baẍban ba kes wefa nekird
Li pirtûka:
Çepke Guɫ
Berhema:
Şamî Kirmaşanî (1917-1984)
11 Xulek
1450 Dîtin
be nam bî çûn cihandarî ferd
muxbir ce her kar tebîb ce her derd
zateş bî zewał lutfeş bî payan
xudayş we xelq ’alim nimayan
lutfeş er yar bud we gerd her kes
ẍerq bû we derya bernye çûd we des
merdim gûş bigrîn ley bedbextîye
du nefer yey řeng le îran nye
we qewłî si’dîKes pîrî xirdimend
mader nizadest yeyřeng du ferzend
ḧafizKes menwîsud «refîq kîmyas»
nemeyud we dest ta dinya bunyas
’arf wey derde mebud we derwîş
rahî byawan megîrud we pîş
her çen megerdim mekem custucu
du nefer yeyřeng peyda nemebu
çi karî dîrim we karî ’ałem
biçim we ser weqit dastanî xwem
ḧeqa ḧeq bira! biray xasî nîd
řefîq yeyřeng ḧeqşinasî nîd
tu watî yey şew meyum we małit
qewłit dirû bî ḧaşa le ḧałit
zimsan dame ser min we intizar
guş we ḧelqey der wîney bidhikar
şewî du sa’et lepşitî der bîm
muntezir we pay du berader bîm
her şew semawer pîrî ciger suz
çu ’ezîz merde dad mekerd ta ruz
sînî be wîney tepey gursan
le gûşeş nusaw aramgay iskan
ni’libekî çun gûr qaşq wîney leş
her leşî lenaw gûřî diraz keş
istikan wisawî dehen baz kerde
merwatî îmşew ’ezîziş merde
qendan be wîney xurmay xeyrat bî
her feryad mekird şewî berat bî
teştek be wîney mirdeşurxane
her intizar daşt çew le derane
menqel be wîney tepey kuhî tûr
cay raz û nyaz usa ba ẍefur
qurî na umîd yey guşey menqel
we na’umîdî girduwe beẍel
çun mûsa le tur mekird munacat
we dergay yiktay qazî alḧacatErebî
mewat: ya yiktay celalî celîl
nicat dihendey mursilîErebî xelîl
we şu’ley ateş bider nicatim
dîtir nemenden ah we besatim
we tab ateş min meyum we cuş
çay cuşîde kes nimekey nuş
ya yiktay bî çun! ḧî la mekanErebî!
şermendem meker werûyî mihman
tenim çun zindan ru kerden we bend
ya reb î cewre bikîşim ta çend?
ten mubtelay ruḧ, ruḧ mubtilay ẍem
ya reb ten û ruḧ cuda ker we hem
le’net wew kese min kirde qûrî
eřay pay menqeł be’zî wafûrî
meger sebir min sebir eyûben?
zindigî wey tewr eřay çem xûben?
dweşew sê sa’et be’dez nismeşew
muqey ke merdim çûne camey xew
yey destî aman nemî we destem
destey şikestey we meftul bestem
le xaw bîdar bîm we zurî tekan
çing nade gełûm sidam nayde ban
dad kirdim hem çes? cemîne xanim!
wey nîmeşewe çe tway we gyanim
wet: nusret miluk hem sîney jan key
we bende îd’ay guł gawezwan key
be sikî serdî xwey serd webanî serd
çû mar pîç mexwey we zûrî diłderd
wextî menîşud we sedrî sufre
te’aruf kirdin we dînî kufre
çwar qend daẍ penç çay hefit heşt pyałe şîr
sê nanî lewaş yey dwazde penîr
ye giştî naştay ’eşret milûke
seyl şikłî key, çû şikił xûke
şûy ’eşret miluk ḧacî ẍezenfer
er buşim xere, sed reḧmet we xer
çay dîr dem kirdud ełsad we qîn
min û çwar iskan kutade zemîn
min destem xwîrd bî, istikan şikyad
qaşuq çay xwerî hefit heşt duşmîn dad
sînî wet: qaşuq! ye nanecîme
merḧûm gewray şababay dîme
ye kuřî merḧûm ḧacî ḧateme
sed parçe mułk daşt hem wetyad keme
we naw molkî xwey bye xakî şuxim
terektur paşî weban sîney tuxim
çil sał temame hame î małe
rûḧim dî xestes wey qirim û qałe
ban gilan xase salî sê sa’et
karîk encam deyd çûd xefîd raḧet
dîtir kes neyrî karî we kareş
we xabî şîrîn nyeken bîdareş
î qałe resî we gûş ban gilan
we tab û ti’cîl hate lîwî ban
dad kird: ey qûrî! bî ’eqil û şi’ûr
ebley bî kemał le mi’irfet dûr
ta tu ward bîd we merzî îran
bîşey şîran bî, tu kerdîş wîran
merdim tu mu’tad kirdî we çayî
dayde des merdim ’asay gidayî
gurg wextî pîr bû, xem medey kemer
buwe mesxerey segî suqan xwer
nuhsed salî pîş min letey kû bîm
guzergay pełing penay ahû bîm
parçem sebzezar serçişme û rûd bî
tefrîgay mexsus sułtan meḧmud bî
şahanî şuca’, merdanî karî
saḧb sabqey tîr û sewarî
eger şerḧ byem yekî le hezar
wext meçûd we ser piř mebûd newar
yese pîr bîme, pîrî axir şeř
nismim bye çałg, nismim bye deseř
ye çwarsed sał min ban gilanim
hemnişînî seg ley ban lew banim
ferzend fiẍur ferhad namerd
we tîşey fulad rîşem ber awerd
ferhadî fiẍur, bîye xunî min
min kerd we fiday qed û bałay jin
ferhad xunî min şîrîn xunî ew
wey tewr bazî kird neqşey şa xisru
min seng rîzey tîşey ferhadim
ew ruzgare xas ha le yadim
bîme sed pare her parey we cay
hîç muslimanî çû min we pî nay
be’dez giftigwî qûrî û ban gilan
biçim we ser weqit baqî dastan
biçim we ser weqit dastanekem
we ser bed ’ehdî du mihmanekem
eweł ’erz kirdim min derwîş warim
te’arf we dus kufre le karim
dum yey nefer firmanbirdarim
xicałit kîşim isim puł barim
du şew ban yek şewî penc tumen
dame şewçere de panze şew men
le naw paket bî le taqçey utaq
bişnu le cefay muşî qurimsaq
yey nîre muşîk bye mihmanim
ne we’dey girdum ne nawî zanim
şewçerem kirdu we seḧerçere
giştî kel kirdu eřay mesxere
yey desmał acîl dan dan şimardu
pustekey huştu meẍzekey xwardu
her kes we dîdeş nyewnîd nyezanî
yey xakenaz tuz niştu we banî
nanî ferengî çu seng pay ḧemam
ta desim bigrî giştî fire dam
dwan perit kirdim le naw eywan
siday hemsaye we lîm hate ban
xas bî neşkanim wene dî merdim
sê rujîş eřay tawan bigerdim
enar sawe sidaş hate ban
wet heřacim keyn cur çałesen xan
bîmese ’erus bî ḧusin û cyaz
sîr bîdem eřay kułfetî pyaz
ya řeb bed bextî ru nekey we kes
her kes bedbext bu, mergî bye û bes
ewsa ke min bîm we şaxey dirext
fermanřewa bîm çû sułtan we text
min we labelay berg xweş menzer
çû kudik le ban damanî mader
şebnem şeb medad ab we ruxsarim
nisîm pak mekerd gerd û ẍubarim
seḧer we neẍmey murẍî xuş awaz
seba mecunbad gehwarem we naz
laley supaxîr seḧra û kuh û der
we ferşî dîba puşa seraser
gułan sef kîşawin le etrafî cû
her gułî řengî her řengî yek bû
xar wîney serbaz supay pyade
sertaser girtu etrafî cade
bû ’etrî guł surx ẍunçey neşkufte
neẍmey rewanbexiş murẍ aşfite
çun supay bîjin xar daman gîr
pey rezim xezan tîz mekerden tîr
şebnim mezanist resmî ruzgar
pey bed bextî min megryad we zar
mewat: ey enar! ey naz perwerde!
baẍban ba kes wefa nekerde
bisyar wîney tu ley baẍe byen
imruz asarî lelîşan nyen
heftad û hefit reng mîwe pey der pey
red bu ley baẍe le badam ta bey
cuda bîd we guł dur kefîd we baẍ
qelbit pir xun bû we derd feraẍ
mekefîd we des cewa n eḧmeq
hem nişînit key we şîşey ’ereq
narinc! we erway guławbî qesem
herçî şebnim wet yek we yek dîm we çem
bişnu le narinc xweş ’etru xweş bu
wet: ey daş enar! we erway lîmu
minîş wîney tu we şaxey dar bîm
çu sułtan we text wîm berqerar bîm
guşim hemîşe we neẍmey saz bî
serim aşfitey kirşimew naz bî
seba wezîr bî şibnim nazir bî
bułbul le bezmim daym ḧazir bî
nesîm dade pîm we yadgarî
’etrî nimuney mişk tatarî
min we yadgar nesî m dusim
henuz bwî ’etir meyu ce pusim
yey ruz bedbextî hate dyarim
baẍba n pîr kefte hawarim
der dem ferman dad senduq awirdin
minîş wîney tu bî çare kirdin
minêş wîney tu keftime emar
ḧaşa le wefa û resmî ruzgar
ye le behar bî, bişnu le pa’îz
bişnu le dunyay dunî ẍem engîz
çemen be’dez guł beskê zarî kird
sebzî ruxsareş ’ewez bî we zerd
ḧimle bird we baẍ badî ẍaretger
reng nemen le rûy seru sinewber
bergî sebiz nemen pey rîxtey qesem
we şax guł surx bułbul mekerd rem
’aşiq û mi’şuq yek yek çîn we des
bułbul kefte tun guł kefte tewes
mi’eway bułbułan bî we laney zaẍ
ne baẍban men ne yaran we baẍ
we ḧimley xezan perdey guł diřyad
pay bułbul le ser şax guł biřyad
asarî le guł ẍeyrez xar nemen
siday mirẍ jan le gułzar nemen
siday zîm û bem rîxtey xişke berg
nemek mepaşad we mecruḧî cerg
bad berhem zen xanewadey guł
xun mekerd we cerg ’arf û ’aqił
ne sebiz we seḧra, ne berg we daran
ne guł, ne guł çîn, ne guł ’uzaran
ne cam, ne saqî, ne mîna, ne mey
ne mutirb, ne saz, ne berbet, ne ney
dirext çu ełwat pak baxtey bî ’ar
ser ta pa bergiş baxtu we qumar
siday rudxane çun awa z pîr
ah bî eser nałey bî te’sîr
seḧra bî we cay diřindew xun xwar
gaw baznişes bî gurg hate rukar
diryade qesaw, gaw renc bî wer
xwerdimen pey yabu, barkîşan pey xer
seḧra bî lezet baẍ bî serperes
rudxane wîney merî z bî kes
xerguş baẍban ruba saw baẍ
şeẍal şew ta sub dad mekird we daẍ
siday zîl û bem bang nuşanuş
le ter f bi sitan kutabî we guş
bedeł mecnunan lîlî gum kerde
keşkî ferhadan pey şîrîn merde
cełeb wamqan gum kerdey ’uzra
her kam de me’şuq wîşan bîn cuda
nesîm tenha men le kwesaran
guł we guł megeşt cay bez m yaran
ser geşte wîney mecnun mekerd geşt
dyar we dyar seḧra û kwe û deşt
sabit bî wepîş du rengen dinya
cuz muştî aşẍal nemenden we ca
pus çincey kedu finuq û piste
çupnibe û paket butrî şiksite
le cay bezim xweş mîrza semawer
asarî nemen ẍîrez xaksitir
kefte bî we pay şem’ efruxte
laşey perwaney zar per suxte
nesîm mecbur bî ru nyade şar
kwe we kwe megeşt ḧesar we ḧesar
eweł hate mał tebeqey eweł
zalu sifatan bew pîşew ’emeł
hefit pişt ’emaret le axerîn pûş
sirut mela’ik meşneften we gûş
perdey ebrîşem puşt derî mexmeł
bixaru wîney tup û mislisil
mutekay perqu wet we text xaw
nesîm ẍełet key pa binîde naw
we qelbî mecruḧ małamal we derd
nesîm we efsus kîşad ah serd
dum hate mał tebeqey dum
ewîş ew tewr bî ne ewtewr m him
le du xarc bî kem kem hate sê
elẍerez hîç kam rî nyane pê
le her tebeqey çen bed û bî ca
ewan we nesîm nesîm we dinya
sum hate mał tebeqey îme
wet we mezhebim her yere cîme
kem kem ward bî we bende menził
yek utaqî dî sax t çînew gił
utaq du der şeş, mexrube û nimnak
tarîk be wîney zindan zuḧakKes
nesîm niga kerd we wezi’ bende
girdeme desga û mesxere û xende
yey cufit desgîrey we kar nekeftî
yey dane kef gîr sałeha xeftî
pey destey guş ku, xestey guş t gaw
çwar camî ruḧîn yey setił ca aw
lafekey şamîNasnava edebî fesił tawsan
wenaw sewete bayes bweydey ban