ئیبتیدا بە نام پادشای قەههار
لە کتێبی:
شیعرەکانی حیلمی کاکەیی
بەرهەمی:
حیلمی کاکەیی (1882-1966)
5 خولەک
273 بینین
ئیبتیدا بەنام پادشای قەههار
خال المخلوقعەرەبی شای ليل و نهارعەرەبی
ئەی شیعرە نویسنام وەدڵێ زامدار
کیانام پەرێتان یاران دیندار
هەر پۆسەن بازاڕ شای پەروردگار
ناز چەنی نیعمەت مەدۆ وە حیمار
هەر کۆ دانا بۆ زەبوون بییەن زار
وەدەست نامەرد بییەن گرفتار
حەیا دار دایم بییەن شەرمەزار
وەدەست بێ حەیا زەلیل و زگار
هەزار شکایەت نمەیۆ وەکار
مەبۆ قانیع بی وە چار و ناچار
حەیا و حورمەت نەیجا کەردەن بار
پارە نمەکۆ سەد داد و هاوار
بزان چۆن مەبۆ سەر ئەنجام کار
نە ئەی دار بید ورچنین ئەثمار
مەعلووم پێنج سەدەن هەم نیمەی هەزار
هەر چەند حەساو کەی هەر ئێدەن شومار
بێ شەوق و بێ زەوق دڵم پڕ چە نار
کەی خەڵاس مەوین جەی زیندان تار
یەکا یەک کۆچ کەرد یاران سالار
هەر من مەندەنان چە ئەی شۆن هەوار
مەگەر چە ئەلتاف پادشای جەببار
چە ئەی خانەی کفر کەرۆم ڕستگار
مەنزڵمان دوورەن هەم گرانەن بار
هیچ نمەتاوۆش ئەی لەش مردار
فیرقەی یارستان گشت بییەن وە مار
بەدی یەک مەکەن ڕۆژێ هەزار جار
ئاشنای ئەزەڵی گشت بییەن وە غار
بێگانەی ئەبەد بییەن تاعەت کار
زوڵم فراوان بێ حەد و شومار
ڕێزیان وەهەم گشت پێشە و دەمار
عەجەب وەخیمەن سەرئەنجام کار
کەی ئیسڵاح مەبۆ ئەهل ئەی دیار
ئەمنییەت لوان نەمەند ئیعتیبار
جەوە لخصیانەن جەمیعی ئیقرار
هەر پۆسەن کردار چەرخ کەچ ڕەفتار
داخڵ بیەنمێ هەم وە ساڵ مار
ها چە چوار قوڕنە پەیدا بی کوشتار
ڕستاخێز سەخت هەم قەتڵ و قەلار
بەشەرمان مەغروور ساحێبەلوقار
سەد دادم چە دەست میللەت ئەشرار
مین بەعد چەند ڕۆژ ليس فيه ديارعەرەبی
جمع الاراضيعەرەبی مەبۆ وە بەیار
حەکیم حازیق دەرد مەکۆ تیمار
بەڵێ چە ئاخر سەرەنجام کار
هەم سەبر و سەبات لازمەن ئەمجار
تەسلیم بی وەهەق هەم وە گەردەن لار
چە دەست مەلعوون ئەی نەفس زۆردار
وەرنە مەحاڵەن ببین ڕستگار
وە شەرتێ خودا چەنیت ببۆ یار
سەر حرس و نەفس بڕێزنی چون مار
ئەر چە دەست بەرشۆ لغام و ئەفسار
وە ڕاگەی غەڵەت مەکەرۆت ئیجبار
ئەر قەناعەت کەی دڵ مۆ چون بەهار
کۆتا خزمەتەن مەرد تەمع کار
نەسیحەت ئێدەن برای خۆش ڕەفتار
دڵ ئازار نەوی چەی حەرف و گفتار
سەر بڵندمان کەی چەنام یار و غار
سڕ هەقیقەت نەکری ئیزهار
ئەر سلووک کەری وەڕای بەد ئەتوار
عزیەتت مەدان وە فەلاقە و دار
هەر کەس وەهەق کەردەنش ئیقرار
مەبۆ کەرۆ تەرک هەم نامووس و عار
ئەر وێنەی مەنسوور بکەراش وەدار
دروغ گۆ نەبۆ ڕاست باچۆ گفتار
چە ڕۆژ ئەزەڵ چە سەبت تۆمار
هەرچی نویسیا بۆ یەک یەک مۆ ئیزهار
عين القلبعەرەبی مەسدوود غريب الديارعەرەبی
چە دەستم بەرشی یار وەفادار
ئەڕاگێڵەنان نە دەشت و کۆسار
مەست لا يعقلعەرەبی بە وێنەی خەمار
بە زوودی بەرشیا ئەو چاپووک سوار
من مەندم وەجا پیادە و ناچار
چە ماهـ نەورۆز یام چە پەنج و تار
ئومێد هەن وینۆم چە نۆ دیدەی یار
دڵ کامیاب بۆ چە وەسڵ دڵدار
مەبۆ خاوەن ماڵ گێڵۆ پەی خەوار
مەگەر ساحێبم لێم بییەن بێزار
مەدۆم وە خۆراک گورگان خونخار
بەندە بێزار نیم چە نۆشای ئەی ژار
چەی زەمانەی سەرد دڵ کەردم عەمار
تەعنە مەدۆ لێم صیغار و کیبار
چە دەست ئەی میللەت چون سەگ هۆشیار
مەگەر وە هیممەت پادشای کەرەمدار
کەرەم کەرۆ پێم حەوسەڵەی بسیار
ئافاق پڕ بییەن چە شۆرشت و نار
یاران حفظ کەرۆ خودای نیگەهدار
لاهوورەن شەهرم بکیانە میعمار
وەقتەن خەڵاس بین چەی زوڵمات تار
سەد فەلاقەت کەن وەدار هەنار
چە ڕای هەقیقەت هیچ نەوی شکدار
عەجەب چەواشەن یاران هۆشیار
شانس هاتە مەیدان فەوتیان بەختیار
چە حاڵ و ئەحواڵ بکەرەم ئیخبار
ئەگەر ڕەحمت بۆ چە مانگێ دوو جار
وێنەی مەولەوی کو مەکەم ئەشعار
ئەمما چ فاییدە نییەن خڕیدار
بازاڕم کەساس نەمەندەن توجاڕ
بفرۆشی وەنەش دانەی قیممەت دار
چە کونج خەڵوەت وەقت مەکەم ئیمرار
خاستر چە نیشتەی قەسر زەڕ نیگار
گەوهەر شوناسان بییەن نادیار
هام فەردم نەمەند چەی دونیای غەددار
نەفس موتمەئین کەردەنش فیرار
چە دەست حیرس و نەفس وێش دان چە پێوار
ئابڵۆقەمشان دان یەمین و یەسار
نەفس ئەممارە مەکۆ ئینحیسار
وەقین و وەقار چەند مەکەم ئینذار
لەشکر بەدان حازرەن ئیحضار
یەکسەر کینە جۆ هامسا و هام جوار
عاقبت الامرعەرەبی تەخریب مۆ عەوار
ئەوەڵ وە ڕەجای شای بوراق سوار
دوەمین وە ئیمداد ساحێب زولفەقار
نەجاتمان بدۆ چە شەرارەی نار
زەلیلمان نەکۆ وەدەست کوففار
قسە هەزارە دوان دێتە کار
پەنجا و نۆ مەسرەع کەردم ئیختیسار