وەفدا کوردی

لە کتێبی:
باهۆز
بەرهەمی:
عوسمان سەبری (1905-1993)
 5 خولەک  929 بینین
دبێژن وەفدەکە کوردی!
ل سەر زینات و ستەمکاریا عەجەم
نڤیسارەکە دوور و درێژ،
ل پاریسشوێنێ دایە سەکرەتێرێ هەیەتا ئومەمناوی تایبەت!..
 
تێ دە ب سەر و بەر کریە
چێلا بسەرهاتیا کۆردێن جوانرووشوێن،
کو هندە ژێ هاتنە کوشتن..
ژن و زاڤ و زێچ ژ بەر لنگان چوو...
 
ما کینگا حەق تێتە دایین.. هۆ؟!..
هەکە خوەدی هەقنە دەست ب دار بە؛
ئۆلا وی کرن و مرن،
دلپۆلا و گورچکزنار بە.
 
د ناڤبەرا داخواز و داخواز دە،
فەرق هەیە ژ ئەردێ لەیا ب ئەزمان
رەبەن و پارسەک تێن قەوتاندن
هەر دەم هاتیە ناسین هەقێ خورتان.
 
قەلسی، ریا مرن و وندا بوونە،
مرنەک کرێت، وندابوونەک بێ دۆز...
چ گەلێ خوەستیە ئازا بژی،
خوە دایە ناسین ب زاراڤایێ باهۆز...
 
هەکە وە دڤێ هەقێ خوە بگرن،
زووکا دەستێ مللەت بغینن دار.
ئان نا، دەنگێ مە نایێتە بهیستن،
دێ بمینن شەرپەزە، بندەست و بێوار...
 
ئاگرێ سەرخوەبوونا مللەتان،
دڤێ خەباتەکە خورت و گەلێر و یەکروو.
تەنێ ب پفکرنێ ڤێناکەڤە،
ژێ رە دخوازە گەلەک ئێزنگ و ئاردوو..
 
ئاردوویێ ڤی ئاگرێ هان،
دڤێ ئەم بن، هۆ.. کوردێن جامێر و ب روومەت!
مرن و هەپس و برچی بوون..
دڤێ ژ مە رە ببن وەک جەژن و داوەت.
 
گاڤا مە خوە ژ ڤێ دا پاش،
دێ چاوا دەنگێ مە بگەهێ جهان؟
بێ شەڕ و گەلش و قڕێن و لێدان،
لنگێ مە ناچە ناڤ ئاخا کوردستان
 
جهێ کو ئیرۆ ئەم کورد
ژ بۆ جوانروو ببن پشتمێر و گاز،
ب سەر ئەجەمەن گوهپێل دە بگرن
ب تۆپ و تفنگ و شوورێ تاز.
 
نە هەروەکی قەلس و رەبەنان،
تەنێ چاڤ بدن پەیڤ و گلی و گازن..
مەهدەر و ئالیکاری و پشتمێریێ،
بچن ژ زۆرکەر و رێبڕان بخوازن!..
 
ما کییە ئەو جڤاتا مللەتان؟
ئەون شاندیێن چەند دەولەتێن کۆلیدار،
وان ل دۆرا خوە جڤاندنە
پەیایێن مللەتێن قەلس و رەبەن و ژار.
 
هەروەکی ئەو دخوازن
ژ خوە رە هن قانوون و رێزان دانینە،
ناخوازن راستیێ بناسن
ئۆلا وان، زۆر و زینات و پێکارینە
 
رێ و دۆلوا جیهانێ،
گۆرەیی کار و داخوازا خوە دگەڕنن!
چ راست بە، چ دەرەو بە،
مللەتێن بچووک ل پێ خوە رادکشینن...
 
ب ناڤێ هەق و دادمەندی،
تۆڤێ شەڕ و زینات و گەللاجیێ چاندن..
کەسێ کو قیما خوە پێ نانی
ب سەر دە گوللە و بۆمبە باراندن!..
 
هەکە ئەڤنە وەلێیە،
چاوان فرانسز ب تانگ و تۆپ و تفنگان
وەلاتپارێزێن جەزائیری
دکوژن و دپەلچێقن د بن ئنگان!..
 
ما ژ بۆ چ ئەو کۆما رێبڕان،
دەست نادە بەر دارێ ستەما زۆرکەر؟
هەکە وێ قانوون و رێزان هەنە،
چما دانادە دەرگەهێ کوشتن و شەڕ؟!...
 
مانە ئەو کۆما قەشمەر بوو کو،
لەشکەرێ خوە دشاندە شەڕێ کۆریا؟
دا کو ب زۆرا دار و تفنگ،
وان تێخن بن دەستێ مالدارێن ئەمەریکا.
 
هەکە رانەبوونا ماو-سی-تۆنگ،
سەردارێ چنا گەلێر، ئەو پلنگێ زەر؛
دێ کۆریا تەڤ ببونا کۆلی،
تێ دە ئازا نەدمان تو جهـ و دەڤەر...
 
ژ هێلا دن هند-چنی،
دەما خوەست ببە سەرخوە و ئازا؛
بێ کو بازگووری کەسی بە
ئاژۆتە سەر کۆلیدار وەکی بازا.
 
قەت نەدهاتە بیرا وان
کو تو رۆژان ب لاڤایی و بەرگەڕ و گازن،
ژ وێ کۆما رێبڕ و نەمەردان
سەرخوەبوون و ئازادیا خوە بخوازن.
 
ب شەڕێ دیان-بیان-فوو،
و بەری و ب گەلەک شەڕێن خوینرز و گران..
شکاندن سەرێ کۆلیدارێ پیس،
بێ ناڤ و روورائەت کرن د ناڤ جهان.
 
ژ هەمی مللەتێن بندەست رە
راڤە کرن ریا سەربەستی و ئازادی،
کا بێ کوشتن و مرن
کەس ناگەهێ وارێ روومەت و شادی.
 
بەری ڤێ پ چار سەد سالی
زانایێ مە کوردان ئەهمەدێ خانی،
ریا فەلات و ئازادیێ
ژ گەرناسێن ئیرۆ پڕ چێتر دزانی
 
دبێژە: نەدن بیرا خوە کو،
بێ جەنگ و تێکۆشین و سەرگەرمی..
ما وەلات تێن ستاندن،
ب بەرگەڕ و لاڤایی و زەرنەرمی؟!..
 
شەرمە کو ئەم خوە دەینن،
بازگوور زۆرکەران بن و ببازن.
دڤێ مە دار ب دەست بە
هەر ب سەرێ چۆ هەجژێ خوە بخوازن.
 
هەکە ئەم درێژی مرنێ نەکن
وەک لۆکێ هار و هێج و گرگین،
چاوان دێ بکەڤە دەستێ مە؟
 
وەلات و روومەت، سەربلندی و ژین..
***
هۆ... خۆرتێ کوردێ هەژا!
هێڤیا گەل و وەلات و وەلاتیێن من...
رابە ب مەردی سەری هلدە،
شەرم و فهێتە ژ بۆ تە ئیدی نڤستن.
 
کوردستان، وایە گازی تە دکە،
بیروو وەک شێران بچە هەوار و گازی...
باڤێ تە، دەما مرنێ
ژ تە رە هیشت بوو شوورەک تووژ و تازی...
 
لێ تەنە ژ بەر قەلسیا تە
و شووری گرتیە قڕێژ و پاسک و ژەنگ!
د ناڤا گەلێن جهانێ دە
تو تەنێ مایە بێ ناڤ و نشان و دەنگ...
 
وەکی مێران دەست ببە خوە
وی شووری هلدە راست و چەپ داوەشینە،
بەند و کەمەندێن د دەست و لنگێن کورد
پێ ببڕە و ب جارەکێ بشکێنینە.
 
گوهـ مەدە گۆتنێن قەلسان
دێ وەک تریاق لاشا تە بتەڤزنن،
هەڤالیا وان شەرمساریە
دێ رەهێن مێرانیێ د تە بمرینن...
 
دەردێ تە مەزن؛ لێنە بێ دەرمانە،
برینا تە بتەشە، گەلەکی کوور...
ژ من ببهیسە شیرەتا بران
تە ننن دەرمان، بێ تفنگ و شوور.
 
هەکە نەیارێ مەیە زۆرکەر
چقاسی خورت بە، خودان کەشتی و لەشکەر،
بێ شڤشک دێ زۆرا وی بچە،
هەکە د ناڤ مە هەبن سەرگەڤاز و رێبەر.
 
ئەز باوەرم کو هوون خۆرتێن کورد.
ل بەندە کێسا خوە مانە راوەستی...
دێ هەمن سەرێ خوە هلدن
قەل ب وە ناکەڤە ئەڤ قەلسی و بندەستی!...
 
ئەز ب هێڤیا وێ رابوونێ،
بێن سی سال ناخوازم دارێ خوە باڤێم؛
هەکە ب روومەت و ئازادی نەبوو،
ئەز ڤێ ژینا دەربەدەر و بندەست ناڤێم.