در بیان عشق عمومی و عشق مجازی و عشق حقیقی
لە کتێبی:
کۆمەڵەی شیعری فەقێ قادری هەمەوەند
بەرهەمی:
فەقێ قادری هەمەوەند (1830-1890)
3 خولەک
858 بینین
عیشق هەم سێ نەوعەن یاران تەریق
عوموومی داریم، مەجازی و حەقیق
عوموومی مەخسووس دنیا دارانەن
هەرکەس پەی مەراق وێش سەرگەردانەن
شاهان مەراقش موڵک و سوپاهەن
مەئمووران عاشق مەسنەد و جاهەن
زوڕڕاعان بە زەرع، تاجر بە سوودەن
بەعزێشان نە شەئن شوهرەت مەقسوودەن
بەعزێ عاشقەن بە سەوت حەسنا
بەعزێ مەراقەن بە ئەخز و عەتا
ئەر شاهـ و گەدا غەنی و دەروێشەن
هەر کەسێ عاشق بە کەسب وێشەن
هەر کەسێ دارۆ نە دڵ یەک مەراق
بەعزێ نە وەسڵش، بەعزێ نە فیراق
هەر کەس جە ئەفکار وێش بییەن فەنا
جوملە جەسیمەن بە حوبب دنیا
مەر ئێدەن حیکمەت جە ئەهل دنیا
یەکسەر چون دنیا نەداران وەفا
فانیین جە دنیا چون ڕەوغەن جە شیر
ڕەنگ ڕەنگ چون دنیا هەردەم مەدەن چیر
گوربەی تەبعشان توعمە حەریسەن
مەگەسوار مەییال هەر پاک و پیسەن
قەهر و لوتفشان نییەن پایەدار
گا تاوس تەلعەت، گا مەسمووم چون مار
گا خەسمەن چون خار، گا چون گوڵ ئەفشان
گاهێ زوشت ڕوو، گا چیهرەش خەندان
گا حوکمڕانیش بەر عەمر و زەیدەن
گاهێ وێنەی من زەلیل قەیدەن
«فەقێناسناوی ئەدەبی» چون هەوای دنیا داریتەن
پەی دنیا داران هەردەم یاریتەن
ئەسڵ عیشق خاسسەی مەجاز و حەقیق
لازمەن هەردوو جە هەم بان تەفریق
گفتار در قسم دوم مجازی است
مەجازی جەوهەر حوبب موشتاقەن
جە قورب و ئومێد، بوعد و فیراقەن
بە عوقدەی مەراق مەبۆ موجەسسەم
گەرمی بە عورووق دڵ مەدۆ دەم دەم
بە تەدبیر وەسڵ ئەر نەبی چارە
سەر مەدۆ جە دڵ حوزن و پەژارە
ئەوسا عوقدەی حوزن و فیرقەت نەوازی
دەنگ مەدۆ دەهۆڵ عیشق مەجازی
ئەر نەبی جە بەین قەبیحەی عەمەل
ئەکسەر بە حەقیق مەبۆ موبەددەل
ئەر تەنگ زەرف بی نە سەودای ئەفکار
بە عیللەی جونوون مەبۆ گروفتار
ئیرادەی هەر کار خێزۆ جە مەجاز
بەعزێ پەی حەقیق مەکەرۆ پەرواز
مەسمووعەن مەجاز زولەیخا و مەجنوون
چتەور جە پەردەی مەجاز بی بیروون
گفتار در قسم سوم حقیقی است
حەقیقی جە باب تەریق گوشادەن
جە تەقوا و تیزکار، حوبب ئوستادەن
دیدە بپۆشۆ نە «ما سوی اللهعەرەبی»
نەبۆ خەتەرەش جە حوبب دنیا
پەرهێز کۆ نە ئەکل، ئەلبیسەی حەرام
هەم جە لەهو و لەعب نەڕانۆ کەلام
جە قەلب و زوبان زیکرش مەدام بۆ
با سەوم دائیم، شەو نە قیام بۆ
بە دیدەی خەیاڵ تەسویر ئوستاد
ئەکسەر ئەوقات باوەرۆ بە یاد
زەمیر ساف مەبۆ بە قووەی تیزکار
بە مەجمەعەی فیکر عیشق مەدۆ ئاسار
عیشق جە خەیاڵەن، جە عیشقەن فەنا
جە عەین فەنا سەر مەدۆ بەقا
جە سەدەف فیکر دوڕڕ عیشق پەیدا
جە عیشق ئیجادەن سەدەمەی فەنا
مەقام فەنا ئاما بە حوسوول
ئەووەڵ جە شێخەن دووەم جە ڕەسوول
فەنا جە هەردوو نمانا سەبەق
قەترەش بە دەریای حەق مەبۆ مولحەق
ئەوسا بە تەحقیق مەبۆ موتتەسیف
ئێدەن عیشق هەر کەس ئەر کەردن تەعریف
هەر کەسێ مەئیووس موڵک تەریقەن
ئەو کەس بێ بەهرەی گەنج حەقیقەن
«فەقێناسناوی ئەدەبی» دڵ چون مەست دنیا و کەدەری
جە ئەسڵ حەقیق هەم بێ خەبەری