٢

لە کتێبی:
بیرا قەدەرێ
بەرهەمی:
محەممەد ئوزون (1953-2007)
 6 خولەک  312 بینین

برایێن بەدرخانی، جەلادەت و کاموران، نەڤیێن رێبەرێ کوردان، ژ وەلاتێ خوە پر دوور، ل ئاشخانا ئونیوەرسیتا مونیخێ رۆنشتنە و بێیی کۆ ل رۆژێن بێ بفکرن، ب جۆش، ل هەڤوودو دنهێرن و دکەنن. هەردویان ژی ئیمتهانێن خوە ب سەرفرازی دانە و دەرباسی سنفەکە نۆ بوونە. جەلادەت دەرسێن زمان، چاند و سیاسەتێ دخوینە، کاموران ژی دۆکتۆرا خوە یا حقوقێ چێدکە. رۆژ ب رۆژ، ئەو دکەڤن ناڤ جڤات و چاندا ئالەمانیایێ، شریتیەکە بکێر ب زمان، مەدەنیەت و چاندا ئالەمانێ رە تینن پێ. هەر چار برا ژی دخوینن. سەفتەر، برایێ بچۆک، خوەندنا خوە یا کیمیایێ خەلاس کریە و دەست ب ئیختیساسێ کریە. تەوفیق بوویە موهەندیسێ دارستانێ، دەست ب دۆکتۆرایێ کریە و نها ل بەر خەلاسکرنێیە. کاموران کۆ هێ ل ستەمبۆلێ ئاوکات بوو، نها، ب خورتی کەتیە ناڤ رەفێن کتابخانێن مونیخێ و ل حقوقا ئەنتەرناسیۆنال و یا مەدەنێ یا ئەورووپایێ هوور دبە. جەلادەت کۆ ژ بێگاڤیێ تەرکی وەلێت کربوو، ب خورتێ کەتیە ناڤ رۆپەلێن چاند، فەلسەفە و ئەدەبیاتا ئالەمانی و زمانێ ئالەمانی و علمێ زمێن هین دبە.

ئەو ئیرۆ، د دەورەکە گەلەکی کامباخ دە، ب خەبەرێن باش، رۆژەکە چێ دەرباس دکن. جەلادەت سمبێلێ خوە، هنەکێ، گورتر بەردایە. لێ رۆ و بەدەنا وی یا هنەکێ گر، نها، ژارتر دخویە. کامورانێ کۆ هەر ژار بوو، نها سمبێلەکێ زراڤ ژی، ل ژاریا خوە زێدە کریە. خوارنا ل بەر وان گەلەکێ بەسینە؛ چەند سەرێ کارتۆل، چەند تیکە گۆشتێ دەوێر کۆ ب زەحمەتێ تێ جووتن و دو شووشە بیرا بایەرنێ.

- ئاب -برۆهەن، هێر دۆکتۆر، جەلادەت دبێژە و قەدەها بیرەیێ رادکە.

- نۆش، برایێ عەزیز، نۆش، لێ هێ تو ل کۆ، دۆکتۆری ل کو.

- نا، نا زێدە نەما، ب خێر، بەر ب سەرێ سالێ، ئەز ئێ ب نامەیەکە خوەش، مزگینیا دۆکتۆریێ ب باڤۆ و کەک سورەیا بگهینم.

- ئەگەر تو راستیێ بخوازی، باوەر بکە، ئەز ناخوازم دۆکتۆر بم ژی. ئەز ئێ ل کۆ و چاوان دۆکتۆری و ئاوکاتێ بکم؟ ئەز ڤێ دۆکتۆریێ ژ بۆ وەلێت دکم. لێ کا وەلات ل کۆیە؟ ئەم ئێ چاوان هەرن وەلێت و ل ور بخەبتن؟

- کاموران، برایێ من ئێ حستەنک... ما دنیا دێ هەر وەها بمینە، چەرخا فەلەکێ دێ هەر وەها بزیڤرە؟ شاش مەبە، رۆناهی ل پەی ڤێ پەردا تەنک ئا رەشاهی یێ یە، ویجدان ئێ ب سەر کەڤە، مێژی دێ، ژ خەوا کوور، هشیار بە.

- خوەزی... خوەزی... هەشێ من ژێ تشەکێ نابرە، لێ ئەز دیسان ببێژم خوەزی...

- بلا هشێ تە ژێ ببرە، ژ بیر مەکە، رۆژەکێ نە ب تەنێ ژ شەڤێ، لێ ژ رۆژ و شەڤێ تێ پێ. داویا داوین، ئەم ئێ د رۆژەکە پیرۆز ئا خوەدێ دە، تەڤی ڤان زانین، تەجروبە و سەرپێهاتیێن خوە، تەڤی کەسەر و کێفخوەشیێن خوە، ڤەگەرن مالا خوە... دە بنۆشینە، ژ بۆ تە و مە.

پشتی ڤەخوارنا بیرایێ، کاموران ساعەتا خوە یا ب کۆستەکێ ژ بەریکا ئێلەگا خوە دەردخە، لێ دنهێرە و ب لەز رادبە،

- مخابن، ئەز دڤێ هەرم، ئەز دەرەنگ مام...

- ب کۆ دە؟ ژ سورەیا ئابێ نامەیەک هاتیە، من ئێ ئەو ژ تە رە بخوەندا، ب کۆ دە دەری؟

کاموران ب تەنێ دکەنە و دبێژە، «مەپرسە... چاڤشینێ لێ، لێ...» و دزیڤرە، دەرە. جەلادەت وان چەند دلۆپێن داوین ئێن بیرایێ ژی ڤەدخوە و ل شێنیێن ل ماسەیێن دۆرئالێ دنهێرە.

چاخا من ئەو گۆتن ژ کاموران رە دگۆتن، د ئەساسێ خوە دە، من خوە ژی ب وان تەسەلی دکر. ما گۆتنێن قەلاو ئێن ل سەر خورتی و باوەریێ، ژ خوەدیێ گۆتنان پێ ڤە، دکارە کێ بخاپینە؟ رەوشا مە، نە تو رەوش بوو. رەوشا مە شەرپەزە، حالێ مە پێریشان، نەچاری و کامباخیا مە بێپایان بوو. رۆژ ژ رۆژێ خرابتر، بوویەر ژ بوویەرێ کرێتر بوو. ئالەمانیا ب لەزا برووسکێ بەر ب گەلیەکێ بێبنێ گێر دبوو. ئابۆریا ئالەمانیایێ مینا هووتەکێ، مینا گەرەمۆلا لەهیەکێ هەر چ دهاتە بەرێ دادقولتاند. دراڤێ ئالەمانیایێ مارک، مینا پەلێ بەر بایێ، بەرفا بەر تاڤێ، هەر رۆژ، هەر ساعەت، هەر دەقیقە، قیمەت وندا دکر. دۆلار، بێپایان بوها و بلند دبوو. ل ئالەمانیا ژهەڤکەتێ و هلوەشیایێ تو کار و شخول ژی نین بوون کۆ مەرڤ ب دەست خستا. ل ملەکێ، ل ئالەمانیایێ رەوش وەها کامباخ بوو.

ل ملێ دن، باڤ و دیا من، تەڤی مەزۆ، ژ ستەمبۆلێ و ترکیێ دەرکەتبوون و چووبوون مسرێ، نک کەکێ من سورەیا. ئەم ب ڤێ یەکێ کێفخوەش بوون؛ وان خوە ژ شوورێ روهستنێ کۆ خەلاس کربوون. لێ ب چوونا وان، کاهنیا پەرەیێن کۆ ژ مە رە دهاتن شاندن ژی مچقین. جارنا سعادەت ئابلا و مەرڤێن مە یێن دن ژ مە رە هن دۆلار دشاندن، لێ ئەو ژی، ژ بەر ئالۆزیا ئابۆری و بانکەیێن ئالەمانیایێ، نەدکەتن دەستێ مە. د سەر دە و تشتێ هەری خراب، ئەم نکاربوون ڤەگەریانا ستەمبۆلێ. ل گۆرا نامەیێن کۆ دهاتن، رەوشا سیاسی ل ور ژی گەلەکێ خراب بوو. نامە وەها خەلاس دبوون؛ گدی، هوون بن، هوون فکر ل ڤەگەرێ نەکن...

مە دێ چ بکرا؟ ئەم میرێن کوردان ل مونیخێ شەرپەزە بووبوون. ناڤەکێ گران و مەزن ل گوندەکێ وێران بوو. مە دێ خوە ب کۆ دە باڤێتا؟ کی دێ بهاتا هاوارا مە؟ فەلەک ب گرانە و زۆمپان کەتبوو سەر مە، مێژی، هش، دل و زکێ مە دهەنجقاند. ب تایبەتی ژی زک، زکێ بێشەرم و تەرەس کۆ هەر برچی بوو...

جەلادەت ژ بەریکا پانتۆلۆنێ خوە پەرەیێن خوە دەردخە و لێ دنهێرە. پشتی کۆ وی حەقێ خوارن و هەردو بیرایان دا، پەرە تێرا دو، تە نزانیبوو، سێ رۆژان دکر. پشتێی دو -سێ رۆژان؟ خوەدێ کەریمە. ب بیهنتەنگی ئەو ژ بەریکا چاکەتێ خوە پاکێتا جخارێ دەردخە و جخارەیەکێ ڤێدخە. دگەل نەچاری و خزانیێ، بێگومان، ژیانا خوەندەڤانیێ، خوەندەڤانیەکە وەها کۆ جیهانەکە نۆ ل بەرێ ڤەدکە، هەموو مێژی و دلێ وی ڤەدگرە، خوەشە. لێ حەتا کەنگێ ئەو ئێ بکاربە خوە رابگرە؟ ئەو ب دەستێ خوە یێ چەپێ ژی ب کێرا ل سەر ماسێ دلیزە و ل پرسیارێن وەها بنگەهین ئێن ژیانا خوە یا مونیخێ دفکرە.

- دەر پرنز بەدرخان؟

جەلادەت سەرێ خوە ژ بەر ماسێ رادکە و ل ئالیێ دەنگ دنهێرە. ژنەکە جوان ئا پۆرزەر و چاڤشین، ب کەن، لێ دنهێرە. مینا کۆ جەلادەت ئەو دیتیە، لێ ئەو نکارە وێ دەرخە.

- هوون نە میر جەلادەتن؟

ژنا جوان، ب ئالەمانی، ژێ دپرسە. جەلادەت ب سەری بەرسڤا وێ ددە و ل چاڤێن وێ دنهێرە. وی ئەڤ ژنا هانێ کۆ چاڤێن وێ مینا زەریایەکێ ستوور و شینن، ل کۆ دیتیە، ئەو وێ ژ کۆ دناسە؟

- مۆنیکا... ژنک دبێژە.

جەلادەت، ژ نشکا ڤە، رادبە پێ و دقیرە،

- فراولاین کارلفەلد... مۆنیکا کارلفەلد!