هەی هوویە چەندەن نامان خەبەرێ
بۆ شاعیر شێخ فاتیحی فانی
لە کتێبی:
دیوانی مەلا حەسەنی دزڵی
بەرهەمی:
مەلا حەسەنی دزڵی (1859-1946)
5 خولەک
1009 بینین
هەی هوویە چەندەن نامان خەبەرێ!
تای تامڵ بڕیان، نەسیم سەفەرێ!
خەیلێن سەرحەڵقەی عالی مەقامان
شای فانیناوی تایبەت نامان، نامەیچش نامان!
نەدان مەکینە وە پارچەی خەزدا
عەنبەر نەشانان وە ڕووی کاغەزدا
یەک ساڵ زیادەن نیەن ئەشعارش
نمێ بۆی ڕێحان، جە مێرغوزارش
دیارەن -دووربا- جە من زیز بیەن!
چون مەعدوومناوی تایبەت مەحرووم ڕووی ئازیز بیەن
من خۆ دوور جە ئەو چون مەردەمەردە
هەر هام نە خەیاڵ عومر ویەردە
ئەییام غەفڵەت، تاعەت نەکەردە
ژاراو مێحنەت، زەمانە وەردە
بەدەن چون چۆڵکە، وجوود چنگێ پووش
ڕیش چون گیای فش، کالعِهن المنفوشعەرەبی
لووت نە کە مۆڵەی دۆخەوای کاڵۆش
گاهێ قرخەقرخ، گاهێ لووشەلووش
قووەی زەنجیرەی شیعرم نەمەندەن
ئەمما نار دڵ، بڵێسە سەندەن
نەوەخت وەهار هاژەی شەتاوان
خەندەی تیفڵ گوڵ، گەهوارەی کاوان
بووک سەربەرزان اِستَبرَقعەرەبی پۆشان
سەرچەمەی بێڵووی ئەشعارم جۆشان
نەسیم هوربێزە تۆ بەی نامەوە
چون عەزم حاجی بە ئێحرامەوە
بنیشە هەوا وێنەی تەییارە
تا ئەوج ئەفلاک سەبعەی سەییارە
بەو پەرواز و باڵ دوو پەروانەوە
قەباڵەی عەدەم وێت بوانەوە
گەردەلوول وەسەر تەخت هەورامانشوێن
مەندیل عەمامە، ئەولیا دامان!
گێج بدەر نەوێت خەیلێ چەرخە کەر
بە دووربین چەم، خاس نەزارە کەر
چوون هەلەکەساما نەختێ لەنگەر کەر
خیتەی کەماڵاعەرەبی باوەر بە نەزەر
ئانا یەک حەوزێ مەبۆ نمایان
تەختەپۆش چەنی تەوەن نمایان
مەوج مدۆ وێنەی گێج سکەندەرناوی تایبەت
جومەش چون دەریای حەوتەمین ئەخزەر
مەواچی تالار ئەحمەد خانناوی تایبەتییەن
ئانا تەنوورەی، ئاش فانیناوی تایبەتیەن!
سەرازێر وێنەی تەیر کەبووتەر
چون هاژەی هەڵۆ باڵ وێت لوول دەر
بنیشە کەنار بورج ئاشەوە
نامە چون گونجشک بە دەم واشەوە
بدیە نشینگەی بان بەر ئەیوان
چەتر کڵاوزەڕ سەر نەسەر سەیوان
ها نیشتەن نەوجا هامفەردەکەی فەرد
گۆش دەرۆ ناڵەی ئاسیای چەپ گەرد
چەنی هارێ سەنگ هەر دوو مەناڵان
ماوەران وەیاد گوزەشتەی ساڵان
ئەو بە هەیاهوو، ئێد بە ناڵەوە
ئەو بە تەپ و تۆز، ئێد بە پاڵەوە
ئەو پەرێ بەختی سەرگەردانی وێش
ئێد پەرێ حەسرەت نەوجەوانی وێش
شۆ ئەو خزمەتش وە حەزینەوە
نامە نەسەر کەف دەس بە سینەوە
بوانە سەلام، مدرە وەپاوە
دەم بە گفتوگۆ، دەس بە دۆعاوە
ئەر پەرساش ئەحواڵ جە ڕووی مەرحەمەت
چۆنەن فڵانی؟ ڕەحەت ناڕەحەت؟
وەزع و گوزەران حاڵش چ تەورەن؟
نانش هەر وشکەن یا خەپلەی چەورەن؟
واچە: نانش تاڵ چون قەرەقووتەن
دێمیلەی ڕووتەن چون ژەقنەمووتەن
هیت و گاوش غەم، خەرمانش مەینەت
بارئاساو زەحمەت، بان ئاساو خەفەت
بە وردە ئەشغاڵ سەرش لێ شێویان
بە چەمچەی گەردوون دۆخەواش ڕێویان
لووت سەرەقاڵنگ سەر کالیارەن
دوور بۆ جە دینش، ماچی دانیارەن
گا دەس بە قۆری، گا پیاڵەوە
گا بە کەلوپەل، وردەواڵەوە
گاهێ ئیمامەن، گاهێ هەن مەسبووق
تەماع کار وێنەی، مەلا لەتەرەبووق
ئاساوی تەماع، کەردەنەش وەسەر
شکەم چون دۆڵیان، بار ئاسیاو وەسەر
مەکەرۆش وەگەرد چایی و خۆراکی
هەر لرفەیش مەیۆ، چون دەروێش خاکی
وەختی چێو نەبۆ، هەر کڕای کڕۆ
من عوهدە نمەو، دەک یانەش وڕۆ!
غافڵ جە وەعدەی گەردان بێچوون
سیحەی هەیاهوو ئاسیای گەردوون
سەدای ئاش بەتاڵ، نەوای ئیزرائیلناوی تایبەت
عەزم کاروان، تەپڵ الرّحیلعەرەبی
کاتێوت زانا ئەمر مووقەددەس
ئاو سەرناسای، ئەی ئایساش وەس
مات بی جە ناڵە، بێ دەنگ و سامووت
لاشە نەسەر خاک، ڕۆح جە مەلەکووت
عەزم سەفەر کەرد، نیشت نەسەر تابووت
تەختەشۆر پا تەخت، شا کەفەن قاپووت
ئەی کەلەی ئینسان، چون ئاسیاوەن
هەتا دانش بۆ، پڕ گێڵ و تاوەن
هەر دوو چەناکە، چون تەوەن هارەن
تازە میرازەن، بدیە چە هارەن!
بە حەرەکەی ڕیش، بە چەرخنای دەم
زبان ئاردە ماڵ، دەم هەر ماچۆ دەم
تاکوو ئاسیاوچی، ئەجەل چون میراو
منمانۆ پەنەش، قەتع نۆبە ئاو
ناگاهـ جە ناڵە و جە حەرەکە کەوت
چەم نیا بە هەم، وێنەی یاران خەوت
نە هاژەی ئاوە، نە دان و نانە
ئاش ئاو کەوتە، چۆڵ و وێرانە
ئەی تەنیا و بێ کەس، چاڵ سیا وێم!
قووەی نەتاوای، هۆرچەرخنا وێم!
نمەز کام سەهلەن، نەو قەبر تەنگدا؟
زەختەی گۆڕەوشار، نەبەین سەنگدا
لایێ سوئالەن، لایێ حیسابەن
لایێ خەجاڵەت، لایێ عەزابەن
کەوتیمێ نە قەبر با بەیمێ وەسەر
ئاخرما خاکەن، خاکمان وەسەر!
تا قووەمان بێ، فیکرێمان نەکەرد
داخی داخانم، جوانی وەیەرد!
ویەردە ویەرد، هەوڵێ پەی باقی
ئەمجا یە دەرۆیش، نەی چی و ساقی!
حەسەنناسناوی ئەدەبی ئەر قەوڵت ڕاسەن بە تاقی
چوون فانیناوی تایبەت ڕوو کەر نە دەرگای باقی
هەر پێسە گشت وەخت، وەهار نمەبۆ
زوان ئەر پاراو، دەم هار نمەبۆ!
سەوزەی سەرکاوان، سەرسەوز نمەبۆ
ئەلبەسەی هەردان، قەنەوز نمەبۆ!