نەزانی بارگرانی
لە کتێبی:
شەفاق
بەرهەمی:
جگەرخوێن (1903-1984)
2 خولەک
1037 بینین
ئەز و تو کینە؟
چنە ئەڤ نەوال و شاخ؟
هەبوون و نەبوون چنە؟
چنە ئەڤ ئاڤ و ئەڤ ئاخ؟
ڤالابوون، داگرتن چنە؟
چنە ئەڤ گەر و ستێر؟
بیرەوەر و هرچ و هۆڤ
هشکەبەر و هشکەوەر و ساخ؟
هن دپەقزن و دخوازن ژین
و هن دهەرڤن بێ تەڤگەر
گەرۆک بێ ئارمانج و هۆڤ
نزانم چاوا دچن تێن
راستە، کۆ ئەم میکرۆبن، لێ؛
ئەو چنە، کی زانی، کی؟
داوی ل کوویە، نزانم ئەز
ئەمێ هەرن کوو بێژە، ئەی دووربین!
د سەر وان ڤە دبۆرن ئەم
هەمی، چ کەڤن و چ نوو
کی زانی چ هات و کی زانی،
کی زانی چ چوو؟
هەبوونەکە بێسەر و بێداوی
گاڤان تاڤەژن و پێشڤە
دچن ئەز و ئەو و توو
ژ کوو قهانەنە کا بێژە کا؟
ئەڤ ئەڤین، ئەڤ ژین ئەڤ دیدار؟
ئەڤ جهان، تەڤ گێژ لێ ئەم
تەنێ تێدە بوون هشیار
کێ دایێ مە ئەڤ زانین و ڤین،
و ژین و سەربەستی، نزانم؟
ب کوڤە دچن ئەڤ جاندار گەلۆ؟
مکرۆب، گەرۆک تەڤ ژیندار
ئەڤ جهان ب جارەک تەڤگەر
و سەرانسەر تاری رەش
ئەڤ ستێر رۆنی ددن مە
و ئەز و تو پر دلخوەش
ئەم هەمی هەڤدی دخون
و دسەر هەڤ رە دبۆرن
هن ب مە پر خوەش
و ئەم ب هنان خوەش
ئەز و تو هەڤ دخوازن
کا چیە ئەڤ خوەستن؟
هن ژ مە سەربەست و
هن ژ مە بندەستن
رستا کۆ ئەز و تو تێدە
ب هەڤرە ئازاد ئەم چێ بوون
نەوەک هەڤ ئانینە لێ
ئەم نێر و مێر دەرخستن
ئەگەر خوەدێ هەبوونا،
ئەز و تو دبوون ئەو خوەدێ
ئەفسانە و چیرۆک پرن
ب جارەک گوهـ مەدێ، گوهـ مەدێ!..
ئەم تەڤ بێ سەر و شۆ و ب بن
هێژ کەس ژ مە نەغایە سەر سەدێ
لۆتان ددن خوە ب جارەک تەڤ
ئەڤ بیرەوەر، ژیندار، جەناوەر
مێ پنگاڤا ژینە لێ نێر
کانییا ژینە، بنگەهـ و ژێدەر
لێ ژ کوو هاتنە ئەم هەمی
وێ هەرن کو، کی زانی؟
نە پێشی هەیە و نە پاشی
ژینەکە بێ سەر و بێ بن و بێ بەر
چنە ئەڤ نەوال و شاخ؟
هەبوون و نەبوون چنە؟
چنە ئەڤ ئاڤ و ئەڤ ئاخ؟
ڤالابوون، داگرتن چنە؟
چنە ئەڤ گەر و ستێر؟
بیرەوەر و هرچ و هۆڤ
هشکەبەر و هشکەوەر و ساخ؟
هن دپەقزن و دخوازن ژین
و هن دهەرڤن بێ تەڤگەر
گەرۆک بێ ئارمانج و هۆڤ
نزانم چاوا دچن تێن
راستە، کۆ ئەم میکرۆبن، لێ؛
ئەو چنە، کی زانی، کی؟
داوی ل کوویە، نزانم ئەز
ئەمێ هەرن کوو بێژە، ئەی دووربین!
د سەر وان ڤە دبۆرن ئەم
هەمی، چ کەڤن و چ نوو
کی زانی چ هات و کی زانی،
کی زانی چ چوو؟
هەبوونەکە بێسەر و بێداوی
گاڤان تاڤەژن و پێشڤە
دچن ئەز و ئەو و توو
ژ کوو قهانەنە کا بێژە کا؟
ئەڤ ئەڤین، ئەڤ ژین ئەڤ دیدار؟
ئەڤ جهان، تەڤ گێژ لێ ئەم
تەنێ تێدە بوون هشیار
کێ دایێ مە ئەڤ زانین و ڤین،
و ژین و سەربەستی، نزانم؟
ب کوڤە دچن ئەڤ جاندار گەلۆ؟
مکرۆب، گەرۆک تەڤ ژیندار
ئەڤ جهان ب جارەک تەڤگەر
و سەرانسەر تاری رەش
ئەڤ ستێر رۆنی ددن مە
و ئەز و تو پر دلخوەش
ئەم هەمی هەڤدی دخون
و دسەر هەڤ رە دبۆرن
هن ب مە پر خوەش
و ئەم ب هنان خوەش
ئەز و تو هەڤ دخوازن
کا چیە ئەڤ خوەستن؟
هن ژ مە سەربەست و
هن ژ مە بندەستن
رستا کۆ ئەز و تو تێدە
ب هەڤرە ئازاد ئەم چێ بوون
نەوەک هەڤ ئانینە لێ
ئەم نێر و مێر دەرخستن
ئەگەر خوەدێ هەبوونا،
ئەز و تو دبوون ئەو خوەدێ
ئەفسانە و چیرۆک پرن
ب جارەک گوهـ مەدێ، گوهـ مەدێ!..
ئەم تەڤ بێ سەر و شۆ و ب بن
هێژ کەس ژ مە نەغایە سەر سەدێ
لۆتان ددن خوە ب جارەک تەڤ
ئەڤ بیرەوەر، ژیندار، جەناوەر
مێ پنگاڤا ژینە لێ نێر
کانییا ژینە، بنگەهـ و ژێدەر
لێ ژ کوو هاتنە ئەم هەمی
وێ هەرن کو، کی زانی؟
نە پێشی هەیە و نە پاشی
ژینەکە بێ سەر و بێ بن و بێ بەر