گفتار در قضا و قدر گوید
لە کتێبی:
کۆمەڵەی شیعری فەقێ قادری هەمەوەند
بەرهەمی:
فەقێ قادری هەمەوەند (1830-1890)
3 خولەک
587 بینین
های دەروێش سەیر کەر جە سونع ئەکبەر
جە فەزڵ و ئیحسان، جە قەزا و قەدەر
جە ئەنواع خەلق، ڕشتەی موختەلیف
حەددش نە حیساب مەندەن بێ تەعریف
گرۆی ئادەمی فەوج فریشتان
جینن و شەیاتین، تویوور و حەیوان
یەکسەر خەڵقندەی خەللاق عامەن
ڕۆزی دەهندەی زی ڕۆح تەمامەن
جە ئەکل و جە شورب، سەوت و حەرەکات
جە مەوت و جە ڕزق، جە نوتق و حەیات
جوملە نە دەفتەر عیلم قەدیمەن
سیفەتی ڕەحمان، جیلوەی ڕەحیمەن
بەعزێ ڕەسوول و بەعزێ نەبییەن
بەعزێ نە ئیخلاس، بەعزێ وەلییەن
بەعزێ سالیح و بەعزێ مورشیدەن
بەعزێ تالیح و بەعزێ موریدەن
بەعزێ شەهید و بەعزێ موجتەهید
بەعزێ موقیڕڕەن، بەعزێ موعانید
بەعزێ عاشقەن، بەعزێ مەعشووقەن
بەعزێ جە نەگبەت کردە مەسبووقەن
بەعزێ تاج دارو، بەعزێ بێ کولا
بەعزێ مونعەمەن، بەعزێ بێ نەوا
بەعزێ ئامیرەن، بەعزێ مەئموورەن
بەعزێ دڵ حەزین، بەعزێ مەسروورەن
بەعزێ نە جەهل و بەعزێ عالیمەن
بەعزێ نە گەزەند، بەعزێ سالیمەن
بەعزێ حەلیمەن، بەعزێ توند خوو
بەعزێ ڕوو گوشاد، بەعزێ زوشت ڕوو
بەعزێ تەندروست، بەعزێ عەلیلەن
بەعزێ نە شەباب، بەعزێ زەلیلەن
بەعزێ نە ڕای حەق، بەعزێ موبتیلەن
بەعزێ سادە لەوح، بەعزێ موحیلەن
بەعزێ سادیقەن، بەعزێ کازیبەن
بەعزێ مەجزووبەن، بەعزێ جازیبەن
بەعزێ شەجیعەن، بەعزێ جەبانەن
بەعزێ مەحکوومەن، بەعزێ عیسیانەن
بەعزێ نە حەقیق، بەعزێ مەجازەن
بەعزێ نە عالەم دڵ بێ نیازەن
بەعزێ ئەتیببا، بەعزێ کەححالەن
بەعزێ هەر نە فیکر جەڕاڕیی ماڵەن
بەعزێ عەتتار و بەعزێ بەززازەن
بەعزێشیان خەییات، بەعزێ قەززازەن
بەعزێ نە بەیعەن، بەعزێ نە خڕید
بەعزێ مەئیووسەن، بەعزێ بە ئومید
بەعزێ ئەترەشەن، بەعزێ نابینا
بەعزێ دەست و پاش نەقسەن نە ئەعزا
کەسێ تورمەپۆش دارا ئەساسەن
کەسانێ موحتاج پارچەی پەلاسەن
کەسێ نە زەرەر، کەسێ نە سوودەن
کەسانێ قاسید، کەسێ مەقسوودەن
کەسێ ئەلبیسەش نە کوجارەتەن
کەسانێ هەر ڕۆ نە تیجارەتەن
کەسانێ ساقی، کەسێ بادەنۆش
کەسانێ ساکیت، کەسێ نە خرۆش
کەسێ نە دنیا دڵ بێ ئازارەن
جە یەم عوقبا مەسکەنش نارەن
کەسانێ بە فەقر و فاقە مەئلووفەن
کەسانێ واسیف، کەسێ مەوسووفەن
کەسێ نێک و بەد جە لاش یەکسانەن
کەسانێ موحتاج یەک پارە نانەن!
بەعزێ جە دنیا و عوقبا خاسیرەن
بەعزێ نە هەردوو جاگەش فاخیرەن
بەعزێ نە «سنجاب» شاهی نە خوابەن
بەعزێ سەر نە سەنگ، فەرشش تورابەن
یەکێ جە مەی مەست، یەکێ جە دەوڵەت
یەکێ جە عەیش مەست، یەکێ جە نەگبەت
یەکێ مەست زوهد، یەکێ مەست فیسق
یەکێ مەست جووع، یەکێ مەست ڕزق
یەکێ مەست شەوق، یەکێ مەست دەرد
یەکێ سورخ ڕوو، یەکێ ڕووی زەرد
یەکێ مەست دنیا، یەکێ مەست دین
یەکێ مەست فیتنە، یەکێ مەست کین
یەکێ مەست عەقڵ، یەکێ ئەبلەهی
یەکێ مەست تەقوا، یەکێ گومڕەهی
یەکێ ئازادەن، یەکێ ئەسیرەن
یەکێ چون فەقێناسناوی ئەدەبی بەستەی تەزویرەن
حادیسەی ئوموور جە هەر شەب و ڕووز
جوملە مەرقوومەن جە «لوح المحفوظعەرەبی»
یەکسەر مەزاهیر فەزڵ و هونەرەن
مەنووت بە ئوموور قەزا و قەدەرەن
هەر کەس موفتەریی ئەفکار وێشەن
هەر کەس جە تالیع وێش نە ئەندێشەن
«فەقێ دڵناسناوی ئەدەبی»، نەی جا کۆتا کەر کەلام
بەر موحەممەد بۆ سەلات و سەلام