بەناوی خوایە هانام، دونیای هەموو داناوە
لە کتێبی:
دیوانی ڕاجی
بەرهەمی:
ڕاجی (1912-1969)
6 خولەک
156 بینین
دەربارەی یەکێک لە خانمە قوتابییەکانی کۆیە نووسراوە
بەناوی خوایە هانام، دونیای هەموو داناوە
وەسفی یارێت بۆ دەکەم، لەسەر دنیا نەکراوە
گوێ ڕاگرن براینە، بۆتان بڵێم تەواوە
یارم بە لەنجە دەڕوا، خەریکی کانی و ئاوە
وا شیرن و شۆخ و ناسک، پا و پووزی هەڵداوە
کوشتاری عاشقانە، بەو زوڵف و خاڵ و چاوە
دەڵێی شەهێن و بازە، لە تەیران بەردراوە
هەمووان بە جارێ دەگرێ، جحێڵ و پیر و لاوە
قوربانی ئەگریجەی بم، وا چین بە چین ڕسکاوە
هەر وەک ڕەشە ڕەیحانان، شەواوی تێگەڕاوە
وەک ئاوریشمی لە شاران، بە سەد جێگا چناوە
وەک باڕێزەی لە ڕازان، ڕەش و گەش و بە ئاوە
کە بای دێ دەیبزێوێ، بە دەم تکە و خوناوە
نازدار و شووش و باریک، گەوهەری پێ خراوە
کەزیەی سەرەو نشێوە، بە جینگڵ ناسراوە
دەڵێی ماری حەوسەرە، بە جەرگمییەوە داوە
باڵای گرتۆتە باوەش، خەزنێکە تێی هاڵاوە
خوایە بگەی بە هانام، پەنام بە تۆ هێناوە
سەری تاریکە شەوە، شەی زێڕی لێدراوە
دوو مانگی نوێ لە دامێن، بە برۆیان ناوی ناوە
پێشەسەر مانگی چواردە، بە خەرمانەی تەواوە
بڕۆ بۆ هەرجێ دەچی، ڕێگەت نیشان دراوە
قوربانی گوارەکەت بم، ڕەنگ زەرد، هەڵاوەسراوە
دەڵێی سەد کەسی کوشتووە، لە سێدارەی دراوە
بە چاو بەهەشتی خۆی دی، جێگەی پێ بەخشراوە
بە دەوری کوڵمەی خۆش بوو، تەمای بە کەس نەماوە
بە خوڵامی بم، بژانگی، وەک نەشتەری سواوە
بۆ جەرگی عاشقانە، ڕیزەی کە لێ گیراوە
چاوی شووشەی شەرابە، چەند مەستە، هێندە خاوە
پڕی مەزە و ئارەقە، قەترێکە لێی تکاوە
دەڵێی دڵەی هەژارە، گلێنەی تێ گلاوە
هەر تیرێ پێی دەهاوێ، لە جەرگی من چەقاوە
بمرم بۆ سەر کوڵمانی، لە نووری پڕ کراوە
ئەلەتریکە و دەسووتێ، شەوقی بە عالەم داوە
ئاشق وەکو پەروانە، سووتا لە سێسەد لاوە
دڵم تاساو و کاسا، بخووری تێ ڕژاوە
عەجەب ناسک و نەرمە، دەڵێی بەفر و خوێناوە
شیرن و تەڕ و مەزەدار، بە هەنگوین تێکەڵاوە
بەو ماچەی دوێنێ کردم، هێندێکی داڕوشاوە
یاخوا عومرم نەمێنێ، ئاگرم لە خۆم بەرداوە
نەمزانی هێندە تورتە، وەمزانی قەندی خاوە
کەپووی دەڵێی فندەقە، لە زێڕی داڕژاوە
دەنکێکە گەوهەری ژیان، بە دوو جێگا سماوە
خەزێمەکەی لە یاقووت، بە سەد لیرەی کڕاوە
دەمی دورجی مرواری، بە دانسقەی هێناوە
ددانی ڕیزە گەوهەر، لەلای خوای هۆندراوە
لێوی، بڵێم خونچەیە بازاڕم لێ شکاوە
یاقیق و لەعل و مەرجان، هەموو دەچنە پەناوە
لێوی لەسەر کە دانێم، دەوەستێ گیان بە پاوە
دەست بەجێ دەردەپەڕێ، کە لێوم هەڵگیراوە
چەنەگەی گۆیی ئاڵتوون، بە قودرەت نەخشراوە
نیشانەی ڕێکوپێکی، چەرخێکی تێ خراوە
بڕوانە قۆڵتی ڕەنگین، پڕ شەهد و پڕ شەکراوە
ئاوی حەیاتی تێدا، تک بە تک ڕاوەستاوە
ناگوترێ بەرغەبابەی، بە کارەبا کراوە
تورت و تەڕ و سپی و لووس، ڕەونەق دەخاتە چاوە
گەردەن دەڵێی قوڵینگە، باریک و بەرز و لاوە
ئاڵای لەشکری بەهەشت، لەسەر شان ڕۆندراوە
شەرابی حەوزی گەرنێی، جەوازی پێدراوە
بینۆشە ساخێرابە، هەتا نەبووی تەواوە
قوربانی شانەکان بم، دەسماڵی تێ شەتاوە
دوو لقەی داری بانە، ڕەگی خۆی داکوتاوە
زیوینە قۆڵی نەرمی، کافووری بەر هەتاوە
ئانیشکی تیشکی ڕۆژە، لە چاوی کول دراوە
باسکی دەڵێی خەیارە، وا ناسک و بەئاوە
بە شووشەوات و بازن، دەڵێی خەڵات کراوە
بڕوانە پشتی دەستی، وەک ئاوێنەی سڕاوە
دەڵێی مۆنجەی سەرابە، بە بریقەی ڕۆژ سەراوە
ئەنگوستەکانی بلوور، پڕ هەیت و هووت و هاوە
ئەنگوستیلە و عەزامات، بە سەد جێی تێکراوە
هەموو شمقاری بەفرن، بە چەرخی ڕوح گەڕاوە
هیلال و بەدری دایم، هەڵاتووە و لەباوە
بانی نینۆکەکانی، خوا زینەتی پێداوە
ئینجا بۆ سینەی بمرم، سفرێکە لێی نەخوراوە
فنجانەکانی یاقووت، سەرەونخوون کراوە
ژیانی دڵ دەبەخشن، بەو تەرزە دانراوە
هەر یەک گۆیێکی پێوە، عالەمی پێ کوژاوە
پێم ناگوترێ هەواڵی، وا دیارە ڕێزەی ناوە
چیت پێ بڵێم؟ کە سینەی، تەبەقی ئافتاوە
لەبەر عەجایەباتی، دەماغم ئاسیاوە
بڕوانە قاشی ناوکی، بە هەڵماسێ سماوە
هەزار ڕەحمەتی لێ بێ، بە دەستی کێ بڕاوە؟
لەسەر گومبەتی زگی، جێی خاڵە هێشتراوە
پەنیری تەڕ قەڵاتە، بە دەستان نەگوشراوە
لەسەر دوو تەختەیی عاج، چلۆن بینا کراوە؟
لەلای عەردی موقوددەس، دەرگێکی تێ خراوە
بە لەشکری خەیاڵات، هێشتا فەتح نەکراوە
قوفڵێکی بێ کلیلە، جەرگم لەبۆی سووتاوە
خەوم لە چاو ناکەوێ، حاڵم لێ پەشۆکاوە
دەندووکی باز لەسەرییە، تەلەسمی بەستراوە
لە بەینی دوو قولەی زیو، بە سمتیان ناوبراوە
ئێشکەچین خاڵەکانی، ژیانم پێ نەماوە
خڕ و پڕ و بەشووشن، بە خەرتی خوا گەڕاوە
هەتا کڵاوەی چۆکی، دەڵێی قەڵاتی ئاوە
ئێسک و دەماری دیارە، دەڵێی ماسی سەراوە
بەلەک و قاپ و گۆزینگ، کافوورە تێکسڕماوە
نەرم و خڕ و پڕ و لووس، بە قاڵب داڕژاوە
ئاوم لە چاو دەهێنێ، وەکو زیوی توواوە
ئەنگوستی شووشەواتە، گەورە و گچکە و لەناوە
دەچو بۆ کوڵ و قەساری، بە ناز و فیز و تاوە
حۆری بە لەنجە دەڕوا، پەری دەبوون بڵاوە
ئەو خەبەرم هاتە گوێ، لێم دادەبەشی ڕاوە
پەنا بوو خۆم گەیاندێ، لەوم دەکرد سڵاوە
تەماشای کرد منی دی، دەسڕەی بە خۆ داداوە
تاقە ماچێکم لێ خواست، گوتی: بڕۆ بەولاوە
لێم لادە ئەی هەتیوە، تۆ چیت بەسەر من داوە؟
چەندم کرد نەهاتە ڕا، دونیام لێ پەشۆکاوە
پێمگوت: قولاپی زوڵفت لە جەرگم خستراوە
وتی: ئەمجارە دەبڕۆ، ئیشێکی زۆر نکاوە
شەرت بێ بە شەرتی ڕاستی، ئەمجارە بمخە لاوە
جارێکی دی بە پێی خۆم، سەد ماچم بۆت هێناوە
وتم: ئەی گیانی شیرین، فرسەتم باز نەداوە
هەتاکو جارێکی دی، بەشکو عومرم تەواوە!
چەندی وت گوێم نەدایە، دڵم بۆی پچڕاوە
وام ڕاگوشی لە باوەش، کە پێمەوە دووراوە
وەمزانی ڕۆحی خۆمە، زیندووایەتیم تەواوە
لێوم مژی بە جارێ، دڵم هاتە سەماوە
لەناو دیوانی سینەم، مەجریسی لێ گیراوە
بە نای و ساز و سەمتوور، شایی لێ ڕاکشاوە
هێندەم گوشی و مژی ئەو، بێهۆش بووم چووم بەلاوە
مریدی غەوسی بەغدا، ئەمەم بۆ تۆ داناوە
باسی مەکەن لە کن کەس، ئەی یاری بەڵەک چاوە
ئەمن و ئەتۆ حەیامان، هەر پێکەوە ڕژاوە
ئیشمان بە ئاقڵی بێ، تا چی تێنەگلاوە
بە کوڵم و مەمکەکانت، کە عەتر و پڕ گوڵاوە
مەنعم مەکە بە قوربان، جەرگم لە بۆت پساوە
چەند جارێ کە من هاتم، دەمێ بمخە پەناوە
ماچ بکەم لێو و کوڵمەت، دەڵێم ماندووم حەساوە
ئۆخەی چەند خۆشە وەسڵت، بە چەندە تام و ئاوە
---------------------------دەقی نائاشکرا