ئەنجامی یاران
لە کتێبی:
سروشت و دەروون
بەرهەمی:
گۆران (1904-1962)
4 خولەک
931 بینین
شوێن: سەرچاوەیەک لە بن سێبەری کۆمەڵە درەختێکا، لە دێیەکی بنار شاخ. پلووسکێکی دارین لە کەڵەکە بەردێکی بەرزەوە ئاوێکی زۆری لێ دێتە خوار.
برزوو:
ئەی دایەی سەرکانیی ژێر سوورە چنار!
داپیرەی نوورانی!
کوا فەڕی ئەم کاتەی ئەم جێگایەی پار؟
کوا شەوقی جارانی؟
وەنەوش:
کوڕی خۆم، ڕێبواری جوان و هەرزەکار!
جیاوازیی چیت دیوە
لە کانی و پلووسکی ژێر سێبەری دار،
کە زیخی، مرواری و ئاوی وەک زیوە؟
برزوو:
دایە! ئاو ئەو ئاوە، جێگە ئەو جێیە
هیچ نەگۆڕاوە،
بەڵام سوورەگوڵێک هەیە لەم دێیە
مەنیجی ناوە،
نابینم وەکوو پار لە بەر پلووسکا
ئاو بدا بە کوڵمی نەرم و ناسکا!
وەنەوش:
ئەی جوانی سەر ڕێگا! زۆر هەنگی برسی
بە باڵ هات لە دوور
لای دایە ئەم شوێنە و ئەم پرسەی پرسی
دەرحەق گوڵی سوور!
پێم ناڵێی چ کارەی؟ ڕۆڵەم، چ کەسی؟
سەر سەودای چی کەوتووی، مەنیج ئەپرسی؟
برزوو:
دایە! پار چەتە بووم، چەتەی نیشتمان
لە شاخ هاتمە خوار
لەسەر ئەم پلووسکە مەنیجی چاوجوان
تووش بووم یەکەمجار
بۆم ڕوانی... بۆی ڕوانیم بە دوو چاوی ڕەش
سەرکوڵمی ئاڵتر کرد زەردەخەنەی گەش!
وەنەوش [لەبەر خۆیەوە]:
ڕووخۆشی و شەرم و ناز تێکەڵ پێشاندان
هەر شیاوی خۆتە ئەی مەنیجی جوان!
برزوو [لەسەر گۆرانیی خۆی ئەڕوا]:
بەو دڵەکوتێوە کە چوومە پێشتر،
داوای ئاوم کرد
بۆی ڕوانیم بە نیگای ڕیشەی دڵکێشتر
دەستی بۆ جام برد
بینم نا بە جامی «ئەناهیتا»وە،
(خواژنی نازداری کانی و سەرچاوە)
ئاوم خوارد، سرنجم دا لە باسکی ڕووت؛
پووزی هەڵکراو
لەسەر وردە زیخی مرواری و زمڕووت
وەک مەڕمەڕ تاشراو
ڕوانیمە باڵای ڕێک، سەر و پێچی شل
ئەگریجەی وەک شەوەی سەر بەفری لامل.
وەنەوش [لەبەر خۆیەوە]:
شیرینە سەرتاپای ئەندامی مەنیج
شیرینتر: ڕەوشت و خوو و فامی مەنیج!
برزوو:
لەسەر تەواوکردنی گۆرانیی خۆی ئەڕوا
بە قسەی لەرزۆکی لە گەروو گیراو
لە گەڵی دوام
لاوانمی بە دەم و لەبزی وەک شەکراو
پرسیار و وەڵام -
گەیشتە: ناونیشان، ناو، دۆست، دەزگیران
تا دەستمان بۆ یەکتر نایە سەر قورعان:
کە هەرگا پێویستی نیشتمانم دی،
لە چەک بەردرام
ماڵی زۆر هەڵگرم، بێمە خوازبێنیی
گوڵ غونچەی هیوام!
وا ئێستا چیم هەبوو کردوومە بە نەخت
وەک عەوداڵ کەوتوومە شوێن ترووسکەی بەخت
وەنەوش:
ئەی ڕۆڵەی لاوچاکم، چەتەی نیشتمان!
داخی گرانم!
زمانم ناچەرخێ بە قسەی ڕەوان
ئەوەی ئەیزانم -
لەبارەی مەنیج و ئەستێرەی بەختی،
بۆ تۆی بگێڕمەوە بە ساردی و سەختی!
برزوو:
هەی داپیر! دەخیلم، چییە خەبەرت؟
ئارامت بردم!
وەنەوش:
ڕۆڵەکەم، کەڵکەڵەی مەنیج لە سەرت
دەربکە!...
برزوو:
- مردم!
بێ گومان مەنیجی نازدار مردووە؟
وەنەوش:
نەء ماوە، چ مانێ؟ مێردی کردووە؛
بۆ ماڵ و ژن بە ژن باوکی چرووکی
لە دێیەکی دوور
لە بەندی پیرێکی توند کرد بە بووکی،
ژاکا گوڵی سوور
وا ئێستا کەوتووە لەسەر نوێنی خەم
فرمێسک ئەبارێنێ: کەی کەم ئێستە کەم!
لە هەمان جێگا، لەپاش هەفتەیەک، لەسەر گڵکۆی برزوو
کۆرسی کوڕان:
لێرەدا دڵدارێک ئەنوێ کش و مات
نەوجوانێک بوو؛
نەریتی بەد نەیهێشت بگا بە ئاوات
یاری لە کیس چوو!
یەکەم جار لێرەدا بەستبووی پەیمان
هەر لێرەیش خۆی پێ کوشت دەردی بێ دەرمان!
لەسەر گڵکۆکەی تەنشتی ئەو
کۆرسی کچان:
ئەمەیە قیبلەگای تەوافی کچان:
گڵکۆی مەنیج جوان
بۆ دۆستی جوانەمەرگ وەفای خۆی نوان
ئەویش خۆی خنکان
خۆی کردە قۆچی عەشق، قۆچی سەربەستی
پچڕانی زنجیری کۆنەپەرستی!
لە هەمان جێگا
هەردوو کۆرس [بە تێکەڵی]:
بێن کچان، بێن کوڕان، پەیمان ببەستین:
بۆ هێزی زۆرداری مل کەچ نەوەستین؛
شەهیدانی عەشق
بکەین بە سەرمەشق
دڵداریی ڕاست و پاک ئامانجمان بێ گشت
یان بژیین سەرفراز، یان بچین بە کوشت!