لانە

لە کتێبی:
خەونی سەما دژەکان
بەرهەمی:
دڵشاد مەریوانی (1947-1989)
 4 خولەک  1655 بینین
بۆ ماڵەکەم چۆڵ دەکەی؟ ئەی چنارە نازدارەکە،
بۆ کوێ دەڕۆی؟ بۆ ناو خانووی هەرزاڵان!
بۆ گوێ چەمێ، چناری خەم لێ ڕواوی، بێ
پەرچەمی، گوندە چۆڵانی هەواران!
بۆ، کۆڵانی ژووان تێدا بەجێماوی، دڵشکاوی،
دار و پەردوو داڕووخاوی، ڕیزە ماڵان؟!
بۆ ناو ژووری، حیکایەتی داپیرە تیا خنکاوی
تاقی دیوار.. کاسە و کەوچک تیا شکاوی دەستی
کابان!
بۆ ماڵەکەم چۆڵ دەکەن؟ ئەی چنارە
نازدارە باڵا شووشەی گەردن مینای پەرچەم
شیلان؟!
بۆ شەقامی شارەکەمت پێچایەوە و
درەختی کەناری ڕێگەت
خستە بنباڵی سەرگەردان.
***
دەڕۆی ئۆغر، ئەی کەڵ ملی، نەرمین دڵی،
سۆز هەڵاڵی، نیگا کاڵی، دڵی دڵان،
دەڕۆی ئۆغر ئەی قژ خاوی، باڵا لاوی،
گفت شیرینی، لێو هەنگوینی، پاشەبەران
دەڕۆی ئۆغر، وەلێ دوو دەنک فرمێسکی
وەک مرواری پڕ لە تیشکی ڕەنگ سرووشکی، جێ بهێڵە
بۆ کاکەکەی دڵ پڕ لە خەمان
بزەیەکی خۆت ئاسایی، بە گەردنی ئاوێنەکەمدا
هەڵواسەو جێ بهێڵە، وەکو هەوێن، بۆ ئەندێشەی
خەمی شەوان
با یادێکی سیمای جوانی، گوڵ نەخشانی،
جارجار خەمی کاڵ لێ نیشتووی.. لە قووڵاییی
دڵدا خەوتووی، تۆی بە ئەمەک.. بۆ من بکاتە
تەم گوڵدان
گوڵدانێک بێ، شیرین و تاڵ، یادگاری
ساڵەها ساڵ.. تۆی لە باوەشی ناز خەوتووم..
بیر خاتەوە وەکو جاران
***
دەڕۆی ئۆغر.. تۆ ماڵەکەم چۆڵ دەکەی و
ئەم دڵە پڕ برینەم جێ دەهێڵی بۆ هەناسەی ژانی
جیهان
ئەی جیهانگیری بێ «جیهان» ژیانێکت
جێهێشتووە بەبێ ئەمان!
دادە گچکە ئازیزەکەم، مەگەر لە عیشقدا
دڵەکەم.. گەورە و بچووکی دەفامێ؟ هەتا خۆم بگرم
وەک کێوان؟!!
مەگەر ئێستا جاری جارانە بەقوربان،
بە موورووی شین و زەنگیانە، بە «شەوە» و «شەوبا» و
«شیلانە» ژیرت کەمەوە لە گریان؟!
مەگەر ئێستا، منی کاکە هەنسک سواری،
پشت نەچەمیوی ژێر باری، هەزاران خەمی
سەرشاری، وەک خەمی تۆ-شا خەمان-
چۆن پشوو بەم؟ بەرگە بگرم؟ ئەم گیانە
پلیشاوەیەم بۆ کوێ ببەم؟ چۆن هەڵگرم؟ بیبەمە
لای برایانی، دوورە مەڵبەندی بیانیی کەس لە
حاڵیان هیچ نەزانن؟!!
تۆ هەوێنی ئەوانیش بووی! هەوێنێکی پتەو و
کۆک! هەر بەتەنیا خۆت بووی سەرۆک ئیتر
بە کێ بڵێم سەرۆک؟! دادە گچکە ئازیزەکەی
هەر هەموومان!
کێ بێ ئیتر وەکو تۆ ژیر.. خۆت ئاسایی
خونچە گوڵی، ناز پڕ دڵی، شیرین ڕازی، گیان پڕ
خەندەی گەرمی ژیان
بەرامبەرم دابنیشێ، خەمداربێ و ئاخێ
نەکێشێ، لە دیداری تام ژووانی وەک
بە یەکگەیشتنی یاران؟
دادە گچکە ئازیزەکەم، هەناسەکەم، ئەی
جێ پشووی دڵی دڵە پڕ تاسەکەم، چی بێ لە تۆ
نهێنی بێ، ئەم سەفەرەت وێرانی کردووم،
وێران
من تێگەییوم.. تێ ناگەم چییە ژیان وەلێ
ئێستا چاک حاڵی بووم چییە مانای دوورکەوتنەوە و
دەست لێک بەردان
خۆ من قەندیل و بەمۆ نیم.. خۆ من ماکۆک و
هەورێ نیم.. من مرۆڤێکی زۆر گچکەم.. چی بکەم لەم
هەموو ژانانەی ئەمڕۆی ئینسان؟!!
وەلێ سایەی ئەم ئۆغرەت ئۆغریم بوو:
لە سەرسامی، لە نەفامی، لە هەناسەکورتیی ژیان.
دەنا بە ڕۆیشتنی تۆ، نەشەقام ما،
نە کۆڵان ما، نەبزنە ڕێی چیایان ما، بۆ دواوە دڵ،
پیایدا بڕۆم. جار نە جارێک ئێواران.
***
گچکە ئازیزی کەم هەڵە، وردە بارانی پێش پەڵە،
ئەی چاوگەشە، خاڵ وەنەوشە، دڵ لە ناخەوە خەم
ڕەشە، بەڕوواڵەت خەندە پەخشەی خۆ نواند و
بە کامەران و شادمان.
تۆ منداڵی، زۆر منداڵی، تۆ میوەیەکی شیرینی،
لە پێشوەختا پێگەییووی! بۆچی وەها کتوپڕی
بکەویتە بەر بەرداشی نامۆیی گیان؟!
بۆیە ئەمشەو، داوای مۆڵەت لەگشت
ئینسانییەت دەکەم، لە تۆ، لە خۆم، لە ژنەکەم،
لە دوو کچە بچکۆلەکەم، تەمەن دەگێڕمەوە دواوەی
ساڵی ساڵان.
هەر هەمووتان.. ڕێگەم پێبەن.. وەکو جاران
جاری جاران، بۆ ئەم سەفەرە ناوەختەت، تێر
تێر بگریم، دادە سەیران