mibḧis alqidirة
From the Book:
Eqîdey Merziye
By:
Mawlawi Tawagozi (1806-1882)
5 minutes
657 views
çwarem qudret tammey kamîle
bo gişt muradat xalîq şamîle
menwař we ḧekîm bê î’tîbarda
we bê aletê bwê le karda
te’sîrî řûy kird we her ’edemda
ẍunçey wicûdî her ewdem dem da
bazî îrade û qudretî ezel
bo seydî meqdûr deweşênê pel
ẍeyrî mumkînat custuco naka
bo mumtenî’ û wacb řû naka
her çî lêy dawê piřtewî wicûd
tikêke le beḧir qudretî me’bûd
teḧrîrê bikeyn ba cem’îyet wê
delîlî sibût her çar sîfet wê
bew teqrîre wa boman witî zû
ke îḧtyac bo mumkîn sabit bû
«alî alwacb alqidîm al’e’lî
û lîs fîh ti’did esla»
ewa sabit bû «wacb»y «balzatArabic»
mebde’e bo kewn hemû mumkînat
«û min cimilة tilk almimkinatArabic
zih alka’nat û alḧiwadsatArabic»
«fi’îzin labid litxisîshaArabic
bi’ewqatha û tinsîshaArabic»
«min emir bih altixsîs yisiḧArabic»;
ta newî tercîḧ «bila mirciḧArabic»
pes ze’mî bê cay ḧekîm emeye
ewe ḧerekey sermedîyeye
«altî hî la liha ewlArabic
fî niḧu almazî kima tiqulArabic
fil’ecil kun şi’en alḧirkihArabic
alitcidid bila mi’irkihArabic»
bo ḧereke hes ełbet cuz’yat
lew wicûdeda mute’aqîbat
«fihî bisbib ticdidhaArabic
û ti’aqib ciz’yathaArabic
alimi’dih alî alinhayh,Arabic
alḧadsih la lilbidayhArabic»
bîna lew ’urwe ke bo ḧekîme
muste’îd dewê maddey qedîme
bo wicûdî em ḧewadîsate
ke ḧewadîsat zemanîyate
«kilArabic» îstî’dad boy dewê peyda
«lucudةArabic» le wextî xoyda
«qil în al’iruh lim’istihArabic»
bo çî? cuz’îyat bew terz muḧdese
«yisbiq kila minha ali’dimArabic
walisbiq ’ilîh qî yistilzimArabic»
bo sebqî weser cem’îda yekser
beřengê hîçî lê neçwête der
cemî’ bem me’na emrê me’qûle
bełê, nek bigrî em řê me’ «qûle»
hîç ferqî nîye er newî lahî
namutenahî ya mutenahî
«îz bila niqsan û la îzdyadArabic
tilk alcimî’ ’în tî al’aḧadArabic»
«elimisbuq kil minha bali’dimArabic
falisbiq ’ilî alcimî’ astilzimArabic»
em mesbûq bûne, degeł emîçe
muḧwîc bo «mixsisArabic»ê tirîçe,
«mnaf lilkun la lilbidayةArabic
qil ya ḧikîm fima dwayة?Arabic
«wildî ahil alkilam alqadihArabic
zilk alamir hu alaradihArabic»
wa le şe’nîda tercîḧ û te’îyn
texsîsî murad, biłê, be kam ḧîn
«bay wiqit şa’ min fi’ilArabic
an wiqi’ alfi’il fîh û ḧisilArabic»
«fi’înha alqisd alî alfi’il fîArabic
wiqit mi’în fî al’ilim alufîArabic»
«ew mibdi’e alqisdArabic» nek wa guman beyn
ew qesî yekê le dû terefeyn
«bixsusih lazim lihArabic
lîlzim aycab; za li’enhArabic»
«ey alqisd, îd titil’ ’ilîh,Arabic
tabi’ lil’ilim alda’î îlîhArabic»
«ay alî alqisd bila îrtyabArabic
likin la ’ilî sibîl alaycabArabic»
er dełêy emîç ’îlletî çye
ew ’îlme ewa qesd tabî’e
«wilu yikun yirî alfa’laArabic
racḧîh alfi’il mislaArabic»
lakîn bizane hîç şikî nîye
ne muqî’î fî’il ne î qesdye
teşbîhî bikeyn bot yekcar becê
wek îra’ey řê bo salîkî řê
«la yistilzim siluk altirîqArabic
bil wila alqisd lih baltiḧqîqArabic»
«kizak al’ilim alsabiq bila mînArabic
la yucb şî’a min alimizkurînArabic»
«fiqid yiqisd alfa’il alfi’laArabic
mira’ah lilimsilḧih fizli’eArabic»
«wiqid laArabic» bo çî? ew mura’ate
ẍeyre lazme le bo ew zate
«û bizalk altiḧrîr alisdîdArabic
andifi’ ma fî hiza altirdîd:Arabic»
emrê ke nawî îrade debeyn
eger nîsbetî ebał terefeyn
le fî’il û le terk «’ilî alsiwîةArabic»
le «mirciḧArabic»da teselsul heye
er bo herdûyan weku yek nîye
beł xas be yekêk «bi’înةArabic»ye
pes lemîç ewa lazim hat îcab
felsefî keyfî xoş bû bê ḧîsab
«û min zalk alimizkur yi’ilimArabic
sifat arbi’ lirb al’alimArabic»
biłê pêkewe her çwar sîfat
qudret, îrade, ’îlim degeł ḧeyat
be’zêkyan tabî’ ew be’zyane
sibûtî yekê î giştyane,
«fikanma alcimî’ waḧdArabic
ma nafî qul aliḧkim allaḧdArabic»
sîway boy gułşen edîlley sem’î
kewa le demax dił deda qet’î
em fî’lî mutqen yekcar ’ecîbe
em sun’î ẍerîb nezim û tertîbe
em melekûtî û mułkî bê ’eybe
em xelqî û emrî şadet û ẍeybe
dełên: nezer ken zerîf dyare
sanî’man mewsûf be her çware
em sîfetane seryan berawird
îcabî «balzatArabic» pêy lenaw derkird
zîndige û dana zatî kirdigar
murîd û qadir fa’îlî muxtar
«wî’ilim ayz’eArabic» eger deybîhî
«ḧidus al’alim baltimam bihArabic»
«lan alqisd yiqirin ali’dimArabic
zirurh biha alucdan ḧikimArabic»
mełê teqeddum qesd leser meqsûd
«balzatArabic»e herwek îcad le mewcûd
boç? le lay zîhnê kewa ḧazîqe
eme qyasî «mi’ alfarqArabic»e
’alem herweha ḧudûsî řase
qabîlîyetî bo fenayç wase
’edemê «qibil alucudArabic» meşhûde
her wek ’edemî «bi’d alucudArabic»e
temayuz nîye le beynyanda
hîç îxtîlafê nîye têyanda
ewyan ca’îz bû emyan bew dustûr
«ala alî alilh tisîr al’emurArabic»