بەرسیسێ عابد (١)
لە کتێبی:
دیوانا فەقیێ تەیران
بەرهەمی:
فەقێ تەیران (1590-1660)
5 خولەک
1368 بینین
گوهـ بدنە پیرێ دەفتەرا؛ دا ئەز بخوینم ڤێ خەتێ
«مأذنعەرەبی» ببی باخۆ مەڕا؛ ل جندییێ د خزمەتێ
خزمەتا سولتان و میران؛ سنعەتا دانا ئو زیران
هوون مەکن بێ شەیخ و پیران؛ گوهـ بدن ڤێ شیرەتێ
ئەڤ پەندە خاسسە شیرەتە؛ شەرتێ غولامان خزمەتە
باخۆ نەبینن زەحمەتە؛ حەقێ ئینساف و مروەتێ
مروەت ژ میر و حاکمان؛ خزمەت ل قۆل و خادمان
بێ شەیخ و پیر و عالمان؛ زایع مەکن هوون تاعەتێ
هەچی کەسێ عاقل هەبی؛ خزمەت مەکن بێ مەرتەبی
دا تاعەتا «بەرسیس» نەبی؛ هاتنە سەر حکایەتێ
هاتم قسا بەرسیس ببێم؛ شەیتانییا ئبلیس ببێم
ل عابدێ حەبیس ببێم؛ ئزهار بکم وێ شوهرەتێ
ئزهار بکم بەحسێ د عام؛ بەرسیس رجالەک بوو د شام
تاعەت دکر دائیم مودام؛ زەر بوو ژ خەوف و هەیبەتێ
زەر بوو ژ وەعزێ سەروەران؛ دووور بوو ژ بەحس و خەبەران
کەفت بوو مغار و کونبەران؛ چوو بوو مەقامێ وەحدەتێ
چوو بوو مەقامێ ئەولییا؛ ژ ترسا خودا کەفت بوو چیا
د چێری د نێڤ پەزکووڤییا؛ نێزیکی حالێ حکمەتێ
کفش بوو ل وی جەزبەک ژ حال؛ ئەو عابدێ مەسکەن جبال
ژ ترسا خودێ قەد بوو بوو دال؛ د لەرزی ژ تایا خەشیەتێ
ژ خەشیەتێ بوو ئەولیا؛ ئەو عابدێ مەسکەن چیا
خوارن چ بوو؟ ئاڤ و گیا؛ دوور بوو ژ زادێ شوبهەتێ
دوور بوو ژ وی زاد و تەعام؛ خزمەت دکر دائیم مەدام
ناڤێ وی چوو بوو شەرق و شام؛ کامل ژ قەدر و قیمەتێ
ئەو سال ب سال کامل دبوو؛ تاعەت دکر فازل دبوو
مەقبولێ ئەهلێ دل دبوو؛ رۆهن کر چرایا روومەتێ
روومەت چرایا هلکری؛ شەیخ کو سڕێ واسل کری
ترسا خودێ دل کول کری؛ قەت شەڤ و رۆژان خەو نەتێ
قەت خەو نەبوو ژ ترسا خودا؛ ما کەس ڤ بیر تێ باب و دا
کی میرە؟ مێرێ جان فدا؛ ئێ خواری سەبرا غیرەتێ
لێ سەبرا تالە غیرەتە؛ تریاک بلادان محنەتە
ئاخر دەوائو شەربەتە؛ ئێ خوار دزانت لەززەتێ
بەرسیس قەوی غیرەت هەبوو؛ هەم قەدر و هەم قیمەت هەبوو
ناڤ عامییان حورمەت هەبوو؛ ژ خوەندن و تلاوەتێ
وی شێڤ و رۆ قورئان د خوەند؛ زکر و عبادەت کربوو چەند
مەجزوب و دین و هار و بەند؛ ئەو چێدبوون ژ بەرکەتێ
کەڕ و گڕ و «ارميشعەرەبی» و لال؛ ئوفتادە ئو خەلقێ بەتال
هندی نەخۆش باینانە بال؛ سافی دبوون ژ عللەتێ
سافی دبوو جسمێ د وی؛ ژ بەرکەتا ئسمێ د وی
دلشادی چوون خەسمێ د وی؛ رازی دبوون ژ دەعوەتێ
تاعەتێ پڕ وی ریز دکر؛ ژ هەرچی حەرام پەرهیز دکر
زێدە ژ قەنجان بیز دکر؛ ژ ترسا رۆژا ئاخیرەتێ
ترسا خودێ پڕ لێ هەبوو؛ ژ عامێ و غەیران ڤەبوو
سەد حەیفِ کو شەیخەک نەبوو؛ مابوو د وێ خەبینەتێ
ئەر ئەولیا ئەر ئەنبیا؛ ئەر عابد و ئەر ئەسفیا
بێ شەیخ و پیر جائز نیە؛ تاعەت بکن ڤێ وجهەتێ
هندی سەر و ئەزمان هەنە؛ هندی کو ئنس و جان هەنە
هەمیان ل پێ شەیتان هەنە؛ د کولنە زەلالەتێ
هندی بچووک و مەزنن؛ گەلۆ هەمیان گوهـ ل منن
ئنسان و شەیتان دوژمنن؛ ژ مێژ بوویە عەداوەتێ
رۆژا کو ئادەم ئافری؛ خالق ل ئبلیس ئازری
بو مانعێ سەجدە بری؛ ئێخستە توقا لەعنەتێ
خالق ل ئبلیس کر غەزەب؛ باپیر ڤ جهـ نانی ئەدەب
ئادەم شەیاتین بوو سەبەب؛ ئاڤێتە دەر ژ جەننەتێ
قەولێ د مکسیناسناوی ئەدەبی سابتن؛ حەتا قیامەت رابتن
ئەو سولح مسەلەت نابتن؛ ب مسحەف و ب ئایەتێ
ئەو سۆفیێ ب سەوم و سەلات؛ ئاسێ کری برج و کەلات
قەت دفەنا شەیتین نەهات؛ ژ نوسخەیا شەریعەتێ
ئەو سۆفیێ سافی سفەت؛ دووربوون ژ وی عەیب و غەلەت
شەیتان هەڕۆ سەر لێ ددەت؛ دل ئاسێیە رێ نابەتێ
ئەوی بەدی دل بوو حسار؛ شەیتان هەڕۆ تێنە دیار
ئبلیس ب شەیخ نابێ چوچار؛ مابوو د وێ مەلالەتێ
شەیتانە نەحسێ ناقسان؛ ئەو رووسیاهێ مەجلسان
رۆژەک بسوی هات ل پوسان؛ سیما سپی کچ تەبعەتێ
شەیتان دبێ کچ ئاوڕم؛ خور و خیس و رێ بڕم
حەیف و مخابن بێ کوڕم؛ قەت یەک ژ وە ب کێر نەتێ
ئەڤ رەنگ دبێ ئەو تەحل و زشت؛ ئەر من هەبوو چیژەک ل پشت
بەرسیس ب ڤی رەنگی د هشت؛ دانیا ژ سلوکا زولمەتێ
ئەو چیژەکی ناڤێ وەسواس؛ ئەی لنگ تورێ کێمی و کاس
رابوو ژ ناڤا ئەلخەناس؛ ژ بابێ خوەستی هممەتێ
گۆ: نە ژ نەسلا بابێ خوەبم؛ نە ژ نەسەب و پشتا تەبم
ئەر دێ ژ بەرسیسی ڤەبم؛ دێ بێخمە هلاکەتێ
ئەو روو رەشێ روو ب تەنی؛ روح ئاتەشێ تەبعەت جنی
چوو بوون حیسابا باتنی؛ سەکنی ل بانێ فورسەتێ
گەڕها د حسارێ ب دۆم؛ خوەشمێر ل برجان بوونە کۆم
ساتا کو دیت ئەو جەیش و کۆم؛ ترسا ژ سەهمێ هەیبەتێ
ترسا ژ جەیشا عابدان؛ کۆهـ و حسارا زاهدان
تێ سەح نەکر دەنگێ سەدان؛ بل ژ هەوا ئو شەهوەتێ