tîl nîga

tîl nîga yekêke le hunerekanî řewanbêjî û paşan guzarekarî. tîl nîga eweye ke be tîlî çaw seyrî şitêk bikirê. em tîleş ebê «çaw» lenaw çawdanekeda tozê bicûłê û labkatewe, we ya gerdin kemêk labkatewe bo ewe bitwanê ew tîl nîgaye dirust bika.

em çemke le bilaẍey ’erebîda be «altaf» nawbirawe, çunke «altaf» lakirdineweye belay řast û çepa, min lam waye tîl nîga ew me’naye zortir piř’ekatewe, çunke le tîl nîgada lakirdinewey çaw û gerdin herdûkî têda heye.

tîl nîga le zanyarî řewanbêjîda eweye ke kesî yekem û kesî duwem û kesî sêyem heye, wate «mitkilimErebî, mixatibErebî, ẍa’ibErebî». řisteyek dête pêşewe. seretay řiste -bewêne - babetekey, kesî yekem danrawe, beşwên ewda řiste we ya şitêkî tir dêt û peywendîy be řistey yekemewe heye, leweda ke her ebê guzarişt bo kesî yekem bê, keçî le řiste duwemekeda guzarişteke be kesî duwem, we ya sêyem lêy edrêtewe. herweha duwem be yekem, we ya yekem be sêyem, we ya sêyem be yekem.

ew hoyeş ke em tîl nîgaye dirust eka eweye ke pyaw eger le şêweyekewe çû bo şêweyekî tir, geşe û xoşyekî zyatir řû’ekate gwêgreke û zyatir ebête hoy ewe ke gwê bo qiseke bigrê.

ca wêneş bo emane, yekemyan wekû «nalîKes» ełê:

le kesî sêyemewe hatuwe bo kesî yekem - le «ẍa’ib»ewe hatuwe bo «mitkilim» ebwa bûtraye:

eme be mercêk waye ke seretay řistey wişey «nalî» nebêt be bangikiraw «minada» û ewzarî bangkirdnekey lêy fiřê dirabê, wate nebê be «ey nalî», we waşî lê nakeyn, çunke hênanî ew ewzare «tawîl»e, tîl nîgake, cwantire lew tawîle.

we ya wêne bo ewe ke le kesî yekemewe biçî bo kesî duwem - le «mitkilim»ewe bo «mixatib» - wekû «meḧwîKes» ełê:

hênawye le xoy, nefsî xoy cya kirdotewe û kirdûye be kesî duwem - mixatib - way pêy ełê. eme le esła ebwaye wa bwaye ke biłê:

«zemaney piř te’eb emkate tîrok, letê nanim dedatê dû beşî nok». le kesî yekemewe çuwe bo kesî duwem. em bazdaneş baqî honrawekanî dwayî derî exa, betaybetî her beşwên ewa ełê:

we ya wêne le kesî sêyemewe bo kesî duwem - le «ẍa’ib»ewe bo «mixatib» - wekû «kurdî» ełê:

eme le esła ebê wabê ke biłê:

le «ew» ke «ẍa’ib»e bazî dawe bo «to» ke «mixatib»e.

eme leber tîl nîgakeye. ladanekeş dyare, çunke nałê «pêt witim», we le řistey «kurdî» be dwawe qisekey ewe.

eger ew bîwtaye «pêt witim» hîç tîl nîgayek le arada ne’ebû, çunke «pêt witim», wate «to» herdûkî bo kesî duweme. bełam řistey «pêm dełê» dyare bo kesî sêyem û «ẍa’ib»e, keçî le nîwe honrawey duwemda ełê «to» ewe îtir layda.