ew zamey bû be mang!
bewrêkî tirî nêw dastanî giře û daristanî pişkoman koçî kird û
mêjûman bo satewextê piř be gerûy
derbend û eşkewt û kewêł û
bergêlnekanman zirîkandî... zirîkey mêjû
serçawe le xwêncimanî
azadîyewe egrê, ew demey xak janî be bûmelerzey
řapeřîn û zawzêy şehîd û teqînewey şî’ir û lirfekirdinî belûzewî
xemî daykanewe egirt!
mangêkî dîkey germesêr koçî kird û estêran dabarîn û
pêdeştyan ałuwała kird û hezaran parçe awêney şikawî hetaw
be dirêjayîy kenarekanî sîrwan xewnyan pija û goranîyan řija û kirdyan
be şayîy xwên û jan.
mindałanî pêpetî û demuçaw xoławîy êmeş bo yekem car
le berdem derwazey mizgênîda gułezerdî
zerdexeneyan çinyewe û baweşyan
be lamlî beharêkî řapeřîwda kird. ew deme le henawî qirçeqirç
pêkewtûy ber ka û girdołkekanewe gułegenmî řîşał řîşałî
sûrî beyanîyekî taze, kazîweyekî dem û
lêw zîwîn, gerdin kafurîy
bejin ziravî çaw piř le tirîfey destupil zêřîn ledayk bû.
lew řojeda le pełe xwênêkî sersinge hełqirçawekey dûzewe,
le zarî lêw bexendey birînêkî řeştałewe semelî azadîman serî
derhêna û bû be şayîy qurbanîyekanman, bû be řeşbełekî sêdare û
serçopî herhemû birînekanman.
dûz, dûz meçekî tûknî ḧemrînCih
bazuwebendekey ’aşiqanî befir û giře
naw demî kuřêkî dîkey gerdelûlî
xoy maç kird û serî xiste ser řanî
soz û xoşewîstîy germên û
dwatir pencey nermî şemałêk le derbend baseřewe hat û
geyşte naw dîdeman û ewsa pêłûy mandûman ał hełgeřa û
bû be gułcař û řûy em zameyşiman bû be
mang û gyanîşman be xermaney
ew deme, dûr lew mange, min le jûrî tenyayî û
namoyîyekî şêdarî dił guşrawda xerîkî ewe bûm
lew gułcařî germêne kirasê bo şî’rêkî nwêm bidrûm.
lepiř bazêkî peřubał sipî hat û leser serim lengerî girt û
bedem çirîkey sozêkî mewlane’asawe
şî’rekey pê biřîm, witî: lenêwan pełexwênekey dûz û
seretay hełkirdinî ew ziryaneda
mêjûyekî dûkeławîy
azayetîyekî çawsewz,
seferêkî telîsmawî
xewnêkî agirawî... le hatuçodan!
bazeke sûřêkî be çwardewrî tenyayîmda xward û dîsanewe witî:
ḧemeřeş, wate kêwêkî řeş
espî şewêkî qetranî,
zewîyekî be xełûzkiraw,
nanêkî řeş dageřawî bin řeşmałî sutemeřoy azar û
yan qedî dargiwêzêkî řeşeba bezên.
yan gewałe hewrêkî řeşî awis be kuř û kiçî baran
yaxud le şewezengida birîske birîskî
dû çawî bewrêkî biřonzî!.
sereta hatne naw em dozexî dastan û ewîney pêşmergayetî,
sereta yekemîn seferî em birîne cê be xonegre
berew gerdugułî beyanî kurdayetî û xobexaçda dakutan
le sałanî zûtrewe
bazreqey bestibû, emeyş serburd û beytêkî biraymokKesasay
’eşq û sûtanî xoy heye
eweta lawêkî wek tajan barîkele û
wek henarî gułkirdû û xwêngerm û
wek kełî ser řewez, zît û çawbigêř,
wek hajehajî sîrwan bê aram,
’eşqî xak, dar, berd, tifeng û çarenûsî xwênî xoy
dawete dest kurdistan û besteyek twêşûy nanî řeşî
bestote pişt û hewraz û nişêw eka û
derwêşasa dergay yek beyekî
barega û meqeř û mełbendekanî eqłîşênêtewe û
dawa ekat û hawar ekat û eyewê bê be «p. m» û
eyewê şaław bo merg berê û çing binête
çingî dełedêwî be’sîyan û
kilk û gwêy biřawî ewan bo kelar û
baweşaswar û dûz û xaneqîn berêtewe,
bełam hemû car,
destî ne’ be řûy em soraxe şeydayyewe enra û
egeřayewe dwawe
sereta bû, em fîşeke bê tifeng bû
em pişkoye bê kwanû bû
em pirsyare bê wełam bû
em cwanuwe bê řewge bû
bełam axir çon
syamendKes le ’eşqî xecKes bêzar ebê
qułing le kunkirdinî bêstûn û
ferx le bałay perîxanKes û
yan germîyan le sûrehetaw weřs ebê?
soraxî em berdewam bû herwekû lasKes sûřî exward
wek çikeçkî diłope awî eşkewt û derałekan
pirsî em wişkî ne’ekird,
berd kunker bû.
hetakû senger werîgirt
hetakû çek şanî maç kird û
ta řewe’esp têkeł be ḧîley xoyan kird.
wa êste «ḧemeřeş» û řewe’esp bû be řîze meşxełanê û
eçne çawî dêwwidirnicî be’sîyanewe.
wa êste ḧemeřeş buwe
be tendûrey gerdelûlêkî germîyan
le her kwêyek serbazî mirdinî lê bê
em lewêye.
le her kwêyek guł bikujrê, aw bikujrê, hetaw û şemał ser bibřên
em destî tołey lewêye.
kwêstan, beqed kilûy befir em ḧemeřeşey xoş ewê.
germesêrîş beqed şiney şewanî hawînan û
sozekanî ełławeysî xoşî ewê.
ezmûnî tał fêrgey ewn.
bist be bistî azarekan enasêt û aşnayane
wekû xuşk û bira û amoza û bin amozay xoy
her le dûrřa yeke yekey dirextekan
nawnûs eka û
dergay mał û pencerey xulyay mezrakan enasêtewe.
nexşey germîyan berî destêtî.
wek tałe muwekanî řîşî qamîşełan
mêrgekan û lařê û bin dewen û baxekan enasêt û
legełyanda edwê û ebne penagey
şewanî eşkence qałî kirduwe
em derçûy qutabxanekanî sitemdîdeyîy xełke
hendê car em ser le řêge û mangeşew têk edat
hendê car em tûnî baba lenêw henawî xoyda win ekat.
bo yekem car leser destî em bewre řeşemanda bû
telîsim û tirsî řebayey be’is şika û
xoy kird be naw tełebendekanî mergida û
geyşte ser serî neheng.
karesat gewre û gewretir bû, hełebceCih bû
be hemû kurdistan û
henaseyşî be henasey hemûman
jyan tarîk û tarîktir bû
dołpay enfal hat
ax germesêrekem!
ey ew askesûrey le hemû carêkî kostikewtinda
ber le hemûman leşt nêzeřêj ekirê û
berdewam hemû carêkîş le her pişûdanêkda
dway hemûman xwênit egîrsêtewe.
ax germesêrekem, ax
to yekemîn çawî be firmêskimanî û
dwa zerdexeney dem û lêwman.
dołpay emewîyekan hat
dołpay enfal hat.
îtir le gełayekewe bo sawayek
le biniçkêkewe bo çolekeyek
le xeřkeberdêkewe bo cogeleyek
le karjołeyekewe bo kanîyek
kewtine ber ta’ûnî be’sîyan
dołpay enfal hat
bû be tarumar
dijwar bû, dijwar bû, dijwar...
kîney şimşêrî teterekan,
xoşewîstîyan encin’encin ekird û
wa hatbûn nîştiman lebnida bibřinewe,
wa hatbûn mêjûman
řîşekêş biken û
sîmaman bisřinewe.
wa hatbûn dwa estêreman kwêr biken û
dwa espîşman bixesênin.
tarumar bû, tarumar
dûkeł bû, dûkeł bû, dûkeł...
çawî xwawendîş piř bû le aw
asin qirîşkanî û nerim bowe
azayetîy çuřçuřeyekî kemî lê mayewe.
wek řêçkekanî berdem şaremêrûleyek
wek ew řêçkane zîl zîl řîzbûn û berew qaqřî mirdin
berew gerdelûlî mirdin birdyanîn.
çał, çał, çał
leyek gořda û hezar dayk û bawkim, hezar ’eşqim
leyek gořda û
hezaran kuř û kiçim,
hezaran çiram leyek gořda û
gundêkim be asanî cêgeyan ebowe
tarumar bû, tarumar
lew sateda bo sed û heşta hezar awat û
xewnî zerd û sûrî zîndebeçał kiraw,
bo sed û heşta hezar bałay hełwerîw
bo sed û heşta hezar baxî xinkaw
yehuda girya
mergeweřCih girya
hîtlerKesyiş girya û
lew sateda her sedam bû pê’ekenî!
a lew deme dozexîneda, ḧemeřeş,
ḧemeřeşî kuřî zîzaney kuřî ser qełay
kuřî dûzî kuřî ḧemrîn
laney azarekanî çoł nekird.
neřoyşit û xeyałî germîyanî nebirde êranCih û tûran.
destî le kemerî kifrî berneda.
wek sîrwan mayewe, wek kerkûkCih esûta
wek qełay şîrwane lewê bû
lew demeda, ew bo şî’rî destupil gonekirdiwî ême
giřey nîweřwanî «hekiz» bû
bo wireyş
ḧemeřeş
em destî zimnako û
ew destî bemo bû
* * *
heta êsteyş le dû awenda ke dû masîy řeş
egene yek û řojgarî enfal bas eken
dû axî piř be sîney şepol
bo ḧemeřeş heł’ekêşin.
dû girdî diłdarîş ke ser enên be serî yekewe
basî hengawekanî ḧemeřeş bo yek eken.
dû dirextîş ke pêkewe heł’epeřn
yadêkî destekanî ew her ekenewe.
êwe gwêtan lê nebuwe
min şî’irim gwêçkey zor sûke
hemû carê ke zimnako
swênd bo germesêrim exwa
ełê: be serî ḧemeřeş!
* * *
ey bewrî řeş! ey hełmetî berdewamî germyanim,
le tirsinaktirîn satewextî wicudmanda
to qaçit řegî xak û
serit pijupoy bêşekanman û
herdû çawîşt dû gomekey
derbendî dukanmanin.
* * *
lêre bedwawe ḧemeřeş witî şî’irim ewê:
min daway dû gułim
le darî jałe kird
bo singî ḧemeřeş
keçî dar le řeg û řîşewe
xoy le ’erd hełkêşa û
be pêy xoy legełma hat bo lay çawanî ḧemeřeş.
be «ba»m wit mehêłe
ew mange biçête hewrewe
min emşew le dûzda
bo bałay ḧemeřeş
tirîfem lêt ewê û xermane
bîkeme ber zamî ḧemeřeş
«ba» witî:
toyş neyłêy
mang xoy dê û
ew zame řeştałe egrête baweşî.
kotrêkim narde lay kułeco
xwazbênî wenewşey kîjêkim bo bika û
bîhênîn bo kuřî zîzaney, ḧemeřeş
ke lewser hatewe pêy witim:
temaşa ta çawî biřînî ew bewre biř eka
be gułcař wenewşey her hemû pêłûman
be gułcař hełałe
be gułcař nazenîn
be řêwen bo ewey maçî ken
bo ewey be ewîn daypoşin
germênî ew leşey ḧemeřeş.
* * *
her gaberdî nêw derbendê
witî: lêrem,
xo berdeqareman nîye.
herçî gułê ke sûr çowe,
xo gułekey perîxanKes û ’umman nîye.
her kesê qułing bedes bû, ferhadKes nîye.
xo herkesê barîkele û çek le şan û yan řîşdar bû,
mame řîşeKesy dastan nîye.
her kesêkîş nawî ḧeme û ḧemeřeş û germyanî bû,
ḧemeřeşî pêş enfal û naw enfal û dway enfal û
espeřeşî ser ḧemrîn û
gêjełûkey xwên hełkirdûy cergey dûz û
ḧîkayetî kêwî řeş û
bawboranî zeman nîye
* * *
ew çirîkane zor kemin
dar be darî daristanê daçłekênin û
sersamî ken, wek ḧemeřeş.
ew ’aşiqaney zor kemin
çok be bêstûn dabden û
her be ewîn dîwarî mirdin kun biken
wek ḧemeřeş.
germesêr, germesêr
defterî xołînî şî’irme û
ey bałay zîwînî řapeřîn, toyş qełem.
diłnyam em care min şî’rê enûsim
be qeder ḧemeřeş aza bê û
be qeder sîrwanîş kełeget
* * *
hemû sałê
bo yanzey sê
yanze keřet henasey xom
be řêgewbanî sikłida exeme řê
em henaseye piřêtî le tinoke şî’rî kesk û
lêwanlêwe le «ba»y mor û le «ba»y şîn û
lêwanlêwe le ’eşqî ał û
le çawî geşî mindał.
em henaseye, sitrane. sitranî deşt,
sitranî şax. em henaseye heł’efřê û
le hîç şwênê lanadat û
ta leser dûz řa’ewestê û
yanze carê egirmênê û, înca îtir
be ser gułcaře řeşekey cestey mandûy
ḧemeřeşda da’eřjê.
* * *
hemû sałê bo yanzey sê
gomî derbend yanze keřet xoy heł’ebřê
bo laşanê maçî bikat
çunke bonî gułî pencey
ḧemey lê dê.
hemû sałê bo yanzey sê
şaxî bemo yanze keřet da’enewê
bo binarê, bo berkawê, maçî bikat
çunke bonî kaskêtekey dway enfalî
ḧemey lê dê.
hemû sałê bo yanzey sê
yanze kejman, le serewe bo xwarewe
sefer eken
yanze baxman,
le hełgurdCih û sefînewe dêne xwarê
her bo ewey serêk biden
le dwa birînî ḧemeřeş.
hemû sałê bo yanzey sê, dway êware
yanze mindał le şořîce û řeḧîmaway kerkûkewe
yanze çiray biçkolane eken be milî xoyanda
řa’eken û da’egîrsên.
em pepûley çirayane yanze keřet
be çwardewrî serî dûzda sûř exon û
ewsa her yanze çirake
le pełexwênêkî
hêşta wirşedar û hêşta teřda
da’enên û înca eřon.
hemû sałê bo yanzey sê, yanze kotrî bêwejin,
yanze çolekey bê bawik, yanze henîsk, yanze firmêsk,
yanze gułecoy mendelî, yanze xałî kutrawî ser gonay germên
her hemûyan řîz ebestin bo zyaret
zyaretî qisnî bejnî ’aşiqêkî
wekû zimnako kełeket.
hemû sałê le yanzey sêda min ebim
be şimşałê, cebel ḧemrîn emnê be lêwî xoyewe û
lêm edat û le kunebay cestemewe
yanze meqam, yanze bulbulî birîn û
yanze qaspe dêne derê.
hemû sałê le yanzey sêda min ebim
be defterî řesmî kiçe kelarîyek
yanze peřem.
kiçeke dê û be xełûzî şewî enfal
yanze keřet
wêney serî yanze pyaw û
wêney hewrî yanze zamim tya ekêşê.
hewrekan hemû yek hewrin
pyawekan hemû yek pyawin û
her hemûyan ḧemeřeşin!.
hemû sałê le yanzey sêda şa’îr nîm bełkû şî’irim, şî’ir xoym
germyan dê û ew şa’îre û
be pencey dûz
be birûskey ḧemeřeş û
be řêjney yadekanî
be xoşewîstîy ḧemeřeş
yanze keřet
le giředa, min enûsê û
yanze keřet leser befir to enûsê û
yanze keřet le řûbarda ew enûsê û
ledwayîda minî şî’ir, awî ’eşqim
zyad ekat û ser ekat û
em wiłate be hajehajî nemrî û
xoşewîstîy ḧemeřeşim, da’epoşê!.