فەرهەنگی وشەکان

لە کتێبی:
خۆشخوانی
بەرهەمی:
عەلائەدین سەجادی (1907-1984)
 3 خولەک  3351 بینین

ڕەوانبێژی: بەلاغە

بابەت: موضوع

هونەر: فن

چەمک: مەفهووم

گوزارە: مەعنا

هۆنراوە: شعر

هۆنەر: شاعر

پەخشان: نثر

ئامێز: وەکوو

بەڵگە: ئەسەر

زانکۆ: جامعە

نەتەوە: قەوم

شارۆ: ماڵینەوە

بەرهەڵست: مانع

هۆ: سەبەب

گەوارا: خۆش و ڕەوان

خوشخوانی: بەلاغە

هونەرە قسەییە ئاشکراکان: الفنون البیانیة

فراوان: بڵاو، واسع

وشە: کلمة

هاماو: کلّی

پاژ: جزئي

وەک یەک: تەشبیه

دەق: نص

لێیچوون: مشبه

لەوچوون: مشبه به

لێکچوون: وجه الشبه

ئەوزار: ئەدات

زمانپاراو: بلیغ، فصیح

زماندار: فصیح

خواستن: ئیستعارە

خوازە: مەجاز

درکە: کنایە

لێیخواستراو: المستعار منه

بۆخواستراو: المستعار لە

فرە: زۆر

ڕەسەنی: ئەسڵی

نەژاد: ئەسیل

گوزارشت: تەعیبر

هەست: حسّ

بایس: عیللەت، لازم

فرمان: ئیش

فەرمان: ئەمر

هاوگری: نیسبی

ئازۆخە: تفاق، زەخیر

مرۆڤ: پیاو، ئینسان

چەخماخ: ئەستێ

پڕتەو: زۆر ڕووناک، شعاع

کڕنووش: سجده

قسەچن: فیتنە

ئاخڵە: خەرمانە

چەشن: جۆر

مەردم: خەڵک

بەسە: مەعنا

گەڵ: جمع، مجموعه

چۆنیەتی: حەقێقەت، ماهیەت

وێنە: میسال

بۆقە: بۆدەقە

خوێنەر: قاری

نووسەر: کاتب

ڕاناو: ضمیر

هێما: ئیشارە

ڕستە: جوملە

ڕاڤین: شەرح، نەمیرا

بەیار: نەکێڵراو

ناو: ئیسم

کردەوە: فعل

تەحر: جۆر

ئەنجومەن: مجلس

قەشەنگ: جوان

نەوا: ئاواز

چەخماخە: هی تفەنگە

تاپۆ: شبح

بنەڕەتی: ئەساسی

واژە: کلمة

جەخت: تەئکید

دەستوور: قاعده

یاسا: قانوون

سروشت: تەبیعة

هەستوون: کۆڵەکە، رکن

ترۆم: نەوع

ئەندێشە: خەیاڵ

ئیشکیل: حوکم

چورت: وەنەوز

ڕەدوو: تابع

پیت: حەرف

کتک: پشیلە

دەوار: ڕەشماڵ

دەستنیشان: تعیین

بەخشندە: سەخی

ئاخاوتن: قسەکردن

ڕاگەیاندن: تەبلیغ

ڕۆچوون: غلو

لەڕێ دەرچوون: اغراق

وەسپ: وەسف

خوسپ: زەم

تەوزیم: واجب

دانپیانان: اعتراف

کێش: وەزنی عەرووزی

سەروا: قافیە

سەروادار: سجع

چامە: قەسیدە

کژ: فەسڵ، وەختی ساڵ

گیانلەبەر: حەیوان

ڕوەک: نەباتات

پەیوەندی: عەلاقة

پارێزگار: وارع

دەسەڵات: سلطة

زەبەر بەدەست: قوی

توانا: قوة

ناساندن: تەعریف

مەڵبەند: یلاخ، جێگا

قەبارە: جسم

گەواهی: شاهدی

خاسەوێژی: سفەت

تەوس: تەشەر، تەعنە

گونجایش: خونجان، بۆ یەک شیان

شەیدا: دێوانە

سوور: مُصر

جەشەن: زرێ

خەفتان: زرێی شەڕ

کۆز: کۆلیتی بەرخ

کرۆک: نێرک، کاکڵە

چرووک: ڕژد

پاکژ: پاک، خولاسە

گەنجاندن: شیاو

هێشۆ: هۆشە، عنقود

دووپات: دووبارە، تکرار

سڵ: ترس

سڵکردنەوە: ترسان و کۆ لە شت کردنەوە

ئەسڵەمێتەوە: ڕائەچەنێ

کەڵ: گا کێوی، حەپەی کێوی

هەوراز: سەرەو ژوورە

نشێو: سەرەو خوارە

چەنبەر: دائرە

ڕەوینەوە: بڵاوبوونەوە، تنافر

بیانی: غەریب

دوان: خەتابە

وتار: مەقالە

ڕاوێژ: لێرەدا بە مەعنای دەستوورە

موتوربە: پەیوەند

باو: ڕەواج

لەنگەر: قورسایی

پتەو: سفت، سەخت

گوزارەکاری: مەعانی

ڕەوانکاری: بەیان

جوانکاری: بەدیع