ئەی ئاڤ و ئاڤ

لە کتێبی:

دیوانا فەقیێ تەیران

بەرهەمی:

فەقێ تەیران (1590-1660)

6 خولەک 4461 بینین

زمان:

کوردیی باکووری

قاڵب:

قەسیدە

کێش:

ڕاپۆرتی هەڵە

ڕەوشی پێداچوونەوە:

چاوەڕێی پێداچوونەوە

دوایین پێداچوونەوە:

2021/09/08 - 20:42

دانران:

2021/09/08 - 20:42

فۆنت:

ئەی ئاڤ و ئاڤ، ئەی ئاڤ و ئاڤ؛ ما تو ب عشق و موحبەتێ

مەوج و پێلان تاڤێی بەلاڤ؛ بێ سەکنە ئو بێ راحەتێ

بێ راحەت و بێ سەکنەئی؛ یان عاشقێ باخوێ خوەئی

یان شوبهەتێ قەلبێ مەئی؛ ژ عشقا کێ نا تەبتێ

ژ عشقا کێ هەر تێی و تێی؛ هەتا کەنگی هەر بێی و بێی

بۆ من بێژە حەیرانێ کێی؛ دا ئەز بزانم قسەتێ

دا ئەز بزانم ڤێ سوڕێ؛ ژ هندەکێ هەتا پوڕێ

ژ مەعنەیا ڤێ گوڕ گوڕێ؛ ژ کێڕا دکی ڤێ تاعەتێ

تاعەت دکی بێ پا ئو دەڤ؛ چەندی دکی چوونا ل هەڤ

دەنگێ تە تێ ب رۆژ و شەڤ؛ زکرێ دکی ب حالەتێ

ژکێڕا دکی زکری ب حال؛ قەت گوشگوشا ناکی بەتال

شوبهەتێ من رەحتێ عەمال؛ شەڤان و رۆژان خەو نەتێ

شەڤان و رۆژان بێ خەوی؛ ژ محبەتا کێ د تەوی

شەڤتارییان قەت نا حەوی؛ تو ژ ئەمرێ کێ ڤلەز کەتێ

تو ژ ئەمرێ کێ هەر تێی ببەز؛ سەوداسەری شوبهەتێ ئەز

ژکێڕا دکی چوونا بلەز؛ ڤێ سەرقوتان و غولمەتێ

غولمەت دکی بێ پێ و دەست؛ ژ کێڕا دکی چەند کۆهـ و پەست

باخۆی نەگۆت گاڤەک ڤەوەست؛ هندی دچی دەنگێ تە تێ

١٠

دەنگێ تە تێ بێ پێ و هەڤ؛ تاعەت دکی بێ قەلب و دەڤ

پەیدا دبن ژ تە موج و کەڤ؛ شین بۆی ژ رەنگێ قودرەتێ

گەهـ گەهـ سپی شوبهەتێ شیر؛ قەت مسلێ تە ناچن تو تیر

رەنگە کو تە یار تێتە بیر؛ مەیلا حەبیب ژ چونا تە تێ

لازم تە مەحبووبەک هەیە؛ یان دۆست و مەتلووبەک هەیە

یان مەیل و مەنسووبەک هەیە؛ لەو بێ لباس و کسوەتێ

لەو بێ لباس و تازییی؛ ب رەقس و سەیر و گازییی

ژکێڕا دکی عشقبازییی؛ رەمز و سڕان تە ڤێکەتێ

رەمز و سڕان ڤێکرا دکی؛ حەمیان ڤ باخوڕا دکی

وەک عاشقان سێران دکی؛ گەرها د میهرا غوربەتێ

گەڕها دنێڤ پیرە دنێ؛ قەت نا نڤی، نا سەکنێ

رەنگ شوبهەتێ قەلبێ منێ؛ ژ محنەتان و زەحمەتێ

زەحمەت بەری، محنەت کەشی؛ تو نازکی، تەبعەت خوەشی

بێ رح ل عەردێڕا دمەشی؛ بێ دەست و پێ تو ژ کووڤە تێ

بێ دەست و پێ، بێ چەنگ و پەڕ؛ بێ پێل و مەوج و فەتل و گەڕ

پەیدا دبن ژتە «کڕ» و «فڕ»؛ ناکی بەیان ڤێ علەتێ

ڤێ علەتێ بەیان بکە؛ تو ڤێ سڕێ پەنهان بکە

جارەک ل من عەیان بکە؛ دا سەح بکین حکایەتێ

دا سەح بکین ڤێ مەسئەلێ؛ جوزئەک ژ بەحسا ئەوەلێ

بنیادِ بوونا مەنزەلێ؛ دەوران و چەرخا خیڤەتێ

٢٠

خیڤەتا عالەم د ناڤێ؛ ژ بەرکەتا فەیز و گولاڤێ

من تەمەننا کر ژ ئاڤێ؛ ژ مەعنییا حەقیقەتێ

حەقیقەتا ڤان جەوهەران؛ مەعریفەتا عەناسران

پەنهان نەکە ژ یار و بران؛ بێ فەم ببێژە حکمەتێ

بێ فەم و قیل و قال ببێژ؛ هێدی ب لەفزێ حال ببێژ

بەر «میم و حێ و دال» ببێژ؛ شەرح و بەیانا کاغەتێ

دا کاغەتێ «» بکین؛ قەیدێد هوور «» بکین

جارەک ل من «» بکین؛ «» کو فەهمێ من رە تێ

دیدار و دینا سەرتەمی؛ ئاڤێ ب رەببێ عالەمی

تو «»ی، یان «قدەمی»؛ یان تو نزانی حکمەتێ

بەر چ نە مەشروح ئەو سخن؛ رۆژەک ژ بونیادا مەزن

بینا قەدەح ژێ د هاتە من؛ ئەو بین ژ بونیادا تەتێ

ئەو رەنگ دبێت ئاڤا زەلال؛ بوهرین ل من چەند ماهـ و سال

قەت کەس نەکر ژ من ئەو سوئال؛ هەتا گهام ڤێ ساعەتێ

حەتا گهامە ڤێ دەمێ؛ ما یەک نەبوو د ڤێ عالەمێ

عەبدەک ژ پوشتا ئادەمێ؛ بفکر د ئەحوالێ شەتێ

کەهنی دزێن جوو ژێ دچن؛ هندی خودێ دان ئنس و جن

قەت کەس نەکر ئەڤ پرس ژ من؛ نە ژ ئەنبیائێ ئوممەتێ

مکسی دبێ ئاڤێ وەبوو؛ پێغەمبەران عاقل هەبوو

قەت هەوجەئێ پورسان نەبوو؛ وان دەست گەهابوو سوحبەتێ

٣٠

ئەو سوحبەتا جارا ئەول؛ پێغەمبەران دزانی شوغل

عەیبە ژ بۆ ئەهلێ عەقل؛ تەفتێش بکن مەعریفەتێ

مەعریفەتێ تەفتێش بکن؛ پرسان ل بوونا پێش بکن

وان قسسەتان ڤەتێش بکن؛ ل عارفان کەراهەتێ

قەنج ڤێ قسسێ ئزهار بکە؛ ل عارفان ئکرام بکە

خەلقێ خودێ عەقل بکە؛ دا سەح بکین کرامەتێ

خەلکێ خودێ عاقل کری؛ هەم عارف و کامل کری

نوورەک ددلدا هلکری؛ ئەسلێ قسان رێ د بەتێ

ئێ مسلێ من بێ علم و خەت؛ مەجنونەکێ حەیوان سفەت

بێ تەفتێش پسیاران د کەت؛ بێ رەهنما کی بابەتێ

پرسا بێ جهـ نەبوو؛ لەوڕا د فورقانێ هەبوو

عەرشێ خودێ ل سەر تەبوو؛ ئاڤێ گەلۆ بیرا تە تێ؟!

ئاڤێ جەواب دا بێ سوخەن؛ ئەزمان نەبوو، ب حال گۆتە من

رەمزێن د پادشاهێ مەزن؛ سوبحان ژ وێ سەلتەنەتێ

سوبحان ژ مەعبودێ ل سەر؛ کی دێ ژ «اللە»ڕا کت خەبەر

ئەم چار «بکر» ئانینە دەر؛ کچ بوون د کەنزا قودرەتێ

کچ بوون د کەنزا قدەمێ؛ باخوی ژ عشقا ئادەمێ

ئانینە کارێ عالەمێ؛ زاهر کرین لڤێ سوورەتێ

زاهر کرین چار «باکرە»؛ با و ئاڤ و ئاخ و ئاگرە

حەیوان هەموو ژێ چێکرە؛ دار و نەباتا کسوەتێ

٤٠

دار و نەبات و لەعل و زەر؛ حەیوان و ئەسنافێن دسەر

تەیر و تیوور و دەعبەوەر؛ تەفتێش کرن ژ نوتفەتێ

چ تشت پیچە نا فەررجن؛ ئنسان ژ تینێ د خارجن

لەو جن ژ ناری د مارجن؛ دوورە ل مەلەک تەبعەتێ

چار تەبعەتین ڤێکڕا زدین؛ هەم ئاتەشین هەم باردین

د بەحرا «هەیولا» د واردین؛ مەلبوس ب ڤێ وەجهیەتێ

ب چار وەجهان ئەم یابسین؛ «مقیم» یەکە ئەم حادسین

لەوڕا رتوب و یابسین؛ هەم ژی د خوازین رەفعەتێ

هەم سوفلەوی بازی دکین؛ هەم مەیلی ئەڤرازی دکین

هەم «کینون» هەم گازی دکین؛ جارەک ببینین روئیەتێ

جارەک ببێژ ئەم چار خوەهین؛ بێ مەسلەحەت نا کەررهین

ژ مەشیەتێ نا بەتتهین؛ جوداکرین ژ وەسفیەتێ

ژ وەسفیەتێ جودا کرین؛ ژ سوحبەتێ ئەم راکرین

حەتا قیام سەودا کرین؛ سەرگەشتەئین د حیرەتێ

د حیرەتێ سەرگەشتەئین؛ قائم ل سەر زاتێ خوەئین

چاردە تەبەق کارێ وەئین؛ رابوو ژ غەفلەتێ

ئیرۆ ژ دەست حوسنا حەبیب