٤٥
مەئیووسیا زینێیە ب سەبەب مەحبووسیا مەمێ، مەئنووسیا وێیە ب غەم و دەرد و ئەلەمێ
لە کتێبی:
مەم و زین
بەرهەمی:
ئەحمەدی خانی (1650-1707)
3 خولەک
1220 بینین
زینا کو ب دەردێ هەجرێ غەمگین
بێ سەبر و سوکوون قەرار و تەمکین
هندی وەکوو مەم نەبوویی مەحبووس
هێژا نەدبوو ژ وەسلێ مەئیووس
گاڤا وەکوو مەم گهشتە چالێ
ئوممێد نەما ژ بۆ وسالێ
نەزهەتگەهـ و شەهنشین و ئەیوان
لێ بوونە حەسار و حەبس و زندان
هندی وەکوو شەربەت و تەعام بوون
گۆیا کو ل وێ هەمی حەرام بوون
جانی نەدکر چ خواب و راحەت
جسمی نە ددی چو تاب و تاقەت
ئەو ڕەنگ زەعیف و ژار بووبوو
گۆیا کو ب جسمی تارێ موو بوو
ئەو موو گەڕیایی زەعفەرانی
تەشبیهی ب ڕەنگێ ڕوویێ خانی
شەب تا ب سەحەر سەحەر حەتا شەب
فارغ نەدبوو ژ زکرێ: یا رەبعەرەبی
هەر لەحزەدگۆتە چەرخێ دەووار:
کای زالمێ بێ ئەمانێ خوونخوار
من قەسد و غەرەز د گەل تە نینە
ئایا تە د گەل من ئەڤ چ کینە؟!
دەورەک نە تە کر دەمەک ژ بۆ من
پڕ دی تە مەگەر مەمەک ژ بۆ من
نوورەک د ڕویێ مە کر تە پەیدا
سوهتن ل مەمێ تە پێ سوەیدا
شەوقەک د روخێ مەمێ تە هل کر
قەلبێ مە ب وی تە سۆت و کول کر
ئایا تە چ مەسلەحەت د من دی
نیشانێ م دا تە یێکێ جندی
ئەووەل تە کوسان ل من عەیان کر
پاشی تە چڕا ل من نهان کر
سوهتن تە ب ئاگرێ فراقێ
کوشتن تە ب دەردێ ئشتیاقێ
عالەم هەمی پێکڤە شاد و خوررەم
دایینە من و مەمێ تە مەئتەم
دەردێ خوە ژ بۆ م ڕا ببێژە
ژەهرا د دلێ خوە دا بڕێژە
یووسف تە ل من شهاندە چالێ
هیشتم تە د ڤێ خەرابە مالێ
یەعقووب سفەت حەزین و نالان
سەبرا دل و جان تە بر ب تالان
ئەز ماییمە هەر وەکی زولەیخا
بێ یووسف وبێ موراد و مەئوا
گەهـ شەکوە دکر ژ بۆ مەمێ ژار:
کای یووسفێ بێ گونەهـ گرفتار
دا فکرێ نەکی کو راحەتم ئەز
دا زەن نەبری ب تاقەتم ئەز
واللهعەرەبیی قەسەم دکم ب باری
ڕۆ ژێ د سپی شەڤێ د تاری
نینن ژ مە ڕا چو خواب و خوارن
إلاعەرەبی کو دو دیدە خوون دبارن
بیداریە سەنعەتێ دو چاڤان
خوونخواریە خوارنا هناڤان
ئەی قبلەئێ قەلبێ من ب دلخواهـ
وەی کەعبەئێ جان ب کعبە اللهعەرەبی
هەر لەحزە ژ دەستێ فرقەتا تە
هەر وەقتی ژ دەردێ حەسرەتا تە
سەد ئاهـ و دوسەد ئەنین و ئەفغان
بێ گاڤ مە تێن ژ نیڤ دل و جان
ئەڤ ڕەنگەیە حالێ من شەب و رووز
حالێ تە کوسانە ئەی دل ئەفرووز؟
زندانیێ من! تە کی جەلیسە؟
سەودائیێ من! تە کی ئەنیسە؟
ئەی دل تو ژ قەلبێ من بدەرکەڤ!
وەی جان تو ژ بۆ دلی ب بەرکەڤ
هوون هەردو هەڕن مەمێ ببینن
لێ یەک خەبەری ژ بۆ مە بینن
ئەی دل تو کو لێ دکی سەلامێ
زوو بینەڤە بۆ م ڕا پەیامێ
کانین ب چ حالە ئەو گرفتار
دانین چ خیالە ئەی دل ئەفگار
کانێ ل مە ئاشە یانە زیزە
باغێ وی بهارە یا پەییزە
خوەش ڕەنگ و لەتیفەشوبهی سۆرگول
یان ژار و زەعیفە مسلێ بولبول
ئەیوان ل مە بوویە دارێ محنەت
زندان ب مە بوویە باغێ جەننەت
خوەزیا کو ل من غەزەب کرا میر
مانەندی مەمێ ب غلل و زنجیر
ئەز ژی بشهاندما ڤ چالێ
ڕۆ ژەک ڤەکەتا ل من ژ سالێ
جارەک بدیا من ئەو گرفتار
دەرمان بکرا من ئەو بریندار
عومرێ من ئەگەر چ یەک رەمەق بوو
حەققا کو مرن ژ بۆ مە حەق بوو