٲَشْهَبعربی»: سپی «ٲَشْمَطعربی»: بۆزە
«عَتيقعربی»: کۆنە «جَديدعربی»: تازە
«غَنْج و دَلال و دَلّعربی»: نازە
«هِلالعربی»: مانگی یەک شەوەیە
«حَفيد و حافِدعربی»: نەوەیە
«بَدْرعربی»: مانگی شەوی چاردە
«وِرْد و شَبَمعربی»: ئاوی ساردە
«حَميم و سَخِينعربی»: ئاوی گەرمە
«خَشِنعربی»: زبرە «لَيِّنعربی»: نەرمە
«عَمعربی»: ئیسمی مامە «خالعربی»: خاڵە
«ٲَكمَهعربی»: کوێرە «ٲَخرَسعربی»: لاڵە
«عَمَّةعربی»: پوورە خوشکی باوکە
«خالَةعربی»: پوورە خوشکی دایکە
«ضَيْف و نَزيلعربی»: چی؟ مێوانە
«مَجْنوُن و مَفتُونعربی»: دێوانە
«عام و حَوْل و حِجَّةعربی»: ساڵە
«اُسْبُوععربی»: حەفتە «نَشَبعربی»: ماڵە
«غَنَمعربی»: ئیسمی بزن و مەڕە
«بِنت و ٲِبنعربی»: کچ و کوڕە
«دَلو و سَجل و ذَنوبعربی»: دۆڵچە
«خِنزيرعربی»: بەرازە «دُبّعربی»: ورچە
«دِعامة و ساريةعربی»: ستوون
«قَرْنعربی»: شاخە. جەمعی «قُروُنعربی»
«حُلبَةعربی»: شمڵی «كَمّونعربی»: زیرە
«بَصَلعربی»: پیازە «ثُومعربی»: سیرە
«عِنَبعربی»: ترێ «تينعربی»: هەنجیرە
«قَيْد و سِلْسِلَةعربی»: زنجیرە
«والِدَةعربی»: دایکە «والِدعربی»: بابە
«نَوْم و رُقود و كَریعربی»: خوابە
«هُجُوع، وَسَن، رقادعربی»: خەوە
«صَرععربی»: چی؟ فێیە «كابُوسعربی»: شەوە
«ذَنْب و اِثْم و حَرَجعربی»: گوناه
«لُؤْلُؤْعربی»: دوڕڕە «كَلَأعربی»: گیا
«حُجَّةعربی»: بورهان «سُلْطانعربی»: دەلیل
«مَلِكعربی»: پادشا «صاغِرعربی»: زەلیل
«رائِحَةعربی»: بۆیە «رِيحعربی»: بایە
«وَرَقعربی»: گەڵا «تِبنعربی»: کایە
«ريحعربی»: هەم بۆیە «وَردعربی»: گوڵە
«بالعربی»: ئیسمی حاڵە هەم دڵە
«شَذاعربی»: بۆی خۆشە هەم «اَرَجعربی»
«مُهجَةعربی»: ڕۆحە جەمعی «مُهَجعربی»
«شَلْجَمعربی»: شێلم «فُجلعربی»: توورە
«دانيعربی»: نزیک «نائيعربی»: دوورە
«عَرْف و نَشْرعربی»: هەم بۆی خۆشە
«ثَمَرعربی»: میوە «عُنْقوُدعربی»: هۆشە
«عَسَلعربی»: هەنگوین «شَمْععربی»: مێوە
«مَنّعربی»: گەزۆیە «كُرْمعربی»: مێوە
«حُلْوعربی»: شیرین «مُرّعربی»: تاڵە
«مِجَنّ و جُنَّةعربی»: مەتاڵە
«دارعربی»: خانووە «سَقفعربی»: بانە
«سَطحعربی»: سەربان «مِشطعربی»: شانە
«جِدارعربی»: دیوارە «بَيتعربی»: ماڵە
«ٲَسلعربی»: ڕمە «تُرسعربی»: مەتاڵە
«نُحاسعربی»: مسە «رُصاصعربی»: مزە
«شارِقعربی»: ڕۆژە «سارِقعربی»: دزە
«هُناعربی»: لێرە «ثَمَّةعربی»: لەوێ
«ماذا تُريدُ؟عربی»: چیت دەوێ
«نُورَةعربی»: قسڵە «تُرابعربی»: گڵە
«لَغَز و مُعَمّيعربی»: مەتەڵە
«شَجا، شَجَن، ٲَسَفعربی»: حوزنە
«ضائنعربی»: مەڕە «ماعِزعربی»: بزنە
«رُمح و قَناةعربی»: بڵێ ڕمە
«تَثريبعربی»: لۆمە «هِجاءعربی»: زەمە
«غَديرعربی»: گوڵاوە «بُركةعربی»: برکە
«صَهباءعربی»: شەراب «خَلّعربی»: سرکە
«خَمر و مُدامَةعربی»: شەرابە
«يَتيمعربی»: منداڵی بێ بابە
«فارِغعربی»: خاڵی «مَشحُونعربی»: پڕە
«سَليلَةعربی»: کچ «سَليلعربی»: کوڕە
«جِلد و مَسكعربی»: بڵێ: پۆستە
«عَدُوّعربی»: دوژمن «صَديقعربی»: دۆستە
«واحِدعربی»: یەکە «اثنَينعربی»: دووە
«حَيّعربی»: زیندووە «مَيتعربی»: مردووە
«ثَلاثَةعربی»: سێیە «اَربَعَةعربی»: چوارە
«مائةعربی»: سەدە «اَلفعربی»: هەزارە
«خَمسَةعربی»: پێنجە «سِتَّةعربی»: شەشە
«سَهمُ، خَلاق، نَصيبعربی»: بەشە
«سَبعَةعربی»: حەوتە «آجُرعربی»: خشتە
«ثَمانِيَةعربی»: بڵێ هەشتە
«تِسعَةعربی»: نۆیە «عَشَرعربی»: دە
«خَيِّرعربی»: چاکە «شَريرعربی»: بەدە
«عِشروُنَ عِشرِينعربی»: بیستە
«اَلآن و آنِفاًعربی»: ئیستە
«ثَلاثُونَ، ثَلاثِينَعربی»: سییە
«كِشمِشعربی»: کشمیش «مِشمِشعربی»: قەیسییە
«اَربعُونَ وَ اَربعينَعربی»: چلە
«كُعَيت و هُزارعربی»: ئیسمی بڵبڵە
«خَمسُونَ، خَمسينَعربی»: پەنجایە
«يَنبُوغعربی»: چەشمە «مَوضِععربی»: جایە
«سِتُّونَ، سِتِّينَعربی»: شەستە
«صاحيعربی»: هۆشیار «سُكرانعربی»: مەستە
«سَبعُونَ، سَبعينَعربی»: حەفتاد
«وَتَدعربی»: مێخە. جەمعی «ٲَوتادعربی»
«ثَمانُونَ، ثَمانينَعربی»: هەشتاد
«تِلميذعربی»: شاگرد «اُستادعربی»: ئوستاد
«تِسعُونَ و تِسعينَعربی»: نەوەد
«عِوَج و ٲَوَدعربی»: کەچی بود
«تِبرعربی»: شووشەی زێڕ و زیوە
«عَلَمعربی»: بەیداخە هەم کێوە
«نَوحة و نِياحعربی»: گریە و زاری
«تُحفَة و هديّةعربی»: دیاری
«ظَبي و غَزال، ريمعربی»: ئاهوو
«جَمَدعربی»: سەهۆڵ «؟؟؟؟عربی»: کاهوو
«قَطيععربی»: مێگەل «راعيعربی»: شوانە
«اِدامعربی»: پێخۆر «؟؟؟عربی»: خوانە
«بُكاءعربی»: گریانە «لَوحعربی»: تەختە
«نَحب و نَحيبعربی»: گریەی سەختە
«كوُبعربی»: گۆزەی بێ دەست و لوولە
«بَقّ و بَعُوضَةعربی»: مێشوولە
«جَواليقعربی»: ئیسمی جەواڵە
«تُرس و دَرَقعربی»: چی؟ مەتاڵە
«قَسورَة، حَيدَرةعربی»: دێڵە شێرە
«حَربَةعربی»: زەرگە «سَيفعربی»: شمشێرە
«حُسامعربی»: شمشێری بڕندە
«شَنّعربی»: کۆنەیە «بُومَةعربی»: کوندە
«حَرّعربی»: گەرمایە «قَرّعربی»: سەرمایە
«نَخل و نَخيلعربی»: دار خورمایە
«عَضب و قَضيب، باتر، جَرازعربی»:
شیری بڕان. «صَدراعربی»: ئاواز
«عميقعربی»: قووڵە «عَريضعربی»: پانە
«جيدعربی»: گەردنە «عاتقعربی»: شانە
«حِصن و ٲطمعربی»: چییە؟ قەڵاتە
«بُطمعربی»: قەزوان «خَلعَةعربی»: خەڵاتە
«وِعاء و اِعاء، جِرابعربی»: زەرفە
«رِبح و رَبح و رَباحعربی»: سەرفە
«غَبنعربی»: بڵێ: تێشکانە
«مِزوَد و جِرابعربی»: توێشدانە
«غَضَنفَر و ٲُسامَةعربی»: شێرە
«شُجاع و باسِل، بَطَلعربی»: دلێرە
«جَبانعربی»: شەخسی ترسنۆکە
«شَهدعربی»: هەنگوێن «دِبسعربی»: شۆکە
«سَنّوُنعربی»: زیرە هەم هەنگوێنە
«غَيظ و حِقد و شَحناءعربی»: قینە
«عُرمُوط و كُمَّثريعربی»: هەرمێ
«فَرَسعربی»: ئەسپە چ نێر چ مێ
«وَترعربی»: تاقە «شَفععربی»: جووتە
«جُوعانعربی»: برسی «عُريانعربی»: ڕووتە
«عاريعربی»: ڕووتە «كساءعربی»: بەرگە
«كاسيعربی»: پۆشتە «مَنُونعربی»: مەرگە
«مِصر و مَدينة كورةعربی»: شارە
«مَسجِدعربی»: مزگەوت «سُوقعربی»: بازاڕە
«فُول، باقِلاء، لُوبياعربی»:
باقلە «خَفَرعربی»: حیا
«جَسَد هه م جِسمانعربی»: بەدەنە
«شُعُوب و مَنِيَّةعربی»: مردنە
«دُوخانعربی»: دووکەڵ «ضُبابعربی»: تەمە
«شَرَرعربی»: پزیسک «كيرعربی»: دەمە
«كُورعربی»: کوورەیە «نارعربی»: ئاگرە
«قَين و حَدّادعربی»: ئاسنگەرە
«صُوفعربی»: خورییە «وَبَرعربی»: کورکە
«صَدَٲعربی»: ژەنگە «دَرَنعربی»: چڵکە
«اَحوَلعربی»: خێڵە «اَبكَمعربی»: لاڵە
«طِفل و صَبيعربی»: چی؟ منداڵە
«فَجّ و طَريق، سَبيلعربی»: ڕێیە
«بَلَدعربی»: شارە «قَريةعربی»: دێیە
«دَرب و لَقم، صِراطعربی»: ڕێگە
«مَكان، مَعان، مَحَلّعربی»: جێگە
«ضَبع و حَضاجِرعربی»: کەمتیارە
«لُجَّةعربی»: دەریا «ساحِلعربی»: کەنارە
«سِعلاة، غُولعربی»: بڵێ: حۆلە
«حَمل، جَنينعربی»: چییە؟ ڕۆڵە
«قَصب ويراعةعربی»: قامیشە
«صَنعَت و ضَيعَة، حِرفَةعربی»: پیشە
«حِملعربی»: بارە «عَدلعربی»: تابارە
«حِبرعربی»: عالم «رَئيسعربی»: سەردار
«طَرفاءعربی»: گەزە «غَرَبعربی»: پەڵگە
«خِلافعربی»: بییە «وَسَخعربی»: چڵکە
«فَطين و ذَكّيعربی»: زیرەکە
«عَمُود و عِمادعربی»: تیرەکە
«بَرَدعربی»: تەرزە «ثَلجعربی»: بەفرە
«مائِدَة و سُفرَةعربی»: سفرە
«غَبي، بَليدعربی»: کەودەنە
«ٳِبصار، رُؤيَةعربی»: دیدەنە
«ظَنّعربی»: گومانە «فِكرعربی»: ئەندیشە
«ٲَجمَةعربی» هەم «غابةعربی»: بیشە
«صاععربی»: ڕبەیە «قفيزعربی»: کەوە
«غُمص وَ منام، سُباتعربی»: خەوە
«بَردعربی»: هەم خەوە هەم سەرمایە
«عِذقعربی»: هێشووی دار خورمایە
«واسععربی»: فەرەح «ضَيّقعربی»: تەنگە
«سِلمعربی»: سوڵحە «قِتالعربی»: جەنگە
«نَعَمعربی»: بۆ چوار حەیوان ناوە:
بزن، مەڕ، شتر، گاوە
«غربال و مِنخَلعربی»: هەر دوو بێژن
بەوەی چشتی پێ دەبێژن
«ضُحيعربی»: چییە؟ چێشتینگاوە
«ضحاءعربی»: ڕۆژە «خُطوَةعربی»: هەنگاوە
«مِحجَنعربی»: گۆچانە «ظعنعربی»: کۆچە
«صَحراءعربی»: دەشتە «سِكَّةعربی»: کووچە
«سَكّانعربی»: کێردگەر «سِكّينعربی»: کیردە
«حَليلَةعربی»: ژن «حَليلعربی»: مێردە
«صُدغعربی»: زوڵفە «حُفنَةعربی»: مستە
«عَجلانعربی»: چوستە «كسلانعربی»: سستە
«مُقلَةعربی»: گلێنە «طَرف و بَصَرعربی»: چاوە
«عَمامَةعربی»: مێزەر «تاقيةعربی»: کڵاوە
«قَباءعربی»: کەوایە «قَميصعربی»: کراسە
«سَراويلعربی»: دەرپێ «مِسحعربی»: پەڵاسە
«مِكعَبعربی»: چی؟ سۆڵە «حِزامعربی»: پشتینە
«هِميانعربی»: هەمانە «وِكاءعربی»: زاربێنە
«عَذَبَةعربی»: لفکەیە «كُمَّةعربی»: کڵاوە
«عِرس و مَرٲةعربی»: ژن «رَجُلعربی»: پیاوە
«خَصر و خاصِرَةعربی»: کەلەکە
«مَجذومعربی»: شەخسی گول «ٲَبرَصعربی»: بەڵەکە
«مِصباح و نِبراس و سِراجعربی»: چرایە
«شَقيقَةعربی»: خوشکە «شَقيقعربی»: برایە
«هُدبعربی»:؟؟؟ «جُفنعربی»: پێڵوە
«سِلعَةعربی»: کووتاڵە هەم «سَلعَةعربی»: لوە
«مَهدعربی»: بێشکەیە «قِماطعربی»: دەسرازە
«مِعيارعربی»: تەرازوو «مِقدارعربی»: ئەندازە
«ضَرَبعربی»: شان هەنگوێن سپی و ئەستوورە
«بَهَج و مَسَرَّة وَجزَلعربی»: سروورە
«ضِلععربی»: پەراسوو «دَماغعربی»: دەماغە
«حائِطعربی»: بێستانە «حَديقةعربی»: باغە
«جَوهَرعربی»: گەوهەرە «لُؤلُؤعربی»: مرواری
«مِنسَٲةعربی»: عەسا «عُصفُورعربی»: پاساری
«غِربالعربی»: بێژنگە «مِنخَلعربی»: هێڵەکە
«دَبّاء و يَقطين، ههم قَرععربی»: کوولەکە
«اُكافعربی»: کورتانە «سَرجعربی»: چی؟ زینە
«عِقار و ضَيعَةعربی»: باغ و زەمینە
«عُقارعربی»: شەرابە «حانعربی»: شەرابخانە
«كَٲسعربی»: پیاڵە «شامَةعربی»: نیشانە
«ٲشَلّعربی»: دەستی شەل «ٲَعرَجعربی»: پێ لەنگە
«ناطِقعربی»: گۆیایە «صامِتعربی»: بێ دەنگە
«قَدُومعربی»: تەشوێیە «فَٲسعربی»: بڵێ: تەورە
«يَهُوديعربی»: جووە «نَصرانيعربی»: گەورە
«كُوزعربی»: گۆزەیە «اِبريقعربی»: مەسینە
«حامِضعربی»: ترشە «مُزّعربی»: ترش و شیرینە
«قِدرعربی»: دیزەیە «ٲثفِيَةعربی»: کوچکە
«سِنُّور و وقِطّ ههم هِرّةعربی»: کتکە
«حَمامَةعربی»: کۆترە «حَجَلَةعربی»: کەوە
«غَثّ و هَزيلعربی»: لەڕ «سَمينعربی»: قەڵەوە
«زُر زورعربی»: ڕیشۆڵە «قَطاعربی»: کوڕکوڕە
«خُطّافعربی»: پەڕەسێلکە «خُفّاشعربی»: شەب پەرە
«ٲرنَبعربی»: کەروێشکە «فَهدعربی»: ئیسمی یۆزە
«نَسرعربی»: سیسارگە «رُخامعربی»: پیرۆزە
«ثَعلَبعربی»: ڕێوییە «نَمِرعربی»: پڵەنگە
«بَطّعربی»: چی؟ قازە «كُركيعربی»: قوڵەنگە
«عِجلعربی»: گوێرەکە «عَناقعربی»: چوشتیرە
«اِصطَبل الدَّوابعربی»: ناوی پشتیرە
«سُكرعربی»: مەستییە «اِغماءعربی»: بێ هۆشی
«تَرَحعربی»: بێ کەیفی «فَرَحعربی»: کەیف خۆشی
«كَليلعربی»: شمشیری دەم پانی کولە
«فَراشعربی»: پەپوولە «جَرادةعربی»: کولە
«خِياط و مِخيَط و ٳِبرَةعربی»: دەرزییە
«قانيعربی»: چی؟ سوورە «خُضرَةعربی»: سەوزییە
«جَمَرَةعربی»: پشکۆیە «فَحمعربی»: خەڵووزە
«غُبار وَقتام وَقَتمعربی»: چی؟ تۆزە
«خَشيَة و فرَق ههم خَوف و وَجلَعربی»:
«شَفَقعربی»: ترسانە هەم «جُبن و فَشَلعربی»
«تِرياق ودرياقعربی»: هەر دوو تریاکە
«حَنَكعربی»: مەڵا شوو «ذَقَنعربی»: چەناکە
«ٲَقطَععربی»: یەک دەستە «اَعوَرعربی»: یەک چاوە
«دينارعربی»: ئاڵتوونە «نَقدعربی»: دەراوە
«مَطَر وَغَيث، جَود و حَياعربی»: بارانە
«خَرِيفعربی»: پایزە «شِتاءعربی»: زستانە
«صَيف و قَيظعربی»: هاوین «رَبيععربی»: بەهارە
«باطِنعربی»: پەنهانە «ظاهِرعربی»: دیارە
«قِرطاسعربی»: قاقەزە «وَرَقعربی»: چی؟ پەڕە
«صَرصَرعربی»: بای سەختە «رُخامعربی»: مەڕمەڕە
«عَبهَرعربی»: نێرگس هەم یاسەمینە
«مُسلِمعربی»: موسوڵمان «زِنديقعربی»: بێ دینە
«ٳِجاصعربی»: هەڵووژە «رُمّانعربی»: هەنارە
«ماشيعربی»: ڕۆیندە «راكِبعربی»: سوارە
«سَفَرجَلعربی»: بەهێ «زُعروُرعربی»: گوێژە
«حِصرِمعربی»: بەرسیلە «زَبيبعربی»: مێوژە
«دابَّة و مَطِيَّةعربی»: ئیسمی وڵاخە
«شَوشَبعربی»: دووپشکە «ثُقبَةعربی»: سۆراخە
«يَمين وَحلف وَقَسَمعربی»: سوێندە
«وَعظ و نَصيحَة وَ مَوعِظَةعربی»: پەندە
«دَبُورعربی»: ڕەشەبا «شِمالعربی»: شەماڵە
«شَحذ و مَسئَلَة و سُؤآلعربی»: سواڵە
«خَزَفعربی»: سواڵەلەت «شَحّاذعربی»: سواڵکەرە
«خَميس و جَيش و جُند و عَسكَرعربی»: لەشکرە
«خرَزعربی»: موورووە «ٲُحجَيةعربی»: مەتەڵ
«آدُرعربی»: شەخسی قوڕ «ٲَقرَععربی»: چی؟ کەچەڵ
«قَنَصعربی»: نەچیرە «وَهَقعربی»: کەمەندە
«مِروَدعربی»: کڵچێوە «مِبرَدعربی»: بڕبەندە
«صَيدعربی»: نەچیرە «حِبالَةعربی»: داوە
«جاريعربی»: ڕەوانە «راكِدعربی»: وەستاوە
«سُرحوبعربی»: ماینی کلک درێژە
«قامُوسعربی»: دەریایە «غَمَرَةعربی»: گێژە
«تَثاؤُبعربی»: باوێشک «عُطاسعربی»: پژمینە
«خَضراءعربی»: ئاسمان «غَبراءعربی»: زەمینە
«عَندليبعربی»: بوڵبوڵ «ثُؤلولعربی»: بالووکە
«طَلّعربی»: چی؟ بارانی خەفیف و سووکە
«صَيب ههم صَوب و وَدقعربی»: بارانە
«شَبَكةعربی»: داوە «غارَةعربی»: تاڵانە
«وابِلعربی»: بارانێکە قەترە گەورە
ببارێ بە سەخت «وَبلعربی»: بەو تەورە
«بَغَلعربی»: ئێسترە چاروێ: «سَمَندعربی»
«شَرَفعربی»: بڵەندی هەم جێگەی بڵەند
«شادِن و طَلاء و خَشفعربی»: بێچووە ئاسکە
«ناعِم و مُترِفعربی»: نەرم و ناسکە
«صِهرعربی»: زاوایە «خَتَنعربی»: خەزوورە
«مَلِكعربی»: پاشایە «مَعزولعربی»: مازوورە
«طَويلعربی»: درێژە «قَصيرعربی»: کۆتایە
«عُكّازعربی»: وەکازە «عَصاعربی»: عاسایە
«زُجاجعربی»: شیشەیە «عُروَةعربی»: دەستووە
«مِخدَععربی»: خەزینە «كَندُجعربی»: کەندووە
«كَفَل و رِدفعربی»: ئیسمی کەفەڵە
«ههم اِبن آويعربی»: ئیسمی چەقەڵە
«بُرمَةعربی»: دیزەیە «مِرجَلعربی»: مەنجەڵە
«زَرععربی»: تووی چناو «سُنبلَةعربی»: گوڵە
«تاجِرعربی»: بازرگان «طائِرعربی»: پەڕەندە
«ميزابعربی»: پلووسکە «سارِحعربی»: چەرەندە
«مِكحَلَةعربی»: کلدان «كُحلعربی»: چی؟ کڵە
«ٲَثمَدعربی»: سورمەیە «قَفاعربی»: پشت ملە
«وَلوُدعربی»: زایندە «عَقِيمعربی»: نەزۆکە
«زُكامعربی»: هەڵامەت «سُعالعربی»: چی؟ کۆکە
«اُجاجعربی»: ئاوی تاڵ «عُذبعربی»: ئاو خۆشە
«قَراحعربی»: ئاوی ساف «اِشرَبعربی»: بینۆشە
«زَلالعربی»: ئاوێکە سارد و خۆش و ساف
خۆش ڕەو لە گەروو «طُنبعربی»: چی؟ تەناف
«سِلسِل و سِلسالعربی»: ئاوی خۆش و سارد
«شَفرعربی»: پێڵووە «شَفرَةعربی»: یەعنی کارد
«حَجي، نَهيَة، حِجر، لُبّعربی»: عەقڵە
«ضِدّعربی»: موخالیفە «ضِدّ و نِدّعربی»: میسلە
«سُهد و سُهاد و ٲرَقعربی»: بێ خەوی
«ناحِلعربی»: لاغری «سَمينعربی»: قەڵەوی
«غَمامَةعربی»: هەورە «وَكفعربی»: دڵۆپە
«عُرفعربی»: عەتایە «عُرفُ الدِّيكعربی»: پۆپە
«ثملان، نشوانعربی»: مەستی شەرابە
«سَلافَةعربی»: شەراب «شِواءعربی»: کەبابە
«جَربالعربی»: شەرابە «عَجينعربی»: هەویرە
«مُثريعربی»: دەوڵەمەند «صَعلُوكعربی»: فەقیرە
گلێنەی چاو ئیسمی: «حَدَقةعربی»
بە شۆربای گوشتین دەڵێن: «مَرَقةعربی»
«سُلفعربی»: بێچوە کەو «شَبوَةعربی»: دوو پشکە
«شَصرعربی»: بێچوە ئاسک «صُوآبَةعربی»: ڕشکە
«شبشبعربی»: گای پیرە «صُوارعربی»: گاگەلە
«سُلكعربی»: بێچوە کەوە «طَلّيعربی»: کارژەلە
«سُمسُمَةعربی»: ئیسمە بۆ مێروولەی سوور
«سَمسَمعربی»: ڕێوییە «سَمُّورعربی»: چی؟ سەمۆر
«سِمط و سِلكعربی»: چییە؟ ڕشتەی مرواری
«نَتِنعربی»: بۆگەنە «غائِطعربی»: مرداری
«قَنّاص و صيّادعربی»: نەچیرەوانە
«رَهطعربی»: هەر لە سێ هەتا نۆیانە
«ضَحضاحعربی»: تەنکاوە «قُرطعربی»: گوارە
«فارِسعربی»: بە کوردی ئەسپ سوارە
«صُلصُل و فاختَةعربی»: کۆترە باریکە
«عاسِق و داجيعربی»: شەوی تاریکە
«صارِخعربی»: کەڵەشێر «شُوحَةعربی»: کۆلارە
«لِبوَةعربی»: دێڵە شێر «شَنفعربی»: گوارە
«شِبلعربی»: بەچکە شێر «سَبُععربی»: دڕندە
«لِقوَةعربی»: هەڵۆیە «قاطِععربی»: بڕندە
«اِوَزعربی»: مروای «شَغواءعربی»: هەڵۆیە
«وَطبعربی»: مەشکەیە «مَخيضعربی»: چی؟ دۆیە
«حُلم و عَقلعربی»: خەوە هەم ئیحتیلامە
«عَتيِقعربی»: ئازادە «رَقيقعربی»: غوڵامە
«وَصيف وَصيفةعربی»: عەبد و جارییە
«صَبِرعربی»: تۆ بڵێ تاڵی شارییە
«تَمرعربی»: قەسپە «رُطَبعربی»: خورمایە
«جليدعربی»: سێخوارە «صَردعربی»: سەرمایە
«مِقمَعَةعربی»: چەکوش «سَندانعربی»: سندانە
«فَرثعربی»: سێخورە «سَليعربی»: پزدانە
«بَعرَةعربی»: پشکەڵە «رَوثعربی»: شیاکە
«قَرَنفُلعربی»: مێخەک «مِسواكعربی»: سیواکە
«دَرّعربی»: چی؟ شیرە «ضَرععربی»: گوانە
«تَوئمَة و تَوٲَمعربی»: بڵێ دوانە
«حائِك و حَيّاكعربی»: ئیسمی جۆڵایە
«آنُكعربی»: قەڵایی «فولادعربی»: پۆڵایە
«زَمهَريرعربی»: مانگی سەختی سەرمایە
«هَجيرعربی»: نیوەڕۆی سەختی گەرمایە
«فَقر و عُدم و اِقلالعربی»: فاقە
«عَتُودعربی»: کارژەلە «سَلویعربی»: شیلاقە
«قُربَةعربی»: تاعەتە «قِربَةعربی»: کوندەیە
«رَمَقعربی»: دواگیان «عَبدعربی»: بەندەیە
«عُكنَةعربی»: لۆچی سک لەبەر قەڵەوی
«نَجدعربی»: جێی بڵند «وَهَدَةعربی»: جێی نەوی
«مِكيالعربی»: ڕبەیە «ميزانعربی»: تەرازوو
«اَبقَععربی»: هەم تەیرە هەم سەگی بازوو
«قُنفُذعربی»: ژیژکە «يَعقُوبعربی»: کەوی نێر
«سَميدَع و سيدعربی»: گورگ و نێرە
«مُدلَهِمعربی»: تاریک «غَيهَبعربی»: تاریکە
«غَليظعربی»: ئەستوورە «رَقيقعربی»: باریکە