ڕەشبگیری
لە کتێبی:
شیعرەکانی مەلا ئاوارە
بەرهەمی:
مەلا ئاوارە (1933-1968)
4 خولەک
1535 بینین
قەڵەم! ئەی نووری چاوم
کزەی جەرگ و هەناوم
ئەی مایەیی ژیانم
ئەی هێزی دڵ و گیانم
هەستە لە خەو، درەنگە
ئیمڕۆ دڵم زۆر تەنگە
دڵم زۆر ماتەمینە
پڕ لە زام و برینە
چت پێ دەڵێم بە کوردی
بینووسە زۆر بە وردی
وام زانیوە دەنگ و باس
سێ جەندرمەی خوانەناس
لە سیی شەشی چل و سێ
هاتنە بێژوێ سێ بە سێ
بەرگیان سپی وەک خێوی
ترسەنۆک چەشنی ڕێوی
گەینە قەبرستانی دێ
سەلیمناوی تایبەتیان گرت دەسبەجێ
کە گرتیان سەلیم پێخواس
خەڵک هەموو وەک هەیاس
لە فیتی خۆ گەیشتن
هەرایان کرد ڕویشتن
هاتن گەینە نێو ماڵان
گەڕان کۆڵان و داڵان
لەناکاو و بێخەبەر
یەکێک لە ژوور هاتە دەر
نەیزانی ئەو فەقیرە
کە حەوزەیە و ڕەشگیرە
نەیزانی بەشی کوردان
گرتنە و کوشتن و زیندان
وەک سەگ بۆی چوون دەمودەست
گرتیان، هەردوو دەستیان بەست
بە خۆشی و شادمانی
هاتن گەینە سەربانی
وەک سەگی هار و برسی
هەرچی دێ لێیان پرسی
غەیری ئەو دوو نێچیرە
کەسیان نەبوو دەسگیرە
هەرچۆنێ بوو مام پێخواس
خۆی لە دەس کردن خەلاس
ئەوی تریان پێش خۆ دا
بۆ وەتاخی مام کوێخا
ای کدخدا بیا پیشفارسی
بیا بیرون، میندیشفارسی
بەڵام کوێخا مەردانە
دەرچوو لەو جێ و مەکانە
زوو گرەوی خۆی بردەوە
بۆی دەرچوو و خۆی شاردەوە
ئەو شەوە تاکوو بەیان
پیر و ئافرەت دەورەی دان
زۆریان لێ پاڕانەوە
دیلیان وێ نەدانەوە
بە بەرتیل و بە پارە
نەکرا عیلاج و چارە
تا بەیانی دەسبەستە
خستیانە ژوور وەک خەستە
چەند و چۆنی پێ ناوێ
دەگەڵ گزنگی تاوێ
سێ جەندرمە و یەک ئەسیر
هاتنە خوارێ چەپ و چیڕ
هاتنە خوارێ چوار بە چوار
کەوتنە ڕێگا بەرەو شار
خەڵکی نێو دێ ژن و پیاو
کوڕ و کچ و پیر و لاو
هەموو مات و خەفەتبار
وەک دێیەکی تازیەدار
بەڵام هەرگیز خودایە
شوکری تۆم لە دەس نایە
کوردت وەها داناوە
بۆ تەنگانە ژنیش پیاوە
ئافرەتانی قارەمان
دایاننابوو یەک پیلان
نەخشە و پیلانێکی جوان
وەک داستانی ئەرسەلان
گەینە دەرکی مام تاهیر
پێش خۆیان دابوو ئەسیر
پوور فاتمیان ناردە پێش
کردی بە مرخێش مرخێش:
کوڕی منە و بەری دەن
سەگباب، ئەزیەتی مەدەن
تێی هاڵان و تێی نووسان
وەک جۆخین کەن پێی خووسان
زۆریان یەکتر هێنا و برد
زەفەریان بە یەک نەبرد
پوورم نەعرەتەی کێشا
هێزی ئافرەت خرۆشا
بگرە و بەردە و گیر و دار
پەیدا بوو لە چوار کەنار
یەک دەیگوت تێیان هەڵدەن
زوو براکەمیان پێ بەردەن
یەک دەیگوت من هەر دەیکەم
تا کوڕەکەم ڕزگار دەکەم
یەک دەیگوت ئامۆزا گیان
ئەتۆ و سەربازی ئێران؟!
یەک دەیگوت کوڕی خوشکە
بۆیە لێوم وا وشکە
یەک دەیگوت ئەی ئامۆزا
جەرگم لەبۆت هەڵپڕووزا
کە هات خورشیدی کچی
دەیدا لە سەر و پرچی
هاواری کرد: دایە گیان
بێ مرادت کردم لە ژیان
شەرتە لە پاش تۆ دایە
تەرک کەم ئەو دونیایە
تا خەوم نەیە نەنووم
تا بنێشتم نەبێ نەجووم
تا برسیم نەبێ نەخۆم
تا نەکەومە ڕێ نەڕۆم
مەگەر هەر نەبێ ماستاو
دەنا ناخۆم بەفر و ئاو
مەگەر لەبەر هەژاری
گۆشت بکەم ژەهری ماری
چا ناخۆم تا تێ نەکرێ
نان ناخۆم تا دانەنرێ
لەم هەموو باس و خواسە
سەرباز بوون گێژ و کاسە
لە دوای شین، گریان و زار
خورشید دەستی دایە دار
وەک شێرەژنی زەمانە
گرتی جەرگی مەیدانە
سەرباز لەو ترس و لەرزە
لە بیریان چۆوە حەوزە
بە سەد فێڵ و دەردیسەر
خۆیان لە دەس بردە دەر
چوون لە ژوورێ دانیشتن
وەک مریشک لێی هەڵنیشتن
جا پوورە فاتمی مردوو
لە سەر خۆی لادا پەتوو
ڕزگاری بوو لە مردن
بۆ تووتن پێوە کردن
داستانم تەواو نەبوو
داخەکەم ڕۆژ ئاوا بوو
جێگام چۆڵ و بیابانە
نیمە چرا و دیوەخانە
گەلی خوشک و برایان
تکا دەکەم لە گشت لایان
لە تەخسیرم ببوورن
ئەوەی نیزیک و دوورن