من کێم و تۆ کێیت
لە کتێبی:
دیوانی عوسمان عوزێری
بەرهەمی:
عوسمان عوزێری (1936-1966)
4 خولەک
614 بینین
من قامیشە شکاوێکم
زەلە فڕێ دراوێکم
لە سەرە ڕێی مەینەتیدا
لە چەقی خەم و پەستیدا
تۆش نایێکی شیرینی جوان
پەنجەی هونەر، هونەرمەندان
ئەتجووڵێنێ بۆ ساز بە ناز
بە ئاواتی جوانتر ئاواز
من بووکەشووشەی مناڵم
ژیرکەرم هۆی گڕوگاڵم
من «یاری»ی مناڵەوردەکەم
بێفەڕترین بووکەشووشەم
تۆش پەیکەرێکی پیرۆزی
ڕێکوپێکی، بەرزی، قۆزی
دیاری و قوربانیت بۆ ئەدەن
بەکۆمەڵ قۆچت بەخت ئەکەن
من گوڵێکی دانەوێڵەم
زەرد و ملکەچی دروێنەم
ملم بە داس هەڵئەبڕڕێ
لاشەم لە دەشت فڕێ ئەدرێ
بێ گۆڕ و شوێن بەدەم باوە
لاشەم وردە و تووڕ دراوە
تۆش کێڵگەیەکی بەرینی
نەمری، جوانی، شیرینی
ماوەیەک جوان گرتمتە خۆ
وشکت کردم هەروا بێ هۆ
بێ خواحافیزی بەرت دام
هەروەها وازت لێ هێنام
من هەناسەیەکی سەختم
کپ و بێدەنگ و بێبەختم
ئاهێک کە هیچ ڕەنگی نییە
لە دەرچوونیش بێبەرییە
تۆش ئاوازێکی بەجۆشی
گۆرانییەکی زۆر خۆشی
لەسەر سەدان لێو و دەمی
دوور لە ناخۆشی یان خەمی
لە خۆم ئەپرسم کە من کێم؟
دەروونی خۆم ئەپسێت لێم
مادەم من خۆم بە خۆم ئەڵێم
خۆم ئەپرسم کەوا من کێم
ئایا من پارچەی کڵۆڵیم
بچووکترین بەش و لەتیم
یان کڵۆڵی لەتە لە «من»
بچووکترین کەرتە لە من
یەکێکمان هەر لەوی ترین
بۆیە وا بە یەک هۆگرین
من پەڵەهەورێکم کە با
سەدان ئەملاولام پێ ئەکا
بە هەواوە ئاوارە بووم
نابارێنم چونکە تینووم
ئایا هەوریش هەیە تینوو؟
بێسەروشوێن، ئاوارە بوو
ئەو فرمێسکەی ئەیبارێنم
زووخاوە گشتی ئەڕژێنم
زووخاوی دڵ ئەیڕژێنێ
ئەو دڵەی خوێن ئەدەڵێنێ
وا بێتین و شەکەت بووە
ئەوەندە سزای چەشتووە
چاوەکانم واق وڕماون
لە ترووکاندن وەستاون
ئەوی «خۆشی» یان «شتێ» بێ
ئەوان هەر گاڵتەیان لێ دێ
نەڵێی دڵم هەر سادەیە
بەڵکوو دوو گلێنەی هەیە
بەوان هەست بە ئازار ئەکەم
هەست بە ڕۆژ شەوی تار ئەکەم
ئەگەر ئەوان نەبوونایە
هەستیان بە من نەدابایە
نە خۆم وەها باش ئەناسی
نە ئەمزانی تۆش چ کەسی
من شەتڵێکی گەلێ ساوام
بچووک، دووپەل وا لە بنتام
گوێم لە دەنگی بولبول نییە
نازانم خۆشخوانی چییە
ئەو پایەیەم نییە کە وا
گوێم لە سۆز بێ لە هیچ وەختا
تۆش دارێکی گەورە و بەرزی
خاوەن گۆپکی هەزار تەرزی
پەل و لق و گەڵات زۆرە
بولبول و لان هەمەجۆرە
هێلانەیان لەسەر پەلان
دروست ئەکەن بە دڵ و گیان
سۆز و ئاواز و گۆرانی
ڕۆژ تا ئێوارە و بەیانی
بۆت ئەڵێن و پێشکەشتە کەن
بێ ئەوەی دڵ لە دڵ بدەن
گشتی بۆ خۆتە بەتەنیا
کەس هاوبەشت نییە تێیدا
لەگەڵ ئەوەی کە ئاوت ئەدات
هەتا پۆپەم نوقم ئەکات
من بە جارێ ئەخنکێنێ
گیانی شیرینم دەردێنێ
من زەلکاوێکی بچووکم
بێنرخ و بێبەها و سووکم
بۆق نەبێ هیچی تیا ناژی
قەوزە و هەڵم بە ناخۆشی
دەور و سەریان وا گرتووم
وا ئەحواڵیان شڕ کردووم
تیشکی ڕۆژم قەت لێ نادات
ئاوات بە لای دڵما ناڕوات
تۆش مێرگێکی جوان و شیرین
پڕ لە گوڵان سەوز و بەرین
نێرگس و گوڵی وەنەوشە
کام گوڵانەی بۆنیان خۆشە
کام گوڵانەی گەلێ جوانن
لەسەر ڕووی تۆدا ڕواون
تیشکی ڕۆژ بە ڕەنگەکانی
هەر حەوت ڕەنگە جوانەکانی
پەخشان ئەبێ بە سەر تۆدا
دڵت پڕ لە ئاوات ئەکا
ئەمە تۆ بیت جا ئەمن کێم
دەروونی خۆم ئەپرسێ لێم
بەلەمێکم ڕێ بزربوو
ئاوارە و ڕێ هەڵەکردوو
شەپۆلی ئاو بە ئەملاولاو
هەردەم بە لایەکمدا ئەدا
کەوتوومەتە شەوێک کە ڕێ
هەر نازانم بۆ کوێ ئەچێ
ئاواتمە کە نوقم بم
یان بۆ ڕۆخی دەریا بچم
بگەمە ئەوێ ئەوسا لەوێ
تۆزێ وچانم بەر کەوێ
بەتەما بووم کەوا بگەم
بەڵام داخەکەم داخەکەم
من ئەو کەسەم کە چەند ساڵە
ژینم بەدبەختییە و تاڵە
پەتی قەنارەم لە گەردن
لە مل شەتەک دراوە تون
بەبێ ئەوەی گیانم دەرچێ
یاخود وازم لێ بهێنرێ
مردن لەمە خۆشترێکە
هەر ساتێکم مردنێکە
ئیتر من چۆنم پێ خۆش بێ
کە ناوی تۆم لە لا ببرێ
لە کاتێکدا کە تۆ تەنیا
ئەم گشت سزایەت بە من دا
تۆیت هۆی ژیانی سەختی من
بوویتە هۆی وا لێ کردنم
نزیک مەرگ یان مردنم
با کۆتا بێ باسکردنم
چ بێوەفا و بێبارێکی
چ ژەهرێکی، چ مارێکی
ئەگەر«ڕووناکی» نەبوایە
سەد «تاریکی» بهاتایە
هیچ کەس ڕقی لێ نەئەبوو
بیری بۆ ڕۆژ هەر نەئەچوو