٣

لە کتێبی:
بیرا قەدەرێ
بەرهەمی:
محەممەد ئوزون (1953-2007)
 5 خولەک  283 بینین

جەلادەت لێ دنهێرە. هەڤالێ وی یێ ستەمبۆلێ، دۆستێ وی یێ شەڤێن پەرا و گالاتایێ، مەمدوح سەلیم بەگ هەر مینا خوەیە. تو گوهەرین ل سەر رۆ و رۆچکێن وی ناخوین.

- میرێ من، تو نەگوهەریی، مەمدوح سەلیم بەگ ب کەن دبێژە.

- من ئێ ژی ئەینی تشت ژ بۆ تە بگۆتا، مەمدوح بەگ.

پشتی چار سالان، د رۆژەکە ڤەکری و زەلال ئا لوبنانێ دە، هەردو دۆستێن کەڤن ل سالۆنا ئۆتەلەکە مەزن ئا بەیرووتێ هەڤوودو دبینن. ژ ناڤبەری چار سال بهورینە. چار سالێن گەلەکی گرینگ و بوویەرتژی کۆ گەلەکی تەسیر ل هەردویان ژی کریە. هەردو ل کێلەکا پەنجەرا فرەهـ و درێژ ئا سالۆنێ، ل سەر کورسیێن چەرمین، ل هەمبەر هەڤوودو، رۆنشتنە. ژ دەر، تیرێژێن تاڤا کۆ ل سەر دەریایی راوەستایە و هێدی هێدی دچە ئاڤا، د پەنجەرێ رە، خوە ب جۆش دگهینن هوندر. دنیا گەرمە. پەنجەرێن سالۆنێ ل دەریا دنهێرن. دەریا ب شناهیەکە ڤەکری، حەتا و حەتا، دبرقە.

- جەلادەت بەگ، ما کێ دزانیبوو کۆ مە دێ ل ڤر هەڤوودو بدیتا!

- ژین، مەمدوح بەگ، ژین... ما تە ب خوە ناڤێ کۆڤارا خوە یا ستەمبۆلێ نەکربوو ژین؟.. ژینێ ئەم ئاڤێتن ڤان دەران، ئەم کەتن بەر پێلێن خوربەتێ، ب قەولێ دەنگبێژێن مە، فەلەکێ کومێ خوە ل سەرێ مە خوار کر، مەمدوح بەگ.

گارسۆنەکێ، د ناڤ سنیەکە سپی یێ زیڤین دە، دو قەدەهـ و ڤەخوارنا کۆ وان خوەستیە، تینە، قەدەهان حەتا نیڤێ تژی دکە و دەرە.

- جەلادەت بەگ، من دل کر ئەم هەڤوودو دیتنا خوە ب قەدەهەکە شامپانیا پیرۆز بکن، ب ڤێ قەدەهێ دەست ب ئێڤارا خوە بکن. شامپانیا ل ڤر هەم خوەشە هەم ژ ئاڤێ ئەرزانترە. ئەڤ شووشە ب دەهـ فرانکانە، یانێ ب پێنجە، شێشت قوریشێن ئۆسمانی. لۆما من شامپانیا خوەست. ئەز هێڤیدارم، ئەو ئێ ب دلێ تە بە...

- بێ شک.

- میرێ من جەلادەت، من بێریا سۆحبەتێن مە، رۆژێن مە یێن ستەمبۆلێ کربوو... ئەم ئی ئیشەڤ، هەموو شەڤ، ب هەڤ رە بن. خەلیل رامی بەگ و مەولانزادە رفعەت بەگ ئێ ژی حەتا ساعەتەکێ، ساعەتەک و نیڤێ وەرن. تشتێن کۆ ئەم بپەیڤن، ئەم بکن، پرن.

تاڤ و تیرێژێن تاڤێ هاوردۆر ب رەنگێن ماهشەرێ نەقشاندبوون. تاڤ ل سەر دەریایی، وی ئالیێ دن ئێ ئاسۆ، ب رەنگێن ژیندار و گەرم، دچوو ئاڤا. ئاسۆ کراس دگوهەری. ژ کراخێن بەیرووتێ، د سالۆنا ئۆتێلێ دە، ژ ژۆر، مە، من و دۆستێ من، دۆستێ باڤ و برایێن من، مەمدوح سەلیم بەگ ل گوهەرینا رەنگان دنهێری. تیرێژێن رۆیێ ل سەر رۆیێ مە، ب گەرماهی، دگەریان و رۆیێن مە مست ددان.

مەمدوح بەگ ژ ستەمبۆلێ دۆست و ناسێ مە بوو. ئەو ژی یەک ژ سەرەکێن تەڤگەرا کوردی، زانە و تێگهیشتیێن جڤاتا کوردی بوو، گەرینەندە و سەرنڤیسکارێ کۆڤارا ژین - ئێ بوو. وی ژی، مینا مە، ژ بێگاڤیێ، دەڤ ژ ستەمبۆلێ بەردابوو و نکاریبوو ڤەگەریا ترکیێ. رێبەر، رۆناکبیر و زانایێن کورد ژ هەڤ کەتبوون و ل جیهانێ بەلاڤ بووبوون. هنێن وان ل ئاوروپایێ ب جیهـ بووبوون، لێ پرانیا وان دەرکەتبوون رۆهلاتا ناڤین، وەلاتێن جیرانێن ترکیێ. گەلەکێن وان ل لوبنان، سووریە و ئانتاکیایێ کۆ د بن دەستێ فرانسزان دە بوون، دژیان. هنێن وان ژی چووبوون کوردستانا عیراقێ کۆ د بن دەستێ ئینگلیزان دە بوو. مەمدوح بەگ ژی ل ئانتاکیایێ ب جیهـ بووبوو. رەوشا وی ژی مینا رەوشا یێن دن بوو؛ نەباش، بەلێ نەباش... ما هەوجەیە مەرڤ گۆتنێ درێژ بکە؟

رەوشا من؟

مینا کۆ فەیلەسۆفەکێ گۆتبوو؛ سوارەکێ نەزان و نەهۆستە چاوان ل سەر پشتا هەسپی رۆدنە، ئەز ژی ل سەر پشتا ژینێ وەلێ رۆنشتبووم. ئەگەر ئەز ژ سەر هەسپێ ژینێ نەدکەتم، ئەو نە ژ هۆستەهیا من، لێ ژ ئەسالەتا هەسپ بوو... د وان رۆژان دە، من خوە گیهاندبوو رۆهلاتا ناڤین. من سەرێ هەسپێ خوە د وێ ئاخا گەرم ئا شەوتی دە بەردابوو. هەسپ چارگاڤی دچوو، ژ بەر ئەسالەتا خوە، وی رێ ل بەر خوە راست دکر.

خەلیل رامی بەگ و مەولانزادە رفات بەگ، هەردو ب هەڤ رە، ژ دەریێ سالۆنێ دکەڤن هوندر و بەر ب جەلادەت و مەمدوح بەگ تێن. پێشی جەلادەت وان دبینە، ئەو ب کێف رادبە سەر پیان. مەمدوح بەگ ژی پێ رە. هەردو، ب هەڤ رە، بەر ب مێڤانێن نۆ دەرن. جەلادەت کۆ هەیەجانا وی ژ رۆ دخویێ، دەرە رۆیێ مەولانزادە رفعەت.

- رفعەت بەی، ئوستادتورکی!..

- بیکلاری کەسمشسن جەلادەت بەیتورکی!

مەولانزادە رفعەت بەگ وێ بەر ب خوە دکشینە و هەمبێز دکە. هەردو، ب قاسی کێلیەکێ، هەڤوودو، پهێت، هەمبێز دکن. پشتی چەند سالان، جەلادەت و مەولانزادە رفعەت هەڤوودو، نۆ دبینن. هەموو ب هەڤ رە ڤەدگەرن جیهێ خوە، جەلادەت و مەمدوح سەلیم بەگ جیهـ نیشانی وان دکن و ئەو رۆدنن.

- بەلێ، من سمبێل ژێکرن، لێ من دل هەیە دیسان بەردم. ل ڤان دەران بێ سمبێل هیچ نابە، جەلادەت دبێژە و ژ ئالیەکێ ڤە ژی، ب دەست، بانگ گارسۆن دکە.

- لێ وەها ژی ل تە هاتیە. تو جوانتر و چەلەنگتر دخویی. تو چاوان ی؟ من بهیست کۆ تو ل مالا خەلیل رامی بەگ دمینی. سورەیا بەگ، کاموران بەگ، ئەو چاوانن؟ من بهیست کۆ ئەو ئێ ژی وەرن...

- مالا مە دێ شێن بە، مامێ جەلادەت، خەلیل رامی بەگ دبێژە. ژخوە ژ نها ڤە جەلادەت مال شێن کریە، ئەو ئێ شێنتر بە.

- میرێن من، هوون ب خێر هاتن، مەمدوح سەلیم بەگ دبێژە و بێیی کۆ ل بەرسڤا وان بسەکنە، ددۆمینە، پشتی ب سەدان زەحمەتی، مە هەڤوودو دیسان دیت... تشتێن کۆ ئەم بپەیڤن، ئەم بکن، پرن.

ئەم ئێدی زوو ب زوو دەڤ ژ هەڤ بەرنادن...