پێنجخشتەکی قانع لەسەر شێعری فەریق
لە کتێبی:
شاخی هەورامان
بەرهەمی:
قانع (1898-1965)
3 خولەک
939 بینین
برا ئەزانم دەستت بەتاڵە
دڵت پڕ لە خەم ماڵ و مناڵە
بیرت هەر لەلای زەڕات و گاڵە
«قانعناسناوی ئەدەبی، بەڕاستی مەیکە بە گاڵە
لە داخی خوا حاڵم بێ حاڵە»
هەر خۆی خوایە هەرچی کە ئەیکا
بە هەرکەس بەشێ زۆر یا کەم ئەدا
هیچ عەیب ناگیرێ لە کاری خوا
«عالەمی خولقان، ڕزقیان ئەدا
بۆ هێندێک مەنێ، ڕزقی یەک ساڵە»
بۆ یەکێ دەوڵەت بێ حەدد و حیساب
بۆ یەکێ نانی وشکی پڕ عەزاب
بۆ هێندێ بێ سووچ پڕ قین و عەتاب
«بۆ یەکێ پڵاو، خۆرشت و، کەباب
بۆ هێندێ گەنم، بۆ هێندێ گاڵە»
قەرار ناگریت، لەسەر هیچ کارێ
هێندێ موحتاجە بۆ کۆڵە دارێ
هێندێ تێر نابێ، بە سواڵی شارێ
«بۆ دەستەیێ تر وەها ئەبارێ
وەک بەفر و باران، وەک بای شەماڵێ»
یەکێ بۆ نانێ ئەخەیتە حەی حەی
ئەدەی بە یەکێ، تەختی جەم و کەی
یەکێ لە برسا زەرد ئەکەی وەک بەی
«چایی شیرین و پڵاو، پەیاپەی
بۆ یەکێ ئەڵێی، کەری جەجاڵە»
ئەڵبەت! من و تۆ دوژمنی خوواین
یان وا هەڵ ئەگرین، چۆن شێخ و مەلاین
بەتەنیا و بێ کەس بێ خزم و براین
«هەرچەندە تەواو کوردستان گەڕاین
خوا، ئەو خوا و، ماڵ هەر ئەو ماڵە»
خواردنی فیلێ ئەدا بەیەک مۆر
هیچ جیا ناکاتۆ، لە سپی و لە بۆر
ڕۆزیم نەدیوە، نەکەم و نە زۆر
«ئەوا من مەلام ئەڵێم بە هەر جۆر
خۆ قانع ئەدیب فیکر و خەیاڵە»؟!
غەرقی نیعمەتە هەرکەس بێ دینە
بەشی دینداریش شین و گرینە
بەخۆت سوێنتەدەم! ئەمە شیرینە؟
«لیباسی هەندێ فاسۆنی شینە
جوو ئەنەخشێنێ وەک گوڵی ژاڵە»
گوێم بۆ ڕاگرە پادشای بێ باک
گیرام خرابتر بمخەیتە ڕووی خاک
دەردی دڵی خۆم، ئەڕێژم سەر پاک
«ئەدەی بە بەعزێ قۆندەرەی زۆر چاک
منیش چم چمە، یاخۆ مەشکاڵە!»
خوا من و تۆ بێینە گفتوگۆ
محاکمە کەین، ڕاست و بێ درۆ
من کە دامە زک، بۆ نانێنکی جۆ
«ئاخر بە کام ڕوو، کڕنووش بەم بۆ تۆ؟
سەدجار بە خۆت سوێند، حاڵم بەدحاڵە»
جەبرەئیلم کوشت، یان کابەم سووتان؟
خزمەتم نەکرد، بە شەرع و قورئان؟
چەندەم بۆ خوێندی سوورەی «الرحمنعەرەبی» ژ؟
«بۆچی یەزید بووم حسینم فەوتان؟
ڕووی تۆ، لە حەنام ئەوەندە تاڵە؟»
مزگەوتەکانت سەرپاک ڕووخاوە
هەرچی پیاو تۆ بێ، چاک لێی قەوماوە
هەمیشە داماو بێ نان و ئاوە
«نازانم! خەزنەت بۆ کێ داناوە؟
مەلاکانت ڕووت، لنگ وەک چەتاڵە»
هەرتۆ عالەمت خستە گیروداد
شیرینکەس بۆ خەسرەوکەس، تەشوێ بۆ فەرهادکەس
بەش کردن وایە؟ هەی داد و بێداد!
«وادەی من و تۆ و ڕۆژەکەی میعاد
شەرت بێ لەحەشرا، بیکەم بە گاڵە»
سەدجار قووڕانم بە هەناسەی سارد
بۆ مشتێ هەرزن، بۆ لەوێچێ ئارد
وتم بینێرە، کە تۆ هەر نەتنارد
«ئیتر میکایل تەڵاقی بۆ خوارد؟
کە بەشم نەدا لە بەڕووە تاڵە!!»