ئەر هەی بڵند ماڵ
لە کتێبی:
دیوانی خانای قوبادی
بەرهەمی:
خانای قوبادی (1704-1778)
4 خولەک
1301 بینین
ئەر هەی بڵند ماڵ، ئەر هەی بڵند ماڵ!
ئەر هەی یانە بەرز، بینای بڵند ماڵ!
ئەرێ مایەی نوور، سوبح زەڕین باڵ!
ئەرێ ئاگاهدار هەم حاڵزان حاڵ!
ئەر هەی «لا إله، إلّا هُوالحَقعەرەبی»!
ئەر هەی لامەکان، سەردار موتڵەق!
ئەر هەی ساعەتساز، بەستەی ماهـ و ساڵ!
«واقِفُ الأسرار، علي كُلّ حالعەرەبی»
ئەر هەی زات پاک، فەرد نیهانی!
ئەر ئاگای ڕاز، سیڕڕ پەنهانی!
ئەر هەی عەتا بەخش، «معطي كلّ شيءعەرەبی»!
ئەر هەی «لايموتعەرەبی»، حەیاتبەخش حەی!
ئەر هەی نوور نە ڕۆی خاسان عەیان کەر!
عاشقان مەجنوون، شەیدای جیهان کەر!
هەی نوورت مایەی ڕەوشەنی دڵان!
ئەرێ زینەتبەخش شکۆفەی گوڵان!
ئەرێ بێ عیللەت، بێ فیکر و خەیاڵ!
کاتب قودرەت، مونشیی نوقتەی خاڵ
ئەرێ هەی کارساز، کار بە دەست ئاسان!
ڕۆشنیی دەروون، نیک و بەد ناسان
ئافریدەت کەرد، فریشتەی شەریف
وێنەک مەلائیک، سەرتاپا زەریف
بەدەن چوون مینای بلووری بێگەرد
سافتەر جە سافیی مەوج «ماءُالوردعەرەبی»
بنازۆن وە تۆ، تاک تەنیای فەرد
ئەوڕۆ ئاڵتوونت، بە خەڵق ئیزهار کەرد
بە زات بێچوون، بێشوبه و میسال
بەڵام وات: جەواب «زات ذوالجلالعەرەبی»
عالیم ئەقدەس، حەیی تەوانا
بەڵا بێ جەواب، قەیووم دانا
چون حازر وە زات، شاهـ ئەقدەم بیم
دڵ بێزار جە لەفز، «لاعەرەبی» و «نعمعەرەبی» بیم
نمەز سەبەب چێش بەختم زەبوون بی؟
ڕەفیقم شەیتان، مەلعوون دوون بی
ئەوڕۆ ڕەها بیم جە بەتن مادەر
ئامام وە سەفەر، دنیای پەڕ خەتەر
چێش بی وە بەختم، غەمانم کۆ بی؟
سەودام فیراوەن، جەفام بێ شۆ بی
مەحرووم چە جەماڵ جەمین جامان بیم
غەمناک غەمین، خەیات خامان بیم
بێبەری جە باغ نەونەمامان بیم
داغدار پەڕ دەرد، هەم بێسامان بیم
خەتا نەکەردم بەرگ «بيت اللهعەرەبی»
بت پەرەست نەویم «والله و باللهعەرەبی»
چون یەزید وە قەتڵ کەس سەڵا نەویم
هامجەنگ حسێن، کەربەلا نەویم
وە تیغ بێڕام، بڕندەی خەتەر
چون «ابن ملجمکەس» نەکوشتەم حەیدەر
چون نەمروود عاسی، شای جەلیل نەویم
نا ئەمری فەرمان ڕای خەلیل نەویم
وە مووسام نەکەرد سیحر سامری
نەوی جە لای من مەیل کافری
قاپیم هۆر نەکەند جە «بيت العقيقعەرەبی»
چوون ئیبلیس نەویم جە عیسیان غەریق
ڕاهگیر کەعبەی موعەززەم نەویم
موددەعی ڕەسوول موکەڕڕەم نەویم
نووتفەی ڕەسووڵم جە بێخ هۆر نەکەند
تیغم نە ڕۆی پاک پێغەمبەر نەشەند
تەوراتناوی تایبەت و ئینجیلناوی تایبەت تەحسیل نەکەردم
وە بەد نام پاک جوبریل نەوەردم
بیغەیر جە قورئان دەرسم نەوانا
غەیر جە تۆ بە کەس کەسم نەزانا
چون گومڕا کەم بەد، وەیسی یەمەن ماڵ
نەکەردم ئاهیر، سۆزان و زووخاڵ
جووق مەلایک، حامڵان عەرش
زومرەی ئەسحابان، فریشتان فەرش
هیچ کامێن بە دەست من نەوی ئەسیر
زانووی حەیدەرم نەپێکا وە تیر
ڕای حاجیانم نەبەست چون ڕاهزەن
ناقووسم نەژەند وێنەی ئاهریمەن
زەکەریام وە زام ئەڕڕە لەت نەکەرد
میر حەمزەم وە زەرب شمشێر قەت نەکەرد
نام ئەسحابان پاک دین ئیسلام
هیچ کەس وە بێ قەدر وە حەب نەوانام
چون فیرعەون دەعوای خوداییم نەکەرد
جە دین ڕەسوول جوداییم نەکەرد
چون قاروون بە گەنج بە ماڵ نەنازام
چەنی ساز و باز دنیا نەسازام
نمەز جە دەرگات کەچبازیم چێش بی؟
پەی چێش دڵ وە خار خەتەرناک ڕێش بی؟
پەی چێش بێبەهرەی زەوق دنیا بیم؟
ڕەنجیدەی ئافاق، شادی سەنیا بیم
دڵ بی وە کۆرەی سەردی هەناسان
بێ نەسیبیت کەرد جە باڵای خاسان
حەق بە دەست تۆن، شای نەزا و نەمەرد
نەکێشانت جەور، جەفا و داخ و دەرد
وە ڕەنجەڕۆیی و وە نامورادی
نەیاوا وە کام خانای قوبادیناسناوی ئەدەبی