سەرێ ٣
لە کتێبی:
سیابەند و خەجێ
بەرهەمی:
سەمەند سیابەندۆڤ (1909-1989)
18 خولەک
520 بینین
هەرێ سیابەندێ شەنگینە،
تیمارێ ل هەسپێ شێ دخینە،
لێ دکە زینێ زەری مێردینە،
تەنگ و بەرا دشدینە،
لنگێ خوە دکە زەنگویێیە،
ددە ئۆرتا خوە و زینێ مێردینییە،
ڕما چاردە موڤکییە قەسایە،
خاترێ خوە ئەحمەد ئاغا خوەستییە،
ب سیارێ دەعوەتێڤا بەرب
خەجا زەرین ئاژۆتییە چوویە،
ئای ل منێ سیارۆ، مێرخاسۆ سیارۆ.
سیابەند دەست حوبێ سەرخوەش،
دۆر بەرێ خوە تو نەدقشراند،
ئەوی شەڤ و رۆ داژۆت، دلەزاند،
هەسپێ شێ ژ ئاژۆتنێ خوی دابوو،
ئەو ژ سیارێ دەعوەتێ،
گەلە پێش و دوورکەتبوو.
هەسپێ شێ ژ ئاژۆتنێ،
گەلە خوی دابوو و پشتا وی کەف دابوو،
وەکی سحەتەکێ زوو بگهیژە حزکرییا خوە،
بگهیژە خەجا خوەیە هۆری - پەری،
سۆفەتێ وێی دەلال و نازک ببینە،
سینگ و بەرا وێ کەڤەر شابە،
تیبوونا خوەیە قڕ و قڕستانا بشکێنە.
سیابەند هات... هات... لێ تشتەک نەدی،
نە کۆن دیت، نە ژی برێد خەجێ دی،
ئوسا ژی خەجا خوەیە ب قیمەت،
سیابەند عەجێبمای ما، خوە ئونداکر،
خودانا سەر سەرڕا ئاڤیت،
ڕەنگێ وی هاتە گوهاستن،
نۆلا مەرییێ سەر خوەش رونشت.
ئالتکرنا حەڕافباشی و ل شەڕێ پێشییا ویدا،
ئالتکرنا جەردا میر و ل شەڕێ پێشییا واندا،
خوە ئوندا نەکر، نۆلا پلنگ هوجوم دکر،
لێ چ بووبوو، چ قەومیبوو،
کێ کۆن هلشاندبوو،
کیدەرێیە خەجێ، خوە نە ڕەڤاندنە...
دبە میرێ عەرەبا ب کوڕێ خوەڤا،
جارەکە دن جەرد تۆپکرن،
هاتن خەجێ ب زۆرێ برن،
گەلۆ ئەو ساخە، یانێ نا؟
گەلۆ خەجێ کەربا چ کرییە،
ب وێ نێتێ دوشورمیش دبوو.
دۆرا کۆن گەڕیا، نهێڕی چار ئالییا،
وەکی نیشانێد شەڕ ببینە،
یانێ ژی نقەتکێ خونێ ببینە
نشکێڤا بن کەڤرێ کوچکێ،
هلشیایدا نەعمەک دیت.
نەعمێ ڤەکر و شاش ما،
خەجێ نەعمێ ژ وێرا نڤیسیبوو،
دەردێ دلێ خوە ژێڕا گۆتبوو.
ئەوی نەما خەجێ بلند خوەند:
«سیابەند، حزکرییێ من،
برێد من تەڕا بێبەختی کرن،
پێشبەری تە نەمەردی کرن،
دکنە سەر من، دخوازن،
ب زۆرێ من بدنە کوڕێ میر.
ئەز وی حزناکم و ناخوازم،
تو زانی، وەکی ئەز گونەکار نینم،
وەکی باڤێ من، ب چوکتی سۆز دابوو،
میرا عەرەبا ب وەکی ئەز بووکا ویمە.
ئەز ژ وی حز ناکم،
دلێ من ویدا تونە،
ئەز نها ژی وی ناخازم،
ئەز تەنێ و تەنێ تە حزدکم،
ئێدی ئەز کەسەکی ناکم و ناکم.
هەرگی تو نۆلی بەرێ،
ژ من حز دکی،
چاوا ئەز تە حزدکم،
هەرگێ مێرانی و مەعریفەتا تە،
هەلا ل جیدانە، ئەزێ چل شەڤە،
ئەزێ چل رۆژا کێرێ بگرم،
تاسا ژەعرێ بدمە بەر خوە،
ناهێلم کەسەک نێزیکی من ببە،
حەتا تو خوە منڕا دگهینی.
لێ تو کیدەرێی، ئازادارێ من،
ئەز تە کو بگەڕم، ڕۆنایا من».
سیابەند کەڕ و بێ حەمد قوزبوو،
سەر کەڤرێ کوچک لەزەکێ رونشت،
دەستێ خوە دا بەر ئەنیا خوە،
کور و دور، ب مەلوولی دوشورمیش بوو.
ئەوێ ئوسا گەلەک ڕونشتا،
وەکی نێزیکی وی نەبوونا،
سیارێد دەعوەتا وی و خەجێ.
چاخێ ئەوان بەرب وی هاتن،
ئەوی عەمرکر، وەکی ئەوان،
پێڕا - پێڕا پاڕا ڤەگەڕن.
حەمو پێشکێش و نیشانیێ قیمەت،
پاڕا ببن و بدنە ئاغا ئەحمەد،
سیارێد دەعوەتێ هنەکی خوە ئو نداکرن،
بێ گلی عەمر قەداندن،
لێ سیابەند دیسا هەسپێ سیاربوو،
کەتە ڕێیا نەناس و دوور،
کودا دچوو، ئەوی ژی نزانبوو.
دزگینا هەسپێ شێ ئاڤیتە سەر،
دچوو کەڕ، ب خەمێد کور،
هەسپێ شێ ئەو دبرە ولاتێ دوور.
خوە ڕێیا عەرەبستانێیە نە عەیان،
نە ناس گرتبوو دچوو.
هەرێ سیابەندێ منی شەنگینە،
تیمارەکێ ل هەسپێ شێ دخینە،
لێ دکە زینێ زەری مێردینییە،
تەنگ و بەرا سەر هەڤدا دشدینە
لنگێ خوە دکە زەنگویا زەرینە،
ددە ئۆرتا خوە و زینێ زەری مێردینییە،
ڕما چاردە مۆڤکییە، قەسایە،
هێدی - هێدی بەرب خەجێ ئاژۆتییە،
ئای ل منێ سیارۆ، مێرخاسۆ سیارۆ.
ئوسا هەر گێ زەعف چوو، هەر گێ هندک چوو،
تەنێ ئەوی زانبوو «خوەدێڤا» عەیانبوو،
رۆژەکە بەدەو گهیشتە ئاڤایکی،
مەزنی بلند، سور دۆرێ کشاندی.
ژ دوری وی ئاڤای کۆخەکی،
بچووک دورڤا دیت و ئاژۆت،
با کۆخک پیرەکە ب سەرە،
تەشی دەستدا هری درێست،
بن لێڤا خوەدا دکرە گنە - گن،
لێ کلاما زەلوولی نەرم دگۆت،
خەریبیێ من جیکی دوورە،
خەزالا من خەزالەکە تەزە،
لێ خوە دایە چیێ لەز و بەزە،
نزانم نفڕی کێ بوو گۆ،
برا نەقەتینە جی و نڤینێ تەزە،
قولنگۆ - قولنگێ ها ل بەڕییێ،
خوە دایە فێزا زەرێ،
دەنگێ وی قولنگی ئوسا زیزە،
فۆرما دەنگێ خۆرت و قیزە.
ئاڤ ئانیکا سبێ ئەزم،
شوشە، دەزمالا گول گەڤەزم،
راموسانەکێ من کەرەم کە،
ئەز رێویمە، چقا لەزم.
دلێ من تەڤییا ڤێ بارانێ،
گرتی سەمتێ ڤی چیایێ هانێ،
رووبارا کاڤلا وەلاتێ عەربستانێ،
دەلالییێ مالێ نزانم مایە کێدەرێ.
سیابەند دەست خوەدا گەما هەسپێ کشاند،
وەعدەکی درێژ ژ پیرێ مەتا ما.
کەڕە - کەڕ، گوهێ خوەدا کلاما پیرێ،
بێ دەنگ و حس، ژ هەسپێ هاتە خوارێ،
هێدی نێزیکی پیرا کلام گۆتی بوو،
سلامەکە مێڤانێیێ دایێ:
سیابەند:
ئێڤارا تە خێر، خێر حەزار جار،
دییا منە بەدەوە، ئەمەکدار!
ئەز مەریکی خەریب و رێویمە،
ژ خزمەت و بەندا ئەز نە کوڤیمە،
بۆی حوبا مەرییا ئەز تمێ تیمە.
ڤان تۆپراخ و مەسکەنا نەناسم،
دخوەزم وەعدەکی ئێلێڕا ناسبم،
ئیزنێ بدە ئیشەڤ ڤرا بمینم.
دەرد و کۆلێ خوە بەر وە ڤەژینم.
پیرێ:
ژ لنگا حەتانی سەری،
بالا خوە دا سیابەندا سلیڤی،
ب متالێ، ل چەک و رحەلێ نهێڕی،
پاشێ مەرڤا ترێ تشتەک کەتە بیرێ،
گەلەک ڕحەت و گران جابا وی دا.
خودێ تەڕابە، کوڕێ منی ڕێوی.
مێڤان مێڤانێ خودێیە دەلالی،
تەواقا دکم، گەرەکە تو مێڤانی!
زوو عەمری سەر بووکا خوەکر،
هەسپێ شێ بکشینە هوندوڕ،
تەنگ و بەرێ وی بستکە، دەبرێ بکە بەر،
لێ ئەوێ سیابەند بەر ئالییێ دیوانێ،
سەر خالیچا دا رونشتاندنێ.
تەختە راستکرن ب عەشیری،
چ مالدا هەبوو سەر تەختە دانی.
قولخکرن ژ میڤانێ نەناسڕا،
کێفا وی خوەش دکرن ب مەتەلۆکا.
پاشی قولخ و عەزەتێ دونێ،
سیابەند دەرکەت مێزە کە ل هەسپێ،
دورڤا سەکر دەنگێ دەف و زوڕنێ،
کەن و لاقردییا، کێف و شابوونێ،
ب زەلوولی ڤەگەڕییا ئالیێ مالێ،
ب دلێ شکەستی پرس کر ژ پیرێ:
سیابەند:
دایێ، ئەز تەخمین دکم،
ئێلا وەدا عەمر ب شای دبارە،
مەری دسترێن، ڤر گالە - گالە،
گۆڤەند دگەڕن نۆلی گۆگەرچین،
زوڕنە و دەف، قورتین و قوژین،
چما هون ناچن، تەماشا ناکن،
چاوا مەری ب ئەشق ور دەربازدکن؟
پیرێ:
ئاخینە کە تەعل و کور کشاند،
ل سیابەند نهێڕی پڕە،
سەرهاتییا کێفێ و زوڕنێ پڕە،
سەرهاتییا گران، کول و نفڕە،
تو هێ نزانی، تو هێ نناسی،
یەک دکە، دوخوە ب حەواسی،
لێ یێ دن دکە ئاخین و گازی،
دگەڕە برچی، بێ کنج - لباسی.
پاک دبە دەرهەقا تەدا، لاوۆ، خەبەردن،
ڕاست نەجایزە ژ ڕێوییا بپرسن!
ئەو چ مەرییە، ژ کێدەرێ هاتییە،
لێ تو بباخشین، دلێ تە فرەیە،
خەریبەکی من ژی، نۆلا تو هەیە،
ل وەلاتێ دوور و خەریبستانێ.
ڤەکە دەردێ خوە، من گۆریڤانێ،
هەر گێ نە سوڕە، تو من دیهارکە،
نۆلی دییا خوە، تو من شەرم نەکە!
سیابەند:
گەلەکی ل پیرێ نهێڕی
چەعڤێ وێیە بەلەک، پۆزێ پیژینی،
برو - بژانگێد ڕەشە قەیتانی،
دێم و سورەتێ مێرانی،
و مەتەل ما بەشەرێ رەعمی.
کەتە بیرا وی، دایکا وی دەلال،
باوەڕییا خوە ئانی ژ ڤێ پیرا بال.
باوەڕ کر، وەکی دەستێ وێ بێ،
ئەوێ عەسەی ئالی وی بکە،
وەکی مرازێ وی مەیسەر بکە.
ئەوی دلێ خوە بەر پیرێ ڤەکر،
چ کو دلدابوو ژێڕا شرۆڤەکر.
چ هاتی سەری ئۆغرمێ گران،
ڕۆژێ خوە چەتن، بەختێ خوە کۆڤان.
مەرڤ قەی دگۆت ئەو گونەکارییا
خوە دەربازبوی، هلددە سەرخوە،
وەختا گهیشتە نەعما خەجا زەر،
نشکێڤا پیرێ هلبڕی نەدەر،
مەعلومەتی دا، کو خەبەر نەدە،
خەبەر چڤیکە، وێ تو بەرمەدە.
پیرێ:
بەسە، ئێدی تو درێژ نەکە،
هەگەر مێرخاسی، قەوەتێ تۆپ کە،
سەرهاتییا خوە پاشێ سەکە.
ئیرۆ تمام دبە سی و نەهـ رۆژ و شەڤ،
خەجا زەرین هێڤیا تە بێ حەو،
فینجانا ژەعرێ دەستا دگرە،
ناهێلە کەسەک بەرب وێ هەڕە.
تەنێ نێزیک دبە جاریا وێ ئیتبار،
کول و کەسەرا دلێ وێ دخوار.
سیابەند:
تو ب دل دبێژی دایێجان، دایێ،
دێمەک خەجا من ساخ - سلامەتە؟
پیرێ:
ساخ و سلامەتە، حەتا سبا نیڤرۆ،
ئەو هێڤیا تەیە هەر گاڤ و هەر ڕۆ.
قەولێ وێ سبێ نیڤرۆ کوتا دبە،
گەرەکێ ژ مال دەرخن وێ دلڕەشێ،
تەسلیمی کوڕێ میرێ عەرەبا کن.
دەنگێ دەف و زوڕنا کو تە دەرڤا سەکرن،
ئەو دەعوەتا خەجێ و کوڕێ میرە.
ئەڤا شەشرۆژە، چاوا کێف دکن،
سبێ رۆژا حەڤتا تمام دبە.
هەگەر راستی ژ خەجێ حز دکی،
تو گەرەکێ ڤر تشتەکی بکی.
ئەڤی شوخولی دەقەکێ ئەگلە نەکی،
بۆنا خاترێ خەجا دێم زەلال!
چ جورەی ژی مابە، کوڕێ من دەلال،
ئەزێ بکم هون بگهیژنە مرازا،
سەرێ بهارێ، نۆلی دوو ڕەزا.
سیابەند کەڕ و لال هنداڤا دەری،
راست ل چەعڤێ پیرێ دنهێڕی،
سەخیل و سێفیل، دلی گۆری،
جی نالپتی چاوا کەڤری سەقی، ئەو کوڕا،
کەتییە پەی متالێ سوڕا!
پیرێ:
دخوازی هەما ڤێ شەڤەڕەشێ
ئەز جابا بدمە خەجێ؟
مەری ناڤ کێفێ دانن، حەمو سەرخوەشن،
توجارا نکارن ئەو من ببینن.
وەکی ببینن، تو شکێ نابن،
ئەزێ دەرێ پاڕا وێ مال دەرخم،
ب کار و تڤدارەک ببمە گەلی،
تو وێدەرێ باڤێ تەرکیا هەسپێ شێ،
باژۆ بەرب چیایێ سیپانێ خەلاتێ.
کەسەک ب چویینا وە ناحەسە،
هون کودا هەڕن، کەس نابینە.
هەگەر ڕازین، دوشورمیش نەبە،
خوە ئەگلە نەکە، شەڤ دەرباز دبە؟
سیابەند دیسا کەڕ و لال دوشورمیش دبوو.
نەخواست جابا گلییێ پیرێ بدە.
پیرێ کەڕبونا وی جوڕەکی دن،
فەعم کر و ب قەرف گۆتێ:
چییە فێرز، دبە جەگەر تە لەرزی،
ژ دەنگێ مێرا و بینا کزی؟
یان تو دترسی تەعرینا شەڤێ،
هەوقاسی بوو حزدکی ژ خەجێ؟
ئەز دنهێڕم، چاوا تێخانێ،
ژ دلێ تە دەرکەت بەدەوا سیپانێ!
سیابەند:
نا، دایێ، ئوسا نینە، تو ئوسا نەبێژ،
ژ تەفەکورییا وێ ئەزم کەڕ و گێژ،
پیرێ:
لێ تو چ دوخوازی، بێژە بنهێڕم؟
سیابەند دیسا هنەکی کەڕ بوو و دایێ نهێڕی،
پاشێ چەعڤێ خوە جنوکر، جابا پیرێ دا:
سیابەند:
نا، دایێ، ئەز تەڕا نەڕازیمە، ناخوازم،
ئەز خوە نە دزم، شەڤ قیزێ بڕەڤینم.
جماعەتێ چ بێژە، چ دوشورمیش بە،
وەکی سیابەندێ سلیڤی هات، نۆلی دزا،
کەتە کولینگێ، کەسلێ نەحەسیا.
نا، دایێ جان، وەکی ستوکورا من ژێکی،
نەمەردی و ترسنۆکییا ئوسا ئەز ناکم!
نە پێشێ منە ئەو نەمەردی،
ب نەمەردییێ تو ناڤ دەر ددی.
ئەز گەرەکێ رۆ - ناڤا رۆیێ ناڤ دەعوەتڕا
خەملا سیپانێ - خەجا خوە ببم،
بەر چەعڤێ کوڕێ میرێ عەرەباڕا.
برا دنێ ببینە و ببهێ هەر دەرا،
وەکی سیابەندێ سلیڤی ترسۆنەک نینە،
هەگەر دوخوازی ئالی من بکی، دییا ب قیمەت،
زەعف ژ تە دکم لاڤا و روسقەت،
عەلامی خەجێکە، وەکی ئەز ل ڤرم،
برا خەمێد گران سەرڕا نەخوڕن.
تو ڤێ گوستیلێ بگینە خەجێ،
و ژێڕا بێژە، وەکی ئەو ب جوڕەکی،
چاوا دەست ددە و دحەبینن،
برا جیکی کڤش کە، ئەم هەڤ ببینن.
- ژ وێ گۆتنێ شوندا سیابەند،
گوستیلا خەجێ وی پاچ کر، دا پیرێ.
پیرێ پوشمان بو کو ئەو دا بەر تەنێ،
گوستیل هلدا، خاترێ خوە مێڤان خوەست،
نۆلا بروسکێ بەرێ خوە دا خەجێ ڕاست - ڕاست.
سیابەند تەنێ مالدا ما، دوشورمیش دبوو،
دورڤا قەلمەقالما دعوەتییا بوو،
دەنگێ دەف - زوڕنێ دەعوەتێ زیز دهات،
لێ جەگەر و دلێ سیابەند دکەت،
دلێ ویدا خون دکەلییا و لەڤ کەت،
ئوسا ڕونشتی، جی نەدگوهاست،
ئەوی ترێ خەجێ خەونێدا بەرچەعڤ وی کەت،
ئەوی خەجێ حزدکر، چاوا ژ لەیلێ مەجروم.
ئەوی ترێ خەجێ تەنێ مالدا ڕونشتییە،
فینجانا ژەعرێ دەستێ خوەدا گرتییە،
ئەوێ نێزیکێ لێڤێ خوە دکە، وەکی ڤالاکە،
لێ ئەوی ژی نزانبوو، چاوا خەجێڕا بسترا،
وەکی ئەو فینجانا ژەعرێ ژ دەستێ خوە داینە.
سیابەند:
خەجێ، دلێ بەنگی چ شەواتە،
بەر چەعڤا نایێ تو دەعوەتە،
من دایە بەر خوە چیا و بانی،
تەنێ بۆی نەڤسا جانێ تە.
دلێ من باگەڕ و سوڕە،
حشێ من بەرب تە دفڕە،
دارێ دونێدا تو تشت نکارە،
پێشییا حوبا مە بگرە.
ل چیا کانی خولە - خولن،
ل سیپانێ تژی گولن،
خەجا من، تو نزانی،
دلێ من تژی دەرد و کولن.
ئەو شەڤا هانا - شەڤا درێژ،
فینجانا ژەعرێ وێدا باڤێژ
ئەز، مەعرومێ خوەدێ،
دەست حوبا دلا بوومە دەنگبێژ،
ئەز دونێڤا تایێ تەنێ،
حوبا من قاسی حوبا دونێ.
خەجێ، وەرە دەستێ خوە دەستێ من خە،
ئەزێ ڕاموسم ناز گەردەنێ.
من قوسیانە خەوێ شەڤا،
بومە تەیرێ ڤان هنداڤا،
حەتا خەجا خوە نەبینم،
ئەز چەعڤا نادم تو سەر چەعڤا.
وی چاخی خەجا زەرین تەنێ ڕونشتبوو،
ئاڤایی تەری، خری - خالیدا دوشورمیش دبوو.
جاری هێدی - هێدی عەلام کر و نێزیک بوو
وەکی کولفەتەکە پیر، چەعڤی ب هێسرە،
لاڤا دکە خەجا زەرین ببینە،
دبێ خەونا خێرێ خەجێڕا تینە،
دخوەزە بێ فتا تە ببینە.
خەونا خوەیە خێرێ بەر تە بڕێژینە.
حەتا وێ رۆژێ خەجێ کەسی نەدحەباند،
نەدەهیشت فرشتییێ عەزمان هەڕنە هوندوڕ،
نەدهیشت کەسەک هەڕە جەم وێ،
لێ وێ دەمێ عەمر کر پیرێ بیننە هوندوڕ،
ئەوێ دخاست حەتا رۆژا خوەیە کوتاسییێ،
ژ مەرییێ کەسیب بەلەنگازڕا بکە قەنجییێ.
چاخێ پیرێ هاتە هوندوڕ، خەجێ گۆتی:
خەجێ:
دایێ، کەرەم کە تو نێزیک ڕونێ،
ژ دلێ من تمێ کێرێ خونێ،
گلییێ من بێ بەختێی پاشین سەکە،
ئەز پاک زانم تو بۆنا چ هاتی!
ئەڤ زێڕ و زیڤ من بوونە بەرباتی،
ب وان نایێ کڕین دلێ من شەوتی.
ئەوانا ئێدی سبێ منڕا نەلازمن،
ببە بفرۆش، چ دوخوەزی بکڕ،
لێ جار - جارا وەختێ ئوسا خەجێ بیربینە،
ئەز خوەدا دحەلم، ئەوێ پێشکێشا ب قیمەت،
تەنێ ئەڤێ گوستیلا بچووک تلییا من دەرنەخن.
لێ تەواقە دکم، وەختێ من دکنە چەعل،
ئەڤێ گوستیلا بچووک تلییا من دەرنەخن،
پاشی ڤێ گۆتنێ هەموو خەملێ خوە ئێخستی،
گەلەکی ل پیرێ نهێڕی، پاشی دا وێ،
پیرێ ژی ل خەجێ نهێڕی بن لێڤادا کەنییا،
نێزیکی وێ بوو، چەعڤێ وێ نهێڕی و هەمێزکر،
ئەنییا وێ پاچ کر و هێدی گوتێ:
پیرێ:
برا ئەو گلیێد پاشن خازێ تەڕابن
قیزا منە تۆڕن زێڕ - زیڤ ژ تەڕا بمینن.
هەگەر راستیێ دوخوازی، کولیلکا بانییا،
ژ تەڕا من پێشکێشێ ب قیمەت ئانییە.
گوستیلا سیابەند دەرخست و دا خەجا زەرین،
کەسەرا گران، ژ دلێ وێ دباری.
چاخێ خەجێ گوستیلک دیت بال وێ،
ژ شابوونا خەڕقی ل عەردێ.
ئاڤ ئانین پێ وەرکرن، خوەڤا هات پاشێ،
حەتا نیڤێ شەڤێ، تەڤ وێ دەلالێ،
شیرن خەبەرددا، پرس - گلی دگۆتێ.
ئێدی ڕۆناکییا بەربانگێ ڤەدبوو شەبەقێ،
پاشێ پیرێ ڤەگەڕیا مالێ،
چاخێ ئەو هاتە هوندوڕێ مالێ،
سیابەند چاوا رونشتبوو، ئوسا مابوو،
ژ وی جیی، تو دەردا نەچووبوو.
سیابەند چاخێ پیرێ دیت، دل دترسی،
تەڤ هەڤبوو، ژ پیرێ پرسی:
دە بێژە دایێ، تە چ کر، چ نەکر،
تە خەجێ دیت، گوستیل پێڤاکر،
پیر هور - هور سیابەندڕا شرۆڤەکر.
پیرێ:
خەجە ب لەوزێ شیرن گۆت،
شەبەقا سبێڕا ئەزێ سەر مەزەلێ باڤێ خوەبم،
برا سیابەند بێ بال من.
سیابەند زو - زو چەک گرێ دا،
کیسەکە زێڕ هیشت پیرێڕا،
ب مەعریفەتی ئەو حەمێزکر،
چۆک دا دەستێ وێ پاچ کر،
ب شیرنی ژێ وێڕا گۆت:
سیابەند:
سەلامەتی چەعڤێ تە چەعڤێ کوڕێ تە کەڤە!
کوڕێ تە ساخ سلامەت ڤەگەڕە،
تو و بووکا خوەڤا پێ شابن.
دییا من ژی جیکی دوورە،
بێ خان - بێ خودانە، تەنێیە،
وان مسکەنا کەسەکی وێ تونە،
خەونێ وێ تەنێ، ئەز تایێ تەنێمە.
دایێ، وەکی تشتەک من بقەومە،
عەلامی وێ کە، وەکی دوشورمیش نەبە،
هێسرا نەبارینە و خەما نەکە.
بێ کوڕێ تە تمێ کۆلۆسێ وی قۆت بوو،
عەنییا وی فێرزی ڤەکری بوو،
تەمییێ دییا خوە توجارا بیرنەدکر:
«مێر دمرە، ناڤ دمینە،
شێر دمرە، چەرم دمینە،
دنێدا مێرانی دمینە».
هەرێ سیابەندێ منی شەنگینە،
تیمارەکێ ل هەسپێ شێ دخینە،
لێ دکە زینێ زەری مێردینییە،
تەنگ و بەرێ هەسپێ شێ دشدینە،
لنگێ خوە دکە زەنگویێیە،
ددە ئۆرتا خوە و زینێ زەری مێردینییە،
ڕما چاردە مۆڤکییە - قەسایە،
هێدی - هێدی بەرب خەجا زەرین ئاژۆتییە چوویە،
ئای سیارۆ دەلالۆ، مێرخاسۆ سیارۆ.
وەختێ گهیشتە تۆپک،
ژ هەسپێ شێ پەیابوو،
بەردا، وەکی هنەکی بچێرە.
لێ ئەوی زو - زو بەر ب خەجێ لەزاند،
هەڤرازی سەرێ تۆپک دبوو،
ژ ئالیێ تۆپکی دندا تەعڤ بلند دبوو،
تەعڤ فێزا خەجێڕا بلند دبوو،
وەختێ دو تەعڤا، هەڤ دیتن...
گازی هەڤ کرن:
سیابەند:
خەجێ!..
خەجێ:
سیابەند!..
پێڕا - پێڕا هەڤ هەمێزکرن،
سورەتێ وان نێزیکی هەڤ بوو،
وی حالیدا، وێ چقاس بمانا!..
گەلۆ کێ زانبە کێ وێ تێ دەرخستا
چاخێ هەسپێ شێ کرە هڕین،
خەجێ گۆتە سیابەند، - روحێ من،
تو چما تەک - تەنێ هاتی،
ئەز گەلە دترسم بۆنا تە!
ئەز دڕەجفم، دەلالێ من،
ئەز دلەرزم، مێرخاسێ من،
رویێ مندا کەتی دەڤێ گورێد ڤرا.
نها ئەم چاوا بڕەڤن ژ ڤان دەرا،
ئەم چاوا خلازبن ژ دەستێ ڤان خونخوەرا؟
کەسەک ژ هاژ مە تونە، وەکی ئەم ڤان دەرانە،
پاک دبە، وەکی ئەم بڕەڤنە
سەرێ چیایێ سیپانێ دومانە.
ئەمێ ڕحەت خلازبن
ڤان دەعو - دۆزانە.
سیابەند ب مەعریفەت دەستێ خوە
ناڤ پۆڕێ خەجێ گەڕاند،
و ب کلمێ نازک گۆتێ:
نا، خەجا منە دەلال،
تۆڕنا منە کەمال!
ئەز ناخوازم، وەکی بێژن،
دزبوو، ترسۆنەک، خەجێ دزیڤا بر.
کوڕێ میرێ عەرەبا،
جەردێ خوەی گراناڤا،
قەت توجارا نکارە،
تو تشتی من بکە.
چمکی تمێ و تمێ،
کێلەکا من سەکنییە،
حزکری - باوەڕیا من،
خەجا منە زەرین،
خەجێ:
«ئەز یا تەمە، تەنێ یا تە،
خوەیێ من و روسپیتییا من توی!
چ سۆندێ دوخوازی ئەز ژ تەڕا بخوم،
دوخوازی ئەم نها دەستێ هەڤدا
ل ڤرا بەر مەزەلێ باڤێ من
سۆندا تمام بدن هەڤ».
هەردو ل بەر مەزەلێ چۆک دان،
سۆزێ تمام دان هەڤ،
وەکی، چ ببە، چ بقەومە،
حەتا ئەوانا ڕو دونێ ساخبن،
تمێ ژ هەڤڕا راست بن.
(پاشی سۆندێ قەوین هەڤ پاچ کرن).
پاشێ سیابەند خەجێ
ئاڤیتە تەرکییا هەسپێ شێ،
ڕاست ئاژۆت بەرب جیێ
دەعوەتا کوڕێ میرێ عەرەبا،
چقاس ئەوانا نێزیکی جیێ دەعوەتێ دبوون،
ئەوقاس دەف - زوڕنە گوڕ دبوون.
ئێدی ڕۆ هاتبوو نیڤڕۆ.
تەمام دبوو قرار کرنا،
رۆژ و سحەتا قەولێ خەجێ.
چاخێ زوڕنەچی ب نازک قەیدێ
بووک دەرخستنێ لێ دا،
وێ دەمێ سیابەندێ سلیڤییا
ل هەسپێ شێ سیار، نۆلا فێرزا،
خەجا زەرین ل تەرکییێ گرێ دا،
نۆلا ئەزراهیل، ئاژۆتە ئۆرتا دەعوەتێ.
نێزیکی دەفچی و زوڕنەچییا سەکنی،
جماعەتا گۆڤەندێ نکاربوو فەعم کرا،
کی ئالیڤا سیابەند هاتە ئۆرتا گۆڤەندێ.
حەموو شاش مابوون، چەعڤێ هەڤ دنهێڕین،
دنهێڕین چەک و سیلحێد سیابەند،
شاش مابوون ل خەمل و فۆرما وی.
لێ گۆڤەندێ ب ئەشق دسترا:
حەوشا مە حەوشا وەدا،
تەو لێ - لێ، تەو لۆ لۆ.
من خوەستییە، باڤێ نەدا،
تەو لێ - لێ، تەو لۆ لۆ.
بەرێ حەوشێ قولبەدا،
تەو لێ - لێ، تەو لۆ - لۆ
من خوەستییە، دایکێ نەدا،
تەو لێ - لێ، تەو لۆ - لۆ.
تلییا من چەعڤێ دێڕا،
تەو لێ - لێ، تەو لۆ لۆ.
مێر دیتییە قیزا خوەڕا،
تەو لێ - لێ، تەو لۆ - لۆ،
سبێیە، تەعڤێ دایە،
تەو لێ - لێ، تەو لۆ لۆ.
زێڕا ل عەنییێ خودایە،
تەو لێ - لێ، تەو لۆ لۆ.
سبێیە، تەعڤ زەرقی،
تەو لێ - لێ، تەو لۆ لۆ.
زێڕ ل عەنییێ برقی،
تەو لێ - لێ، تەو لۆ لۆ.
ئەز هاتمە ئالیێ وەدا،
تەو لێ - لێ، تەو لۆ لۆ،
کۆچ کرییە رێ مە نەدا،
تەو لێ - لێ، تەو لۆ لۆ.
سبێیە سبە نابە،
تەو لێ - لێ، تەو لۆ لۆ.
کەچک خەوێ رانابە،
تەو لێ - لێ، تەو لۆ لۆ.
سیابەند هەسپ ئاژۆتە نێزیکی
دەفچی - زوڕناچییا و کرە گازی:
لۆ لۆ - لۆ لۆ، دەفچی و زوڕنەچینۆ،
کەسیبنۆ و بەلەنگازنۆ،
هانی ژ وەڕا کیسکێ زێڕا،
دەف و زوڕناخن، نۆلا مێرا.
ئەو سیابەندێ سلیڤییە،
دەست ل جێڤێ خستییە،
دا دەفچی کیسکێ زێڕێ قازییە،
وەکی سێ دەنگا تێنە گازییە،
بۆی شاباشا سیابەندێ سلیڤییە،
و گولا سیپانێ - خەجا زەرییە،
برا حوبا وان نۆلی تەعڤێ گەرم بە!
برا ئەو بمبارەک پیرۆزبە.
دەفچی رجفی، دل لێ لەرزی،
گلییێ سیابەند ئەو بوو رازی.
و دەنگەکی زیز ڤر کرە گازی:
دەفچی:
شاباش، سەد بیست جار شاباش،
سەر سەرێ خۆرت و قیزا شاباش،
مێرخاس سیابەندێ سلیڤی،
میڤانێ خەجا هوری،
بمبارەک - پیرۆزبە مرازێ وە،
شاباش، سەدبیست جار شاباش!
پاشی شاباشێ سیابەند زڤڕی،
بەرب جماعەتا گرانە گوهداری،
و گۆتە وانا ب زارێ مێرانی:
جماعەتا قەنج، دەما خاترێ وە!
کیژان ژ وەهاتن - چوینا مە،
نەڕازییە، برا ئەو پۆشمان بە.
پاشی وێ گۆتنێ هەسپێ شێ،
ئاژۆت بەرب چیایێ سیپانێ،
ل پەی وان جماعەتێ کرە گازی،
کرنا وە بمبارەک و پیرۆزی،
دەربازکن هەر گاڤ ئەشق و بەختەواری.
هەرێ سیابەندێ منی شەنگینە،
زەنگویێ ل هەسپێ شێ دخینە،
هێدی- هێدی بەرب سیپانێ ئاژۆتییە چوویە،
ئای سیارۆ، دەلالۆ، مێرخاسۆ، عەگیتۆ.