حیکایەتا سێزدێ

لە کتێبی:
چل حیکایەت
بەرهەمی:
مەلا مەحموودی بایەزیدی (1799-1867)
 5 خولەک  990 بینین

د وەقتێ تەیمور پاشاناوی تایبەتیێ مللی، کو ئیسکان باشی بوویە و مالێد وان هاڤینان ژ بەڕیێ دهاتنە زوزانێد بیکگولێ، ژ تایفا سلیڤانێد دیاربەکرناوی تایبەتی لاوەکێ قەوی ژێهاتی و ب حوسن و جامێر، لاکین بێ حال و مال، ناڤێ سیامەندناوی تایبەت دبێژن، ئەو لاو تێتن و دبتە غولامێ تەیمور پاشایێ مللی و موددەیەکی د خزمەتا تەیمور پاشادا دمینە، کچەکا تەیمور پاشا ژی هەبوویە شازدە هەڤدە سالی ناڤێ وێ «شەمسێناوی تایبەت» قەوی زێدە خوەیی حوسن و ڕند و سپەحی مالێ جوانیێیە، مەعلووم وەسا دقەومە، ئەڤ سیامەندێ سلیڤی و شەمسێ کچا تەیمور پاشایێ مللی حەز ژ یەکو دوو دکەن و هەڤدوو دحەبینن، ئێدی رۆژ ب رۆژ ئەڤینا وان زێدەبوو، سیامەند دزانە کو تەیمور پاشا ب ئختیاری کچا خوە نادەتە سیامەندی لەوڕانێ ئەو کورمانجە و غولامێ وییە، و ئەو بخوە ئیسکان باشی و پاشایە، و ئاگرێ ئەڤین ژی دەفع نابی، رۆژەکێ سیامەند دبێژە شەمسێ، کو ئەم هەتا کەنگی وەها زارێ ڤێ بەلایا عشقێ بکێشن، ئەز دزانم ئەڤ شولامە ب راحەتی نا ئێتە سەری، وەرە ئەز دێ تە بڕەڤینم، یان ئەوە کو ئەم خلاس دبن، یان ئەوە کو ب پێ مەدکەڤن و مەدکوژن، ئەم ژ بەلێیا ڤینێ خلاس دبن، خولاسە سیامەند و شەمسێ هەردوو دگەل یەکو دوو خەبەر ددەن و ل تدارەکا رەڤێ دبن، وەکو کوچێد تەیمور پاشا ژ بیکگولێ زوزانان بار دکەن و بەرێ خوە ددەنە بەڕیێ، سیامەند و شەمسێ هەردوو سوار دبن و خوە ددەنە پاشیا کۆچان و ژوێ دەرێ ئەو هەردوو بشوڤە ب سەمتێ موشێ دا دڕەڤن و ریا خەلاتێ دگرن و دچن، کوچێد تەیمور پاشا ژی سەر ئێڤاری تێنە واران، شەڤ دبە، ئیجارێ دبینن کو شەمسێ و سیامەندێ سلیڤی هەردوو تونینن، ئیجارێ ل ئێلی دبیتە هەوار، کو سیامەند و کچا تەیمور پاشا شەمسێ هەردوو وندانە، قەدەرێ پانسەد سوارێدبژارە بشوڤە ل دەوسا کۆچان ڤەدگەڕن و بشەڤ داژوون و صۆبەیێ ئەو سوار تێنە تەرەفێد بیکگولێ و ئێرە ووێدا پرسیار دکەن، پاشی مرۆڤەکێ ئختیار بشوڤە مابوویە، ئەو ئختیار دبێژە کو بەلێ من دیت وەکو کۆچ ئاخر بون، سیامەندێ سلیڤی و شەمسێ هەردوو ڕم ددەستاندا بسەمتێ ڕیا خەلاتێ بلەز داژووتن و دچوون، وەکو ئەو سوارێد هەوارێ سالوغا شەمسێ و سیامەندێ هلدگرن، ئەو سوار ژی ڕاست ب پێ وان دکەڤن و داژوون و دچن. ئەم بێنە ئەحوالێد سیامەندێ سلیڤی و شەمسێ، ئەو هەردوو ژی بلەز و ب غار داژوون شەڤ و رۆژەکێ دچن و ڕیا بیست سەعەتان رێ دبڕن و تێنە نک چیایێ خەلاتێ کو سیپان دبێژن، گۆیا ئەڤنە ژی ئێدی ئەمین دبن و ل کنارێ چیای ژ هەسپان پەیا دبن و ل وێ ناڤێ ب امر اللهعەرەبی چەند گایێد کۆڤی بسەر واندا تێتن، ئیجارێ سیامەند تڤەنگەکێ دا ڤێژە و ل گایەکێ کۆڤی ددەتن و بریندار دکەتن، لاکین گایێ کۆڤی ب وێ چهربێ ناکەڤتن و دڕەڤە، ئیجارێ سیامەند ژی تفەنگێ هلدگریتن، پەیا پەی گایێ کۆڤێ یێ بریندار دچتن، ئەو گا دچتە جهەکی قەوی ئاسێ و نزار، کو دبندا ئەو چۆمە و زاف بلند و کوورە، ل وی جهێ ئاسێ برینا گایێ کۆڤی صار دبە، ئیجارێ دکەڤە، سیامەند ژی دگەهە سەر گای و کێرێ بدەرتینە کو گای سەر ژێکە، گا ژ حەولا جانێ خوە شاخەکی ل سیامەند ددەتن و سیامەند ژوی نزاری گێڕ دبیتن و ل ژێری ل بنێ نزاری دارەکا دڕیێ حشک و سەری تیژ هەبوویە، راست ژ ژوورڤە بسنگ دڤاڕویێ سیامەند دکەڤە سەر وی دارێ تێژ، سەرێ داری راستی کەفچکا دلی تێتن و ژ پشتێ بدەر دکەڤە، في الحالعەرەبی روح تەسلیم دکەتن، لاکین هێژ شەمسێ خەبەرپێ نینە، میقدارەکێ شەمسێ لنک هەسپان د سەکنەو دبینە کو سیامەند د رەنگی بوویی، ئێدی شەمسێ ژی ل دەوسا سیامەندی تێتن و لە شێ گای دبینتن و بژێرڤە ل بنێ نزاری نەزەر دکە، دبینە کو سیامەند لسەر دارێیە، بەرێ ڤهن دبە کو بەلکو هێژانێ خوەشە، دوو سێ دەنگان سیامەند سیامەند دکەتە گازی، وەکو تەحقیق دکەتن کو سیامەند تەمام بوویە، شەمسێ ژی دگری و ئای دبێژە، خوە ژ نزاری داڤێژە سەر لەشێ سیامەندی، شەمسێ ژی ل وێ ناڤێ ددەرەجا هیلاکێدا، ئەو سوارێد کو ب پێ وان کەتنە، ئەو ژی دگەهنە وێ دەرێ و هەسپێد وان دبینن و پاشی تێنە سەر لەشێدوان هێژ حەیات د شەمسێدا هەبوویە، ددەنە خەبەردان، پاشی دوو سێ سەعەتان شەمسێ ژی تەمام دبە، ئیجارێ ئەوان هەردووکان ژی ل وێ دەرێ دەفن کرینە و نها ژی زیارەتێد وان مەعلوومن، پاشی خوها سیامەندێ سلیڤی هەبوویە، زاڤ ئستران ل وان گرێدایە و ئەلئان ئەو ئستران و قسسەیا وان دنێڤا ئەکرادان دا مەشهوورە و حیکایەت خوانێد د مەجلساندا نەقل دکەن، لاکین ئسترانێد وان ژی دگەل دبێژن قەوی زێدە حەزینە و گریێ مرۆڤان تێتن، گەلەک ب زاری و ژاری فەوت بووینە..