٢٢
شفابەخشیا تەبیبەئێ ل دەردێ عەلیلان شەفەقەت و مەرحەمەتا میر ل حالێ زەلیلان
لە کتێبی:
مەم و زین
بەرهەمی:
ئەحمەدی خانی (1650-1707)
6 خولەک
1650 بینین
خوەش وەقتە ژ بۆ عەلیلێ موشتاق
خاسما کو ژ بۆ قەبیلێ عوششاق
دەرمانەکی سححەت و شفایێ
مزگین و بەشارەتا وەفایێ
ناگەهـ بگەهیتە وان ژ دەردان
ئازادە بکەت ئەوان ژ دەردان
ئەو دایە ژ ڕەنگ ئەرستەتالیس
سەر تا ب قەدەم لباسێ تەلبیس
دیسان کەتی سوورەتێ تەبیبان
حازر خوە گهاندە نک حەبیبان
ئەو مو ژدە وەکی مە گۆتی گۆتن
ئەو سۆتی وەکی نە سۆتی سۆتن
ئەمما ب وی ئاگری وە گەش بوون
تە دگۆ قە نەخوەش نەبوون دخوەش بوون
گۆیا کو ئەوان ژ دەست فەلاتوون
خوارن ب یەقین دەوا و مەعجوون
ڕابوونەڤە چوونە نک هەڤالان
چەندەک ژ مەحارم و رەوالان
ئاگاهـ کرن ژ ماجەرایی
ڕابوون ب تەعەسسوب و تەبایی
گاڤا کو ئەوان بهیست مزگین
هایدان ب تەبایی خەلق و خوازگین
هندەک عولەما وهن د عادل
هندەک ئومەرا وهن د جاهل
ڕابوونەڤە جوملە چوونە نک میر
ئەڤ ڕەنگە کرن قەزییەتەقریر
کەی والیێ مولک و مال و دەولەت
وەی حامیێ داد و دین و دەولەت
تو سایەئێ لوتفێ کردگاری
ئیرۆ ل مە شاهـ و خوندکاری
شاهی نەزەرا تە کیمیایە
ماهی ئەسەرا تە پوڕ زیایە
هەرچی تە ڤەخوەند ئەو عەزیزە
هەرچی تە نەخوەندبی تەمیزە
هەرچی تە کرە چراغ و گەش کر
گەر حالێ خەرابە ژی تە خوەش کر
تاجدین ئەگەر چ میرزایە
نسبەت ب تە بەندەیە گەدایە
هاتن کو بکن ژ دل دوعایێ
في الجملهعەرەبی دکن ژ تە رەجایێ
تاجدین ستیێ ژ تە دخوازت
ئەو قۆل ب چراغیێ دنازت
ئەو بەندەیە وی بگێڕە ئازاد
زیبەندەیە وی بدێرە داماد
میر گۆ کو هەچی وە دیتی لائق
ئەلبەتتە ژ بۆ مە ڕایە فائق
هەرچی کو وەکیلە بێت و ڕوونت
مەولا کیە خوتبەئێ بخوونت؟
عەقدا ستیێ مە کر ل تاجدین
ئیجابە ئەڤە قەبوولە ئامین
فی الحالعەرەبیی چەکۆ بەزی و پێ میر
تەقبیل کر و قەبوول تەقریر
مەجمووعێ مەلا و شەیخ و میران
ئاغا و ئەکابر و فەقیران
ڤێکڕا ب دەڤێ خوە وان سەنا کر
تێکدا ب دلێ خوە وان دوعا کر
میر گۆ: بقوتن دەف و رەبابان
بینن هەمی شەربەت و شەرابان
دا بەزمەکە شادمانە دانین
ئیرۆهە کو سوبحە ئەم نەزانین
دێ شوبهەتی ڤی دەمی د خوەش بن
یا دێ بمرن وە یا نەخوەش بن
حوبلانە لەیالی ئەی مەوالی
کانێ چ دزێن علی التوالیعەرەبی
ئەڤ شیوەن و شاهی تەوئەمانن
ئەڤ چەرخ و فەلەک د بێ ئەمانن
گەهـ نوور نومانە گاهـ موزلەم
گەهـ سۆر نومانە گاهـ مەئتەم
گاڤا کو دبینی وەقتێ عشرەت
دا فەوت نەکی زەمانێ فورسەت
لەورا کو زەمان مسالێ شیرە
نابێژتن: ئەڤ مەلایە میرە؟!
ئیرۆهە ژ بۆ رزایێ تاجدین
من ژی ژ خوە عەد بکن ب خوازگین
ئەڤ چەند زەمانە ئەو غولامە
دائم د غولامیێ تەمامە
ئەو هندە د خدمەتا م دا بوو
عومرێ وی د بەر م دا فەنا بوو
شەرتەد شەریعەتێ وەفایێ
ئەم ژی ژ وی ڕا بخۆن جەفایێ
ئیرۆهە ب خدمەتا وی ڕابین
بالذاتعەرەبی د خدمەتا وی دابین
مێرێ وهە کێ بتن کو جانی
شاباش نەدەتێ ب شادمانی
گەر من هەبتن هەزار و یەک سەر
وان جوملە د ڕۆ ژەکێ ب دەفتەر
گەر ئەز نەکرم فدا ب جارەک
میرینی ل من نەبت موبارەک
تاجدین کو د خدمەتا ئەمیر بوو
چەشنا وی د دەست و چەشنەگیر بوو
القصهعەرەبی ب شەوکەتا خوە ئەو میر
ڕابوو ب خوە بوویە چاشنی گیر
کێشا وی ب مەجلسا خوە خوانەک
گۆیا کرە فەرشێ ئاسمانەک
قورسێ مەهـ و مهرێ ئاسمانی
ئینان تە دگۆ ب جایێ نانی
ئەڤ لەنگەریێ د زیڤ و زێڕین
شوبهەت فەلەکێ د ژۆر و ژێرین
هەر سەحنێ مەزن مسالێ بورجەک
سەرپۆش ل سەر ژ ڕەنگێ دورجەک
هەر تەبسی و کاسەئێ د فەغفوور
یەک ئەختەرێ پوڕ زیاء و پوڕ نوور
جەدی و حەمەلێ د ئاسمانی
بوریان و کەباب میهمانی
هەر کاسە و تەبسیەک یەک ئەنبار
سەرشار شەبیهی نەفسسێ ئەممار
ئەنواعێ تەعامێ چورب و شێرین
ئەلوانێ غزاء و نوقلێ ڕەنگین
ڤان مەشرەبە وو ئەیاغێ چینی
دەوران دکرن ب نازەنینی
سەییارە سفەت بگەشت و سەیران
هەرچی کو ددی دمائی حەیران
نارەنج و تورنج و نار و لیموو
نەوباوەئێ شاخسار مینوو
فانیز و نەبات و قەند و شەککەر
ماوەرد و زوباد و مسک و عەنبەر
هندان دکرن مەعیدە غازە
هندان دکرن دماغ تازە
مەجمەر گەڕیان ب عوود و عەنبەر
بوون جوملە مەشامێ جان موعەتتەر
راموشکەر و خوەش نەوا و خوەش دەنگ
شایەستە و خوەش قوماشێ خوەش ڕەنگ
هەڤدەنگ هنەک ب سەوتێ سازان
هەمڕەنگ هنەک ب فەخر و نازان
موغنی و کەمانجە عوود و تەنبوور
چەنگ و دەف و زوورنا و سەنتوور
عوششاق و نەوا عراقی و ئەوج
ڤێکڕا دکرن ب ڕاستیێ زەوج
ئاوازە و شوعبە و مەقامات
بێ پەردە ب موعجز و کەرامات
زاهر کو دبوون ژ نایێ گەردان
غارەتکرن عەقل و دین و ئیمان
ساقی شەوشین ب ئابێ ئەنگوور
موترب هەرشین ب سەیتێ سەنتوور
قەووال و موغەننی و غەزەل خوان
مەخموورێ سیاهـ و مەست و سەکران
القصهعەرەبی ل رەغمێ سەبعێ شەدداد
دانین ب وی رەسمی عورس بنیاد
خەتتاتێ فەلەک ژ دەست قەلەم کەت
جەللاد دکر کو وی قەلەم کەت
ناهید ب عەردی دا ددا چەنگ
مەهـ چوو ڤەشری د بورجێ خەرچەنگ
کەیوان د دەلوێ دا نهان بوو
بەرجیس د حووتی بێ نشان بوو
دونیا هەمی بوویە عەیش و عشرەت
زالا فەلەکێ ژ کەرب و حەسرەت
چو ژ دەست نە دهات و مایە عاجز
ناچارە عەجووزە بوویە کادز
شەیخووخەئێ چەرخێ ڕەنگ سەماوی
رەهوار سەماع کر رەهاوی
عالەم هەمی بوویە عشرەت ئاباد
شەهری و بەدەوی عەبید و ئازاد
موستەغرقێ نعمەت و تەرەب بوون
موستەجمعێ شاهی و لەعەب بوون
ڕابووڤە کو خان ژ بەر خەواسان
ساقی گەڕیان ب جام و کاسان
میر خوەندنە پێش مەمۆ و تاجدین
گۆ: خەرج ل من مەمۆ تو شوشبین
ئەو هەردو کرن تەمام مەلبووس
ڕابوون ب ئەدەب ئەتەک کرن بووس
رڕوونشتن و پێکڤە وان ڤەخوارن
ئەو ڕۆ ژ ب یەک ڤە رابوارن