دیدن شیرین خسرو را در رختخواب به زخم مهلک و زاری کردن جهت خسرو
لە کتێبی:
شیرین و خوسرەو
بەرهەمی:
خانای قوبادی (1704-1778)
8 خولەک
371 بینین
شیرین دیش نە خاو خوسرەو سەرنیگوون
کەستیش نیگوونەن نە گەرداب هوون
گیر گاز شێر، چنگ پڵەنگەن
گیر و گورفتار نێش نەهەنگەن
بەو حاڵات سەخت زار زەبووندا
هەر گێجش موەرد نە بەحر هووندا
جە تەرس عەزیم تواسا جە خاو
جە خۆف خاین هەراسا بە تاو
ساتێ جەی سەودا سەر بەرد نە هۆشش
گۆش دا ناڵەی زار مەیۆ نە گۆشش
دیش یاگەش مدۆ مەوج فەوج هوون
دەستەی زوڵفانش ماسیان جە هوون
دیا دیش خوسرەو دەرکەفتەن جە لاش
نا پەیدان خوسرەو، نەمەندەن جە لاش
جە خاک غەڵتانەن، کەفتەن سەرنیگوون
مناڵۆ بە زار جە دوودی دەروون
دیش فوارەی هوون مەوجش جە لاوە
مشانۆ مەیۆ نە سەمت شاوە
جۆشای جۆش هوون مخێزۆ بە جۆش
متکیۆ مەیۆ جە لاشەی لاڵ پۆش
چون تاف لافاو قەڵبەزان بە دەو
مشانۆ مەیۆ جە سەمت خوسرەو
دیش خوسرەو خەستەن خار خەتەرناک
غەڵتانەن جە هوون جەرگ جگەر چاک
خورۆشان هوون مجۆشۆ بە جۆش
سەرکەردەن جەدەم وە فەنای لاڵ پۆش
چون گوڵ گوڵاو ڕەوانەن جە لاش
مەیۆ مدۆ مەوج نە دەوران جاش
ڕەنگین کەردەن ڕەخت خوسرەو چون خەزان
متافۆ جە تەرس تاف قەڵوەزان
فوارەی فڕان هوونش نە خورۆش
جۆشان نە جامە و جەرگش مدا جۆش
شیرین دیش زامان خەستەی کەمەر لاڵ
قرچا چون قەقنەس، بی وێنەی زوخاڵ
هەرچەند بە لاڵان لاوناشەوە
ئەوەندە بە زاری تاوناشەوە
دەمادەم مدیا بە پەروێزەوە
دەم مدا نە زام دەشنەی تێزەوە
هەردەم مبۆسا دەم و دامانش
ملێسا بە لەب زووخ زامانش
دەم دەم منیەرا بۆ وە بۆشەوە
مدیا بە زامان ڕەنجەڕۆشەوە
هەرچەند لاوناش بە زاری و خورۆش
دەنگ فەریادش نەشنەفتش بە گۆش
شیرین دیش خوسرەو خارەن جە زامان
کەفتەن جە واتەی شیرین کەلامان
مەدهۆشەن جە هۆش، نەدارۆ زمان
نە مەرگ مەوتەن نەدارۆ دوان
نە یاگەی زامان دەشنەی تێغ تێز
تک تک متکیۆ نە جەرگ پەروێز
قەترە قەترەی هوون زەرد خەتەر خار
متکیۆ نە جای ژار ئالوودەی ژار
گا گا جە دەردش مناڵۆ جە دەرد
جە تاف تاقان ژار زووخ زەرد
جە زەرب زامان ژار ئالوودەی ژار
مناڵۆ بە سۆز، بە زاری و زگار
نەو حاڵ حاڵات دڵ ڕێش دێرین
ڕێزۆ زووخ زەرد قەتران قیرین
بە مەوج موژگان بە ئەندۆی ئەسرین
بە ناڵان ناز دیا بە شیرین
کەردش ئیشارەت زیڕا بێ زوان
بێ گفت و گوفتار، بێدەنگ و دوان
یانێ مسۆزۆ دەروونم بە تاو
دەس نیاش نە دڵ یانێ جامێ ئاو
شیرین بە شیوەن خێزیا بە تاو
ئاوەرد پەی خوسرەو جامێ پڕ جە ئاو
تەکیەش دا نە پشت، زانوو کەردش خەم
جامش گرت بە دەست، ئاوش دا نە دەم
خوسرەو خەستەی خار نۆشا نەشئەی نۆش
کارێ بی جە گیان شی نە حاڵ هۆش
شی نە هیلاکەت مەوت مەردەنش
ناما وە گوفتار وەسیەت کەردەنش
جام جەم ئارای جەمین بێگەرد
زایف بی جە گیان، زەعفەران زەرد
قەتران بی چون قیر، سیا بی جە ڕەنگ
پۆشا نە دیدەش پەردەی تار و تەنگ
قابیز بە قوللاب کاوشت کینەش
قەرار گرت بە قەسد نە سەدر سینەش
پەرێشان پەروێز بە دیدەی ئەسرین
باڵ چەم هۆرداش دیا بە شیرین
موژان دا بە هەم، کێشا ئاهـ سەرد
ئەسر هوونینش جە دیدە سەر کەرد
لەب دا بە لەبدا بە دیدەی نمناک
گیانش تەسلیم کەرد بە یەزدان پاک
خوسرەو فەنا بی بە مەوت مەدهۆش
فەوت و فاریغ بی جە خاو خامۆش
شیرین دیش خوسرەو بێدەنگ و دوان
بە ناڵە و ناڵشت ناما بە زوان
هەرچەند شا شاش کەرد، شا ناما بە دەنگ
شیرین تواسا، بی بە نەخش سەنگ
دیش خوسرەو بێدەنگ نە خاو خامۆش
جە بێقەراری شیرین شی نە هۆش
خێزا کەفت نە ڕووی نەعش خوسرەودا
ڕێزنا ئەسرین هوونین نەو شەودا
دەست ماڵا وە بەژن خەستەی خار دەرد
دی دیا لاشەش بی وە سەنگ سەرد
شیرین بە زاری زیڕناش بە زار
بانوو بەگلەران جە خاو بین بێدار
خواجە سەرایان بێدار بین جە خاو
جۆشان کەنیزان سیم و زەڕ کڵاو
کڵاو زەڕ ڕێزان تاقی تەڵا ڕێز
چۆپی چەمەران نە دەور پەروێز
خواجە غوڵامان کارد کەمەر زەڕ
بانوو کەنیزان تاج تاوس پەڕ
نیشتن وە شیوەن خوسرەو نە، شەودا
واوەیلاشان بی نە ڕووی خوسرەودا
جە سەر تا دامان یەخەشان دڕین
گێسوان بە کارد جە بێخدا بڕین
تەڕلان تەتاران تورک توحفە پێڵ
موشکین غەزاڵان پەری پەردە گێڵ
شاهێن شابازان کڵاوە کەندە
کەتوون کڵافان پەخش پەڕگەندە
خواجە سەرایان تاج و تەل نیگوون
کەمەر کڵاو گێڵ غەرق خاک و خوون
خارا خەیاڵان واڵا و حەریر پووش
تورمە تەدارەک سووف ممۆر پۆش
سەرتاپا نە گڵ ئەسرین فوارە
شەهید شیوەن، یەخە سەد پارە
تافتەی تەڵا پۆش زەڕڕین کڵاوان
سینە و سوورەت چاک، وێڵ وڵاوان
نۆبەر نەمامان نازک نەوهاڵان
چۆپی دان نە دەور شای کەمەر لاڵان
زایەڵەی زاری شەیدای شین شەو
بانگ واوەیلا نە دەور خوسرەو
شیرین بە زاری سەروین کەرد نیگوون
بەیان کەرد ئەحمەر بە نووک ناخوون
زوڵفان بە ناخوون تا تا شەندەوە
خاڵان بە ناخوون یەک یەک کەندەوە
گێسوو کەمەندان دەستەی زوڵف دێز
قەد قەد قەد کەردش بە ئەڵماس تێز
سەر تەخت سینەش بە سەد پارە کەرد
خاڵان نە جەمین وێش ئاوارە کەرد
زەڕڕین زەنگووڵان لەرزانە و لاگیر
غەڵتان کەرد نە خاک زەڕڕەی قەهر قیر
زەڕتان زەڕ باف تافتەی تەڵا ڕێز
واڵای گوڵ گەزیش نە هووندا کەرد دێز
دەست خوسرەو گرت سۆز ناڵینش
سەرگرت نە ئاغۆش نیشت نە سەرینش
ملاوناش بە سۆز زاری بە نازان
مەر خوسرەو چەنیش بەیۆ بە ڕازان
خوسرەو خەتەرناک نە مەوت مەدهۆش
بێدەنگ و دوان نە خاو خامۆش
نەبیش حاڵ و هۆش دڵدار دێرین
ڕێزان کەرد بە ڕاز شیرین بە شیرین
واتش فیدات بام کەمەر لاڵ کەی
بور شێر شکۆ، هوژەبر هەی هەی
یە چێشەن خەیاڵ خەفت خاوتەن
خاو خاک و خوون جە کۆ باوتەن؟!
سەر هۆردەر جە خاو، فیدای خاوت بام
نەوەی نەوشیروان فیدای ناوت بام
با دەرگای دارات دارای کەمەر لاڵ
قوفڵ و بەند نەبۆ تا بە هەزار ساڵ
سەحەر سەرداران سەرگەردان مەکەر
خانان جە خزمەت پەشیمان مەکەر
جاڕچی و چاوشان ئینتیزار مەکەر
خواجە و غوڵامان تار و مار مەکەر
سامانم سەرگوون، بازاڕم بەرباد!
پەی فەرهادم ڕۆ، پەی پەروێزم داد!
تەختم بە تاڵان، تاجم نیگوون بۆ!
شێر شەجاعەت، هەی فەرهادم ڕۆ!
شێر شەهید بۆ نەنیشۆ بە شاد
سوڵتان و سەرهەنگ سەروەرانم داد!
شیرین بە شادی نەنیشۆ جە نۆ
خان خوسرەوەی بەگلەرانم ڕۆ!
نەنیشان بە شاد پوڵ پەریزاد
پەی شاپوورم ڕۆ! پەی پەروێزم داد!
ناسۆر کەفتەی زووخ زامانم بە سۆ
غەریبیی فەرهاد بێستوونم ڕۆ!
پەی هانا جە دەس شێرۆی غەزەب خوو
دەردین دڵ ڕێش کەنیزانم ڕۆ!
فوغانم جە دەس ستارەی چەفتم
هەردەم بە تەورێ مشێویۆ بەختم
جە چەفتیی چارەم، جە شوومیی بەختم
جە بەختێ داشتم، جە ڕۆژێ کەفتم
دایم دەردەدار، دڵ بە جۆش من!
هەر ئازیەتبار، سیا پۆش من!
شووم بەد ئەختەر، چارە چەفت من!
تەن ئاهیرین بار، سیا ڕەخت من!
چەند کەردش فەریاد فوغان و بێداد
ئەووەڵ پەی خوسرەو، ئاخر پەی فەرهاد
بێدادم جە دەس چەرخ دوونا دوون
زەمانەی سفڵەی بێ شەرت و بێ شۆن
دۆڵاب دەوران قەزای نەخش تیر
زوڵم و ستەمگەر، زار و زەبوون گیر
قەزاڵەی قاتڵ، قەزای قین قەست
نەخش تیر ئەنداز شووم شۆرە شەست
کەس تا سەر نە سای چەرخ چەپی واز
جە دام دەوران نەبی سەر فراز
دەور دوونادوون مایەی مەکر و فەند
چەرخت چەمەر بۆ تا هەزار و ئەند
خاک ئادەم خوار، نە غەم نیهانی
سەرای سەرنیگوون، فەند باز فانی
بەرگ قەڵاخی بە کێ نەپۆشان؟!
جام بادەی مەرگ بە کێ نەنۆشان؟!
ڕاز ڕمووزات ڕاگەی کەس نەهات
موات کێت نەبەرد نە ماوای مەمات؟!
ئەجەل نە قاپیی کێت نەکەرد کەمین
کێت بەسەر ئەندەر ناوەرد بە زەمین؟!
قابیز قەبز کێت نەدا نە دەفتەر؟!
فتوای فەوت کێت نەوانا جە سەر؟!
دەوران کێ جە تۆ بەرشی سەر ئازاد؟!
فەرمان شادیی کێت نەدا بە باد؟!
ئاخر سەر نویشت سەرئەنجام ساڵ
فتوا دای بە فەوت کار کەمەر لاڵ
شیرین بەی دەستوور خوسرەو لاوناش
بە سۆز زاری تەوەن تاوناش
کەردن شۆر و شین خان خەم خەڵات
فائیدەش نەکەرد، نەییش دەستەڵات
بە ڕێزەی ئەسرین، ئاب ئەشک شۆر
تەعریف و تەحسین ئاوەردش بە مۆر