دیل و پابەندی جەهالەت غافڵ و شێتانە خۆم
پێنج خشتەکی عاجز لە سەر شیعری «عاسی»
لە کتێبی:
دیوانی عاجز
بەرهەمی:
عاجز (1929-1967)
3 خولەک
615 بینین
دیل و پابەندی جەهالەت غافڵ و شێتانە خۆم
ساکینی کونجی مەلالەت خادیمی بوتخانە خۆم
سالیکی ڕێگەی زەلالەت پیس و نامەردانە خۆم
«مەست و سەرخۆش و خەجاڵەت، بێ دڵ و دێوانە خۆم
دڵ لە دەست دەرچووی خەیاڵی بادەیی مەستانە خۆم»
پەندی پەند گۆیان لە من قاپی خراپەی دانەخست
بەڵکو دائیم بووم بەرامبەر ناسیحانم بەرهەڵست
بێ موبالات بووم لە ئەفعالی دروست و نادروست
«بێ شعوور و خودپەسەند و هەرزەگۆ و دونیا پەرست
لێوەشاوەی سەرزەنشتی ئەقریبا و بێگانە خۆم»
قەت مەکەن باوەڕ بە من هەرچی بکەم هەرچی بڵێم
چاکە زۆر دوورە لە من زۆر زەحمەتە قەت بێتە ڕێم
با بە سیمای ساڵحانیش بێمە بەرچاوان کە بێم
«گەرچی زاهیر وادەبینن دائیما مزگەوتە جێم
سینە پڕ بوغز وحەسادەت تالیبی ئەفسانە خۆم»
کەس وەکو من بێ عەمەل خۆی ڕووت و ڕیسوا قەت نەکرد
نەفسی ئەممارەم بە چاکە بۆ خوا قەت پەت نەکرد
بەڵکو ڕێم بۆ سەر خەیاڵ و مەیلی ئوخڕا قەت نەبرد
«سەد ئەسەف عومرم تەواو بوو ڕووم لە تەقوا قەت نەکرد
بێ زەخیرە و مایە پووچ و دڵڕەش و وێرانە خۆم»
بێ پەنا و بێ بەرگ و کیسوەت بێ نەواوو پڕ قەلەق
غەرقی ناو دەریایی شەقوەت بێ سەفا وەک پڕ مەرەق
حامیلی ئەوزار و قەسوەت بۆ جەزای بەد موستەحەق
«بێ دڵ و ئیدراک و سەفوەت بێ وەفا دەرحەق بە حەق
گێژ و بێ فیکر و دەماغ و بێ مەی و مەیخانە خۆم»
نەفس و شەیتان هاتن و منیان بە قایم ڕاوەشاند
هەر بە یەکجاری خەیاڵی چاکەیان لێم داتەکاند
دوای ئەمە بەرگی ئیتاعەتیان لەبەرما دادڕاند
«سەرفی عومرم کرد لە دونیا تۆوی چاکەم هیچ نەچاند
بێ بەشی خەرمانی تاعەت، ڕەنجەڕۆ و بێ دانە خۆم»
ماسی سەر سەودایە دڵ تێنی لە ناو دەریایی ڕوون
عاشقی شەیدایە دڵ بۆ خەندەیی لەیلایی بوون
چاوەشی دونیایە دڵ وەک موتریبی دارایی هوون
«شەمعی بەزم ئارایە دڵ بۆ جیفەیی دونیایی دوون
دین و دڵ سوتاوی دونیا عەینی وەک پەروانە خۆم»
غەرقی دەریای بێ بنی غەم پڕ لە ئاخ و پڕ میحەن
دائیما چاو شۆڕ و ڕوو زەردم لە قاپی (زو المِنَن)
باعیسی بەدکارییە دووربووم لە ئەحباب و وەتەن
«ئەی مسوڵمانان دەخیلە ئێوە وەک من قەت مەکەن
ڕووت و سەرگەردان و مەهجوور وا لە ڕێی جانانە خۆم»
تاکو ئەتوانن بە جارێ نێر و مێ و وردو درشت
تۆبەیی خالس کەن و وەسیەت بە چاکە پشت بە پشت
ناهیی یەکتربن لە گفتوگۆی بەدو ئەفعالی زوشت
«ڕوو لە مەولا کەن بەڕاستی نەک وەکو من بەدڕەوشت
ئەی وەکوو تەیرێکی سەر باڵ بێ نەواو هێلانە خۆم»
گەر دەرم کەی تۆ لە قاپیی ڕەحمەتت مەولای مەتین
کێ هەیە بۆ من ببێتە مەلجەئو مەئوای حەسین
غەیری تۆ کێیە غەفووڕ و بیڕڕ و (خَيْرُ الرَّاحِمِينعەرەبی)
«ڕوو لە کێ کەم ڕوو لە کێ کەم (يَا إِلَهَ الْعَالَمِينعەرەبی)
وا لە بەر دەرگاهی عەفوت ڕوو ڕەشی بێ یانە خۆم»
جاهیلە هەر کەس کە غافڵ بێ لە شوکری نیعمەتت
غافڵە هەر کەس کە خاڵی بێ لە ترسی نیقمەتت
چونکە عاجزناسناوی ئەدەبی جاهیل و پڕ غەفڵەتە بێ خیدمەتت
«دەنگی دەققولبابە یاڕەب وا لە قاپی ڕەحمەتت
بانگ دەکا (عاسی)م و هاتووم بێ وەفاو پەیمانە خۆم»