خاوِ غەفڵەت
لە کتێبی:
چەپکە گوڵ
بەرهەمی:
شامی کرماشانی (1917-1984)
4 خولەک
724 بینین
دنانم ژان کرد پەی دەوای دنان
سەر خوەم هەڵ گردم وەرو خیاوان
دوست وە وەخت تەنگ مەکەی یادِ دوس
لە «ئیبرایم ئاباد» چیم وەرەو «سیروس»
لە «سێڕای سیروس» دنان سازیگ هەس
ئەو دنانسازە ڕەفیق بەندەس
وەتم چمە لای ئاغای موسەنن
بییەم دەرباری دنام لە بن
هەم ڕیش هەم قەیچی دەمە دەسِ خوەی
توای بکیشی یا پڕی بکەی
چون ڕەسیم وەسەر «سێڕای ساراوەگ»
جەم بین یەی عدەی جوان بیڕەگ
یازدە نەفەر بین، هەر یازدەی خومار
گشت وە خوماری تەک داونە دیوار
هەر یازدەی خومار هەر یازدەی پەکەر
گشت وە پەکەری سینە داونە خوەر
لەورە ئیرج دیم کوڕ یارو عەتار
لە باڵاخانە گەرت خستونەی خوار
باڵاخانەی گەرت وەبەسکی بەرزە
بیەسە قاتڵ هەرچی سەرهەرزە
هەرچی سەرهەرزە یا پەهڵەوانە
ئاخر خەنەی خوار لەو باڵاخانە
ڕەفیقەیل وە زور قەسەم و قورئان
تا ئاخر پلەی هریون بەنەی بان
کەم کەم بەنەنەی تا ئاخر پلە
لەورە دی زانن پەڵەوان شلە
دەڵەک نەنەلی لە بام هەستی
خەنەی ناو گرداب فەقر و تەنگدەستی
یەی وەقت بیدار بود لە خاو غفڵەت
غەرقەن وە دەریای نفرین و نفرەت
چو سەگی سفوور دەوای دویە پی
چڵم وە لوتی چوود ئاو وە چەوی تی
لارەی سەری تی لە ناو خیابان
لەبان دەیدە خوار، لە خوار دەیدە بان
فکری پەریشان حەواسی پەرتە
زکر زوانی یاگەرت یاگەرتە
یاگەرت یاگەرتی یاگەرت وەمن دەر
وەی بەدبەختییە نجاتم بدەر
چیدە خیابان شەوەیل شەمە
خیزو دوز فرە، پەڵەوان کەمە
هریون وینەی موش گشت کردە لانە
قەنداغ خوەر نەمەن لە قەهوەخانە
خیابان! مەولا بکەی خراوت
چەن جور جنایەت کریەد لە ناوت
لەی لا باوکی دیم وە داغ کوڕی
چنگ خەیدە سوورەت یەخەی خوەی دڕی
هەم دەیدە سینە و هەم وەناو چەو
هەم ئووشی یاڕەب! کەس هەمدەردم نەو
یاڕەب! کەس چومن ڕەنجی بیوەر نەو
خوردە و خوراکی خوین جگەر نەو
پەنجا و پنج - شەش سال لە عومرم چییە
لە هوچ ئدارەگ سابقەم نییە
نە کوڵابەردار نە حوقەبازی
عومری دامەسەر وە سەرفەرازی
جوز بازوو، منەت نەکیشام وە کەس
نان وەدروستی هاوردم وەدەس
یەی کوڕی دیرم نوزدە ساڵییە
مەوقەی زندەگی ژن و ماڵییە
مەوقەیگە چودار وەسای بنیشم
ئاهـ ڕاحەتیگ وەدڵ بکیشم
وەلی میوەی موزد باغەبانیم
تەلخ کەردەن بادەی زندەگانیم
هزار دەف وەتم ئەی ڕوڵە! هاوار
لە ناو هەمسایەیل سەرم خەیدە خوار
دو خویشک دیری نەجیب و سەنگین
تو کارِ گەن کەی، ئەوان بون نەنگین
خویشکِ گەرتی کەسی نیەخوازی
کی لانە لە درە لانەی مار سازی؟
هزار دەف وەتم تولە مارِ زەرد
وە گەردِ ڕەفیق نادروس نەگەرد
ئەر هەفتەی وە گەرد گەرتی بگەردی
تا ڕوژ مردن موبتلای دەردی
درد بی دەوای عەلاج ناپەزیر
قاتڵتەر جە سل، کاریتەر وە تیر
ئەگەر «ئەفلاتوون» شەو بایدە ماڵت
«ئەرەستوو» بکەی فکری وە حاڵت
«لوقمان» و «سوقرات» هەر چوار بنیشن
هەر چوار ڕەی بیەن نەقشە بکیشن
«ئەفلاتوون» وە دەرد بی دەوات، ماتە
«لوقمان» مونتەزر ڕەی «سوقراتە»
هەر چەن بنیشن هەرچی بکەن شەور
نتیجەت نوسن ئاخر ئەڕای قەور
ڕوڵە! چەت بووشم؟ چەت بارم وەیاد؟
ڕەنجت بی وەر بوو، ڕەنجم دایدە باد
بایەو تەشتِ مس، قاولەمە و قازان
گشتی فرەتی دەنگم ناتە بان
قەیچی و گازئەنبور، دەس تیشە و قەن شکن
یەی تیکە ئەسپاو نەیشتید ئەڕای من
قیچی لە تاقچە ناخن وەپی گرد
تا غافڵ کردم قەیچیە گەچ برد
ئەفسووس پەی ڕەنجی من کیشام یەی عومر
ناوت حوسین نام، ئەڕا بیدە شمر؟!
هەر سات چو گاپیر چنگ نەیدە حەڵقم
توای وە چەقو دەراری حەڵقم
نیەزام کوو بچم، ڕوو وەکی بارم
هەمسایەیچ نیەکەی گووش وە هاوارم
گووش هەمسایەیچ وەقاڵم پڕە
مەولا نابود کەی ئی باوک و کوڕە
چون پەند «شامی» نەشنەفتی وە گووش
گەرتی بید کەم کەم بیدە گەرت فرووش
یەسە کارِ تۆ کیشادە زندان
خوەم زانم لەورە گەنت تیەیدە بان
چەپاڵە و ئوردەنگ سیلەی چەپ و ڕاس
زوانت کول کەی تیەیدە ئلتماس
سەرت سەرنگوون بەڵایِ بەد بوو
دەردی کە گردی نەسیب خوەد بوو