miqdimey ’iqîdih dir cwab û sؤal
Li pirtûka:
Komele Şîrî Feqê Qadirî Hemewend
Berhema:
Feqê Qadrî Hemewend (1830-1890)
5 Xulek
563 Dîtin
er ce nesil to bikeran su’al
bider cewabiş be bê qîl û qal
cewab der nesilim peydan ce adem
adem hem ce xak aman be řeqem
er kerdin su’al cewab ker teqdîm
beyan ker delîl ce ayey qedîm
bwane perêş ayey îstî’cal
«niḧin xilqina adim min silsalErebî»
er kerdin su’al dîn to kamen?
cewab der: dînim dîn îslamen
er kerdin su’al mer çêşen delîl?
bwane perêş ayet be te’cîl
be ayey qedîm cewab der temam
«an aldîn ’ind alilh alaslamErebî»
er su’al kerdiş: îslam çi me’na?
me’naş seraser bey tewr ker eda:
îslam ew kesen ce her xeyr û şeř
emirş me’rûf bo ḧezer ce munker
er kerdin su’al ce me’nay îman
to me’nay îman wey tewr ker beyan
cewab der me’nay îman ey řefîq
be zuban îqrar be dił key tesdîq
er kerdin su’al îman kesbîyen
ya zadey xelqî û ne cîbîllîyen?
cewab der: îman dû new’en ḧîsbî
yekê cîbîllî, yekêşan kesbî
cîbîllî êden ce yewm «elesْtْErebî»
ce «qalwa bilîErebî» awerdîm be dest
kesbîşan êden ce ḧał ḧeyat
qaym keym yeqîn be çend kelîmat
er kerdin su’al ummet kêy to
bider cewabiş bê şerim û şiko
min ’ebid xudam, ummet řesûl
emirşan be dił û can kerdim qebûł
ye’nî «miḧimdErebî» «axir alzimanErebî»
çun ewen řesûl zumrey îns û can
eger su’al ken: řesûl ye’nî çêş?
mebo cewabiş ḧazir key ne pêş
cwab der: řesûl me’mûren ce ḧeq
erkan eḧkam dîn ko museddeq
hem wêş eda ko umûr eḧkam
hem ḧukimş teblîẍ bikero ne ’am
er ce ’eqîdey eḧkam mezheb
kerdişan ce to cewabiş tełeb
cewab der ne qewl wêm meseřřetim
ne ehil sunnet hem cema’etim
eger ce me’naş kerdişan su’al
to ne cewabiş hîç meber melal
ḧezret řesûl, esḧab kîram
be çi ’eqîde kul kerdin qyam
qewl û fî’lişan ce lam tesdîqen
bew î’tîqade yeqîn tetbîqen
eger su’al ken ne îcray eḧkam
mezhebit kamen? beyan ker temam
çenden mezahîb ’eqîdey îslam
îsim û řesmişan bawer be xîtam
cewab der: îmam mezahîb çwaren
her kes ne teqlîd her kam muxtaren
ewweł şafî’î sîdiq seḧîfe
malîkî û ḧenbel, ebû ḧenîfe
ebû ḧenîfe ’îlimş muḧîten
hem îsimş nu’man îbnu sabîten
malîkî malîk îbnu enesen
mezhebiş merbût ayet û nessen
ḧenbelî eḧmed baboş ḧenbelen
warî’ û zahîd ’îlimş ekmelen
min ne her çehar kerdim muntexeb
qebûłim kerden şafî’î mezheb
mes’eleş mexrec aye û ḧedîsen
îsimş muḧemmed îbnî îdrîsen
eger su’al ken ce de’way sîffîn
qatil û meqtûl daran terefeyn
kam sefiş eḧeq? kam sef mubtîlen
kam teref ’îsyan, kamîn muqbîlen
cewab der: her çend sûret ’eqlî
«zî alîdErebî»en ce ḧeq ḧezret ’elî
çun «ewlu alamirErebî»en wesîyî nebîy
hem e’lem ce ’îlim le dunnî û kesbî
emma to be êd meker î’tîbar
ḧedîs nebî bawer be îxbar
warîden ḧedîs cew şehir ’ulûm
«misil asḧabî kimsil alincumErebî»
be her kam her kes er kerd îqtîda
mebo be mezher terîq huda
yeqîn qaymen ce umûr kar
kul muctehîden esḧab kîbar
ekser esḧaben ce herdû teref
ce qesd wêşan ḧeq daran be kef
çun esḧab ce qesd wêş muctehîden
qatîl me’cûr û meqtûl şehîden
er baçan ce beyn xesmeyn yek ḧeqen
fîrqey uxraşan sehu mutłeqen
bey tewr der cewab bew merd ’enîd
kul mu’eccerin sînf muctehîd
her kam er be sehu kerden îctîhad
yek ecrê daro biker î’tîqad
her kam îctîhad er kerden be ḧeq
dû mîsil ecirş bew ’etan mutłeq
eseḧḧiş êden ce bab ’udûl
caşan cînanen qatîl û meqtûl
er kerden su’al maddey xelafet:
ce be’d řesûl kê kerd îmamet?
cewab der ce be’d řesûl be teḧqîq
kerdiş xelafet bûbekir sîddîq
xelîfey duwem bawer be ḧîsab
«’imir alfaruqErebî» şay «abin alxtabErebî»
ce dimay ḧezret ’umerKes bê guman
kerdiş xelafet ḧezret ’usmanKes
çeharem ’elîKes kerdiş îmamet
pencem ḧesenKes bî xetim xelafet
ce te’rîx ḧukim her penc xulefa
er kerdin su’al cewab ker eda
derwêşNasnava edebî ne cewab mekêşe zeḧmet
beyan ker te’rîx tûl xelafet
tûl xelafet bûbekir sîddîq
dû sał û sê ma û heşt řo bî teḧqîq
tûl xelafet ḧezret ’umer
de sał û şeş ma û penc řo bî meger
muddey xelafet xelîfey sêyem
ce dwazde sał dwazde řo bî kem
muddey xelafet ḧezret ’elî
çwar sał û no mah yek řoziş kem bî
yawa be ḧesen xetim xelafet
şeş mah û penc řoz kerdiş îmamet
ḧesen bî la’îq řutbey xelafet
’ecûzey dewran pêş neda ulfet
çunke zemane sifłe perweren
key řaẍîb şexis feził û huneren
dimay sełtenet zat mebrûke
henî ḧukûmet bî be tehluke
muddey îmamet her penc xulefa
sî sał û hefit řoz temam kerd eda
er kerdin su’al ’eqîdey îslam
çêşen, çi tewren? bawer be xîtam
to ne cewabiş meber dił ḧezîn
bawer be ewsaf be bê buẍiz û kîn