زییارەتا دمدم
لە کتێبی:
دمدم
بەرهەمی:
حەجیێ جندی (1908-1990)
3 خولەک
779 بینین
گوندیێ ڤۆزمێ (وزمێ) ل نەهییا شاتاخێ ئارمێناک ئامریکیان دەرحەقا زییارەتا دمدمێ تشتەکی وا گلی کر:
«سالا ١٩١٣ - ئا، باهارێ، چەند گوندیێ مە و چەند کورمانجێ جینارێ مە- ئەم چوونە بەر زییارەتا دم-دمێ. ئەو زییارەت مرازباخشە، خوەستنا مێرڤ تێ سێری. گاڤا ئەم گهیشتنە وێدەرێ، مە لێ نهێری برە کورمانج و ئەرمەنی ژی ل وێدەرێنە، ئەو ژی هاتبوون بەر زییارەتێ. مە بەری ئێڤارێ قوربان شەڕژێ کرن، مە گۆڤەند گرت، لیست. مە شەهیدێ ل وێدەرێ بیر ئانین، رەمە دا وانا. گەلەکا دەرحەقا وێ زییارەتێ گۆتن، کلام گۆتن، هنەکا ژی بەیتا «دمدم» گۆتن. سەر وێ یەکێ چەند مەرڤ گەلەکی بەرخوە کەتن، گریان. گوندیێ مە، هەرچێ عەمردا مەزن، دگۆتن، وەکی ناڤا هەرچێ شەهیدێ دۆرا زییارەتا دمدمێ ئوسا ژی گوندیێ مە هەبوونە، دەرحەقا گوندیێ ڤۆزمێ (وزمێ) هێ - هێ ژی ناڤا بەیتا «دمدم» - دا تێ گۆتن:
هاتی لاوێ وەزمی،
خوەیێ خەنجەرا د زیڤی،
عەسکەر قوتکر هەتا نیڤی...
%سبێ ئەم رابوون، دیسا دۆرا کەلەفێ کەلێ مە گۆڤەند گرت، لیست، خوەر و ڤەخار، رەمە دانە وان شەهیدا، دوعا کر، وەکی یا دلێ مە بێ سێری و تەمامیا رۆژێ ئوسا دەرباز کر. پاشێ ئەم چوونە بال دارا مرازا. مە ب چقلێ وێڤا کنجکێ رەنگ رەنگی ئالاندن، پاشێ دیسا ب دەف و زوڕنە مە گۆڤەند گرت...
گەلەک نەخوەش، مەرڤێ نیڤیشکان ژی هاتبوون. ئەوانا دوا - درۆزگە بەر وێ زییارەتێ مرازبەخش دکرن، وەکی قەنج ببن، بێنە سەر بەنگا خوە.
زییارەتا «دمدم» - ئێ تشتەکیڤا ژی عەیانە: هەرسال بهارا، گاڤا کۆچەر بەر ب چیایێد دوور دچن، هەرچا گونگیێ نێزیکی زییارەتێ، هەرگێ ناخوەزن تشتێ ناڤ مالا خوەیە گران ب خوەرا بڤن، وانا تینن دۆر و بەرێ زییارەتێ داتینن و هێژا دچن زۆزانا. هوور - موورێ وان، ل وێدەرێ، کەس توروش ناکە دەستێ خوە بدە. پایزێ، وەختێ داگەڕێ، هێژا تێن وێ دەرێ، هوور - موورێ خوە هلددن دبنە مالێد خوە.
چ ک بوو دەرحەقا کەلێدا، هەرچێ بنەلیێ نێزیکی وێ و هەرچێ ک مەرا هاتی عەمردا مەزن، دگۆتن، وەکی کەلا زوودا چێکرنە، وەختێ ئەسحەبا هاتییە چێ کرنێ. پاشێ خان دمدم هاتییە ئاڤا کرییە...
کورمانجا ژی، ئەرمەنییا ژی دگۆتن، وەکی خان دمدم یەکی شڤان بوویە. تەڤی عەسکەرێ وی ئوسا ژی ئەرمەنی هەبوونە. ئا، بۆنا وێ یەکێ ژی هم کورمانج، هم ژی خەلقێ ئەرمەنی تێنە بەر وێ زییارەتێ».