7

to çî ekey?
to îste nefretî befrêkî jêrkewtûy
to îste le kîfî şîrêkda pałkewtûy
ke serî biřřawtî lelaye.
to îste le jûrî petêkda danîştûy
sêdarey goranî û şî’irtî lelaye.
çî ekey?
şewêke sinewber řa eka û be pêy xoy
eçête tabûtî xoyewe!
şewêke estêre be pêy xoy řa eka û
eçête naw tořî xoyewe!
şewêke bapûske be pêy xoy řa eka û
eçête zîndanî xoyewe!
şewêke tirûske be pêy xoy řa eka û
eçête naw gořî xoyewe!
ey xaçî dûbałî giryan û
ey xaçî bê ser û bê şax û
ey xaçî nîştiman xołemêş.
toyş ebê be pêy xot řa keyt û
biçîte menfakey xotewe!
eme koçî řeşî yare û eme koçî
pûşupełaşî mêjuwe û
eme koçî karwanseray yadgare û
koçî koçe û
hawîne û xêł berewxiware!
wa îsteyş le şêwey serab û dûkełî pertiperta
berewxiwar, meraqî pêşengit lawaz û qijbijin şipirze,
têkełe le řengî peřîwî ber zerdî mewlane û
le mordî werîwî řîşekey ezmiřCih û
le pêłûřêzanî seferî em werze.
be tenya to eřoy her xot û cantayek berewxiwar.
keçî to çawanit piřn le: dêhatî firmêsk û
le nalîKes û le ḧacîKes û
cantaket piře le: derbendî zirîke.
be tenya to eřoy her xot û cantayek berewxiwar.
keçî to naw gerût piře le baranî kujraw û
le berdî giryaw û, cantaket piř piře
le wirde diłopî xinkawî bařêze.
be tenya to eřoy her xot û cantayek berewxiwar
bełam to gîrfanî ser diłit kerkûkCihy têdaye û
baxełit piře le deryaçe û dargiwêz û darçiwale û
cantaket piře le girdołke û le werd û
dwaşî’rî naw serîş cimey dê:
le qaspey koçkirdûy dwanamey nêwanî şar û şax.
cimey dê le bařey karjoley naw zîlî dabřaw
le daykî û, cimey dê le ziřey baznî
şikawî destî bax!
cimey dê le kałê û cimey dê le biłbas.
cimey dê le řîşî mam weysî piř le tif
cimey dê le nûze û kiřûzey teşîyekey xawer û
cimey dê le qîjey gułekey kakelasKes.
dwaşî’re û cimey dê,
cimey dê û cimey dê û cimey dê:
le wirde’awêney şikawî samałim û
le hařey wirduxaş bûnî řeng
le hařey wirduxaş bûnî deng:
cimey dê le bořey gaberdî, kujraw be tî ên tî.
cimey dê le nałey lapałî laq peřîw
cimey dê le zîkey lask û le cûkey biniçk û
cimey dê û cimey dê û cimey dê
le mergî řengawřeng.
îstake to boye hênd wirdî
eşkence bêjnigî zamit bû.
îstake to boye hênd teřî
giryan xoy małit bû.
îstake to boye ewende xul exoy
gêjen xoy bałit bû.
îstake to boye ewende serxoşî
bade xoy yarit bû.
îstakeyş to boye ewende ’aşiqî furatî
çunke toyş sîrwan bûy serdemê û
le heman serçawey
’eşqewe ehatî!
em ẍemgîne! furate yan çarenûsî lêłî daykim
serberewxiwar ebêtewe?! yaxud mêjûme û řaw enrê?!
em xembare! furate yan şaxe şî’rî meraqêke û
twawetewe?! yan lawke û şil botewe?!
yan bałagryanî xwaye û be naw gyanî minda eřwa?!
em awe erxewanîye, hîy cestey xołesûrekey lay mer’eşe
ew wextey baran baweşî pya ekat û tund eyguşê?!
yan sitranî dargêlase ew wextey ebê
be ’eşqî ałî werz û xak eynoşê?
em řoyştine bepeleye hîy furate?! hîy şepole?!
yan eme ẍardanî řewecwanûy jane û
loqey quřulîtey koste û bazdanî nasorî
lime û sing kutanî hełpijane?
em samdare pêçawpêçe! řûbare û nawî furate?!
yan marekey le xaç aławî cesteme û řêy nehate?!
to furatî! to awêzanî meraqî û
le newey řêgey nehatî!
ewetey hey to soraxî gewrey awî
to berdewam ew pirsyarey
eřjêyte gwêy bûnewe
to xot şwênî û to xot katî.
to furatî, to minî wextê ehejêy
le lêłbûnta, tûřebûnim, pestîm,
řiqim enûsît û le aramta: xawbûnewem
řûnbûnewem naw lê enêy!
to minî wextê koç ekey.
minîş tom wextê koç ekem.
ke pêk egeyn le yektirda etwêynewe
herdûkman her tînwêtîn û
yek yektirî exoynewe!
ey destî hemîşe teřim, be hewrî koç
ey qijî hemîşe teřim, be diłopî awareyî
ey wişey hemîşe teřim, be şewnimî bêhûdeyî
min le kenar nizîktirim be to, toyş le şî’ir nizîktirî be min.
min le beharî werînda hatûm bo lat. min benyazim
şepol şepol bitnûsmewe. min benyazim
çendîn ’eşqî lenaw quřda xinkawî to, çendîn
termî pêkenîn û cwanemergî naw dengî to, bidozmewe!
min le beharî werînda hatûm bo lat.
min le kenar nizîktirim be to, toyş le şî’ir nizîktirî be min.
ey hawřê! îste mandûm, taze hatûm
ey hawřê! to firmêskêkî dirêj û
şî’ir haje û
minîş wişe û
lenêwanî herdûktanda wa benyazim tozê binûm!
exewî û ew xewe manduwet bestêne û
wek şepol nawbenaw lêy bidat, teř ebî.
exewî û şimşałî awî şew «cîkor» û goranîy
dwabaran pêkewe ejenê.
exewî û lankey aw wek tasey hełçûn û daçûnî
furat xoy, etbat û ethênê.
exewî û le xewta to hêşta her lewlay
her «zînwê» çirate
to hêşta her lewêy, pilûskî befrawî kawanî û
hetawî keneft dê û dem enê be çořey miltewe û
azadîy bałate.
le xewta to hêşta her lenaw birîskey befirday
be zîwî mangeşew enûsîy û
bawişt piř ekey le wirde’awêney tirîfe û
dwatrîş le berdem dołêkî tarîkda řoy ekey!
her lewêy, ew řoje ebînî, ew řoje dêtewe,
tya mirdît. ew řoje dêtewe, ew řoje ebînî
galîskey dizanî: serumil, dizanî çaw û gwêy
firoşgay naw pênciwîn,
galîskey mergî xot:
le darî tabût û le textey pirset û
le xaçî cestet bû.
ew řoje ebînî, ew řoje dêtewe, tya mirdît.
ew katey ke memkî azadî efroşra be dû tûr
le xewta to hêşta her mawî û
her piřî le xozge.
le xewta to hêşta her hîway
her piřî le coge.
gewałey em xewe kabîney hewrêke her eřwa û
lenawya to nûstûyt
ew katey heł’esî ezanî: nemawît.
ezanî to mirdûyt!
katêke ke ’ucac ebarê û
ke liqî darxurma û, ke qulley mexferê û
polîsî byaban epirsin
le kwêwe to hatûyt?!
furat nebê min lim emxiwat.
furat nebê namoyî çon dałdem edat.
furat nebê tenyayî çon awî şî’ir û
xemim edat?!
furat nebê em meraqe şoxuşenge
em kiçî paşay firmêske
le kwêwe ḧez le min ekat?!
furat nebwaye çon masîy ehatne naw
serçinarî menfamewe?!
furat nebwaye darxurma kwa emnasê û
qetêy seḧra çon ehate mêrgepanî
nîgamewe?!
furat nebwaye goyje kwa melewane û
xakuxołim le teştê awda exnika!
furat nebwaye hemû řoj çon emtiwanî
newresî ’eşqî koçkirdûy çawî wanim bibînim û
ewîş hemû êwareyek lenaw singima
şeqjin bika!
hawřêyan!
furat nebê çawî azarim kwêr ebê
ke ew çaweyş nabîna bû
îtir şî’irim çon etwanê lem dûrewe
yekeyeke gułî jan û řengî kost û
cûłey xemtan bedîy bikat! hawřêyan!
«beẍdadî»y eşkencey quřawîyî furate, merkaney
bextêkî lîxne û beẍdadî werzî sał lenawya
zerdûyîy hejarîy girtuwe. beẍdadîy awêkî mil kurte û demî ew nagate em ’erde řeng zerde,
ger «na’ûr» neyxate serşanî, beẍdadîy
kuxtêkî sereřêy nêwanî sereta û kotayîy koçêke.
bêjnigî sefere û diłopî hatuçoy manewey
qet pêwe beng nabê. ew wextey temaşa
eygatê, ew wexteyş cêy dêłê. beẍdadîy
şa’îrî masîye û nûserî darxurma û belemî
tenyayî û nanêkî birsîye: beẍdadî.
min lêre le řistey qirtaw û
le melî yek bał û
le ełqey ’asîbûy naw pence û
le şewî bextêkî wêł eçim.
to xaçî mar tê’aławî
to îstake limî kenarî qesîdeyt.
awî şilwêy naw xewît û
seḧray yad û
teputozî şipirzeyî û
hełçûn û daçûnî çomî
naw gumanî
to îstake serab ekeyte ber xot û
na’umêdîy awdamanî!
a îste zemanî tirsêkî qoçdare, zemanê
şimşêr û sêdarey tya eřwê, zemanî tirsêkî
ximxork û mirdinî çiřupiř. bem bêşey çîmento û
asneda hîç tîşkê natwanê, estûrîy
zebruzeng bibřêt û bête jûr. zemanî nehenge û
qutdanî şaxudax, qûtdanî şar û dê, zemanî
hatnewey «deynasor». to îste nawbenaw,
azarit wek canta heł’egrî û eřoyt û ser
edeyt le dîcle. eçîte paytextî
tirsewe. henûke, dîcle wek pişîley destemo
małîye û lamlî heł’eswê le milî deynasor,
bê fize, kiře çun şeqamî bezîw û, bêdenge
bêdenge wek termî zor ḧîzb, eçîte
paytextî tirsewe: ebînî: em şare gewreye,
koyley xesawe û, espêkî mil peřîw.
nawbenaw eçîte meyxaney nawserî beẍdawe
hawdemî mergî xot ebînî. hawdemî em koçet
ebînî. hawřêy birîn û qesîdet ebînî û
pêkewe: serxoşî wek şûşey betał û
řojnamey diřawî ser dîcle etanba. etanba
bo dûrgey bêhûdey dabřaw le dinya, dabřaw le
zeman, dabřaw le cêga, dabřaw le mana, pêkewe
eçne naw cîhanê: ke newey kes nîye û
bê nejad. bê řenge û bê řege û bê sere û,
paşakey «sîzîf»e û berdekey peyame û
boşayîy awate û serencam hîçe û hîç!
serxoşîy etanba û etanba bo dûrgey
bêhûdey dabřaw le dinya. tif eken le bûn û
le zewî û le asman, tif eken le mêjû, le
xotan, tif eken le şî’rî ’aqił û be pêwe
eçne ser sinûrî qafîye û mîz eken be şewî
xeyałî řomansî û be şepqey aẍrî pexşan û
bûz eken be wişey aram û mengewe û
yaxîbûn ekene nawnîşan!
to îste le werzî sêdarey wiłatday,
hemû řoj milêk û dû mil û sê milit, pirşingin
ewerên. hemû řoj serêk û dû ser û
sê serit estêren ekşên. to îste
le werzî sêdarey wiłatday. em werze
bepîtey mergî to, hezaran gerdinî
geşawey girtuwe. em hêşûy serane
wek bołî geyîwî darmêwê tûrekey
řeş řeşyan le seryan bestuwe. pelupoy sêdare biławe. petî des sêdare,
dirêje û egate gişt małê, gişt kuncê.
ahengî sêdare le musiłCih û le beẍdaCih taybete
bewaney ke zaway azadîyn, ew wexte
jin dênin, ew wexte şû eken ke ebne
qurbanî. ahengî sêdare, berdewam mil eka
be şimşał. berdewam keřena be serî
biřřawit ejenê û fûy koçî kotayî pya eka.
to îsta le werzî sêdarey wiłatday, em
werze bepîte berhemî guł hêroy gerdinit
ejmêrê û eyanka be petî yadewe. to îste
le xiştî gerdinit dîwarê hestawe, ewendey
dîwarî derewey koşkekey kotayî biłinde. to
îste le werzî sêdarey wiłatday. to
bejnî naw heway be pêwe leser «ba»
westawî. to îsta nîşaney serumil suřmanî
asmanî. nîşaney firmêskî, nîşaney pirsyarî le çawî
yezdanda û to îsta řojane goranî û sirûdî
xinkawî. to îste eşkencet le ’îsa
qûłtire. to îsta xaçêkî ke efřî
bo asman be bałî sûtaw û be laqî qirtaw û
be petî milewe eçîte berdem xwa!
lêrewe to qaqay qenare ebîsî ew wextey
ke «syanyan» yekem car mirdinyan berewxiwar
hełbiřî. lêrewe to qaqay qenare ebîsî
ew demey yekem car le berdem sê kêwî
mirovda tirs û lerz hełlerzî. lêrewe to
qaqay qenare ebîsî ew demey yekem
car ełqey pet: gałtey kird be merg û
be cellad pêkenî. lêrewe to qaqay qenare
ebîsî ew kateyş to be tîşk
be xamey şefeq û be çukłey estêre û
be pencey řêjne berbeyan enûsîy.
lêrewe to şî’rî zanewey berdî nwê û
zanewey qendîl û şaxudax ebîsî.
lêrewe gwêt lêye: serlenwê ke nalîy
horey dê û lêrewe gwêt lêye: çî
ełê: mizgênîy kawanî mewlewî.
eme hestanewey berdî goře,
yan bałgirtinewey xołemêş?!
eme le daykibûnewey nwêy sîrwane,
yan serlenwê şînbûnewey
mêrgekanî dest û pence?!
eme geřanewey meḧałî dûkełe
bibêtewe be mezra û bax,
yan her wizey xwa xoyetî û
em careyan dabezîwe û buwe be şax?!
eme xewnî bizřikawî xaçekeme
wiřêneyekî şî’re ew wextey
ke lerzutay tirs eygirê,
yan ziringidanewey gwêçkey
jûrekeme, ew kataney na’umêdîy
ziringey dê û ebê be hezar wirde’ax?!
eme hełsanewe û yekgirtinewey
parçeparçey cestey espe kujrawekey mine,
yan hatnewey serî xome bo lay leşim û
carêkî tir řastibûnewey
piştî qemûrî mêjûme?!
xew nîye, wa îste ebînî: çon polê ferhadî
kêwîy nwê. le ’eşqî şînbawî şîrînda efiřn û
be denûk le bêstûn sextitir kun eken.
xew nîye, wa îste ebînî: ke befir agir û,
goranîy birîn û, azadîy qurbanî le baweş girtuwe.
xew nîye, wa îste ebînî: darxurma le serî
nehengida řuwawe û cogeyek le awî serçawey
gîrawim berbuwe.
bejnî xwên beriztire yan bejnî şî’ir?!
dengî xwên gerimtire yan dengî şî’ir?!
kê gewreye?! ewey mergî xoy exate
camanewe û girêy eda û eydate dest
guł û befir?! yaxud ewey şî’ir enûsê û
wekû dyarîy çepik çepik eydate dest
guł û befir?!
ger nawêrî cestet bikey be askê û
serîbřî bo qurbanî, xo etwanî
şî’irit bikey be qurbanî!
ger natwanî xwênit bidey be ’eşqêkî
tînûy emřo, xo etwanî
honrawet bikey be kanî.
ger nawêrî serkewîte ser sêdare û
yexey mirdin řaweşênî, xo etwanî
şî’irit bikey be pêplîke bo beyanî.
ger etirsîy to biřoyt û befir û kiřêwey ser qendîl
řojê řeqit bikatewe, xo etwanî
her lêrewe şî’irit bikey be çya û şaxî goranî.
lem werzeda to çî ekey?!
ke şeř şeřî destewyexey, ’eşq û tewre.
ke şeř şeřî destewyexey, xaçeket û yehudaye.
ke şeř şeřî destewyexey, şimşêr û berdî çyaye.
min wekû gułêkî kêwîle eçme pał řewez û
şî’rî xom enêrme ew keje û
layenî berd egirim!
min wekû řêḧane eçme lay ew werde û
şî’rî xom enêrme ew deşte û
layenî aw egirim!
min wekû bałinde eçme lay ew kele û
şî’rî xom enêrme asman û
layenî asoge û
fiřînî berz egirim.
to xaçî mar tê’aławî
to îstake be nehênî zerdexeney
gułekanî naw eşkewtî û
be nehênî maç enêrî bo qendîl û
be nehênî namey derbend wer’egrît û
be nehênî çirpey darî û
be nehênî ebarît û
be nehênî givet dêt û
to îstake le serewe: deftere deştî xamoşî û
qełemêkî serkizît û
le jêreweyş karêzît û cogey şî’rî û
hajey name û nehênîy xuřey sêławî!
le şarî tirs û bîmewe, lenaw xudey asnîn û
be naw gemaroy diřkezî û lenaw çawî şimşêrewe
be mabênî deme têẍî řîzkiraw û, be mabênî pardekanî
sêdareda, le bêşełanî nêzewe, benaw daristanî
giřda, xoşewîstîy wişey şeyda, xoşewîstîy
şî’ir û çîrok, ebin be bay weşt û bałdar
ebin be namey şeqam û le bûlêłda ebin be
qumqimokey le xak çû, le wêłeder û goyjewe
epeřnewe û egene naw xêłî diłdar.
lem werze sûreda
ke şî’ir têkełî gił ebê hênd naba řuwekê eřiskê
ał ałe, ne denke henare û, ne gułî jałeye û
ne gêlas
em bince tazeye ew wextey ber egrê
berekey têkełe le çêjî azar û
le çêjî ewîn û
be şêweyş her le dił xoy eçê!
lem werze sûreda
ke çîrok têkełî xak ebê hênd naba řuwekê eřiskê
şîn şîne. ne gułe wenewşe û
ne gułe mêlaqey şînbawe û
em bince tazeye, çêjekey têkełe
le çêjî meraq û
le çêjî firmêsk û
be şêweyş her le çaw xoy eçê!.
lem werze sûreda
ke sirûd têkełî berd ebê, hênd naba řuwekê eřiskê
mor more
ne gełay řêḧane û ne morde û
ne gułehêroye û berekey têkełe
le çêjî zîndan û
le çêjî hawar û
be şêweyş her le –dem- xoy eçê!.
to şî’irit nekird be teyrî
naw qefezî zimanêkî kiłom kiraw leser asman
to bałî fiřînit nebřî
to denûkit neqirtan û
to mirdarit nekirdewe, wekû kirdyan.
to şî’ir nakey
be hêlkey pîsî ziman.
to şî’ir nakey be lakî manay topîw
bonî bogenkirdûy řiste bernadeyte
naw řojname û naw govar û lûtî hoł û
lûtî dîwan!
to şî’irit buwe be teter, wiłatî ewîn teyî eka
beyanîyan zû dyarîy kazîwe wer’egrê û
êwaranîş postî xorinşîn lok ekat.
to şî’irit buwe be teter wiłatî ewîn egeřê
le kwêstanê hewr exate naw zerfî samałewe û
bo deştêkî germesêrî dûrî ebat.
namey em lûtke edate des ew lûtke û
hemû řojê baranemaç dabeş ekat.
to şî’irit çote naw diłî em xakewe
boye wextê genim eřwê û bała eka
le gułêkda denkê wişey toy her tyaye.
to şî’irit çote naw xwênî em xakewe
boye ew wextey karêzê eteqêt û
aw ser’eka
le camêkda qumê şî’rî toy her tyaye
bo em werze. şî’irit kirduwe be hegbey kołepişt û
be wirdenan. şî’irit kirduwe be awî naw metare û,
be denke nuqłî naw gîrfan. bo em werze şî’irit
kirduwe be gunîyey perdey derga û be lete’awêney
řîştaşîn û be qełembiř û be pîl û be laytî
destî şewan. bo em werze şî’irit kirduwe be
kiław, be kilêtey gulunkedar. be gorewî, pûzewane û
be qemsełe û be befirmał û be keprî hawînan û
be řadyoyekî biçûkî aryel şikaw. bo em werze
şî’irit kirduwe be zopay sûrewebûy zistananî
mizgewtî dê û şî’irit kirduwe be hełmî cilî teřî
ber nêłenêłî agir û şî’irit kirduwe be agirdan.
bo em werze to şî’rî xwênawît heye. wekû
gijugyay xwênawîy naw tabût û wekû betanî û
camane û wêney jin û mindałî xwênawîy berbaxeł û
wekû konkirîtî xwênawîy jûrî zîndan.
bo em werze wişet sadeye wekû gya
wişet sakare wekû nan.
wişet bê fîze wekû xoł.
wişet xwêngerme wek tirê řeşke û
êskisûke wek darçiwale û
denkehenar.
wişet hunermendîşe bewêney
endazyarî xanokanî całcałoke û
cêy sersuřmane û têřaman:
wek pûlekey piştî masî û
wek hełgeřanî lawlaw û
kajî mar û
berdî yek leser yekî řewez û
tablokanî xorinşîn û
qozaxey kirmî awrîşim û befrî nûstûy
ber mangeşewî ḧepesaw!
ey xaçî şipirzey xaknişîn!
wextêtî ke mangî gêngiłit em kajî şeqamî tirsane
fiřê dat, wextêtî em marî meraqe kajêkî tazetir,
tazetir wek çoẍey xwênî ber taşeberd bipoşê û
leber kat. wextêtî to îtir şwên cê pêy xewnî
xot, şwên cê pêy şî’rî xot bikewît. to
şî’ir sêberî gerûte û dulberte û hawserte. le kwê
bê, toyş ebê lewê bî. wextêtî biçîte lay kejê
ke darî şî’rî toy demêke kirduwe be şimşał,
wextêtî biçîte qedpałê ke beřûy şî’rî toy demêke
kirduwe be senger. wextêtî biçîte lay deştê,
ke peřey mêrgî xoy bo dengit demêke kirduwe be
defter. wextêtî û wextêtî, ke îtir to xoyşit
zamêk bî lenêwan zamanî kêwanda. wextêtî û wextêtî
toyş îtir řengê bî lenêwan řengałey sitranda.
em hemû şaxane çî eken lem nawe?!
hezaran sałe temaşay xwa eken û weřs nabin!
em hemû darane çî eken lem nawe?!
hezaran sałe temaşay şax eken û
be pêwen û weřs nabin!
em hemû řûbar û çemane çî eken lem nawe?!
hezaran sałe temaşay berdemî xoyan eken û
řê eken û koçerin û weřs nabin!
yekem řoj bû, pelkegyayek hate lat û
serburdî xoy gêřayewe û gêřayewe û
heta toy kird be şewnimê le çawanya.
yekem řoj bû, cogeyekî naw daristan hate lat û
serburdî xoy gêřayewe û gêřayewe û heta toy kird
be giryanê le gerûyda.
yekem řoj bû, bałindeyek –çawêkî kwêr-
hate lat û serburdî xoy gêřayewe û gêřayewe
heta toy kird be hêlane le derûnya.
her yekem řoj kîjołeyekî yek qaçî ew gundaneyş
hate lat û serburdî xoy gêřayewe û gêřayewe
heta toy kird be pawane
lew pêyeda!
to îste le berdem derbendî -bergełu-y besamday.
her ełêy nîşaney pirsyarî û beranber bêbakîy gerdûnê
westawî, epirsîy û çarenûs le dûrřa wek
temî binarî jîlwan û wek çawî xołemêş ebînî.
epirsîy berew kwê?! ey xaçî bejnî kurd! ey tenyay
zemane! berew kwê? ey ’îsay letupet, berew kwê?!
ey xewnî ziřawî naw serî em ’erde kiłołe û taqaney
nakamî em hemû serçawey xwênane?! to îste le berdem
derbendî bergełwî pirsyarda westawî û gerdinit
momî xwa û bejnîşt dastanî dabane!
her lêre hendê car êwaran ke pestî
wek gerûy derbendî tengeber, ebête sêberî
nişêwî tenyayî û lenêwan dû şaxda xeyałit
eguşê. hest ekeyt to xiłtey jînêkî
bêhudey le binî dołêkda û, wek xwênî řijawî
naw zistan dem û dest emeyî, hest ekeyt
tenyayît tenyayîy mêjûte. tenyayîy bawkite û tenyayîy
daykite û tenyayîy çyate. tenyayîy xaçekey ser
piştite û legełta piştawpişt hatuwe. eweta wa
îsteyş lêreda, to û bawkit ebnewe be yek û pêkewe
têkełî serabê ebnewe û be şwên pêy her heman
dîrokda eçnewe. epirsîy şî’rî çî?! bêzarî û epirsîy
şî’rî çî?! to şêtî?! le dinyay xumpare û
tî ên tî û soxoda gułî çî şî’rî çî û diłî çî?!
bêzarî lem mêjuwe xeřeke. lem awe westawe.
lem sere swawe!
bêzarît, le awî westawî berdemta, le awî
awêney berdemta temaşay xot ekeyt
heman sat ebînî: to xotî û xoyşit nît!
temaşay xot ekeyt. eçîte naw çawî
xotewe, seyr ekey heman sat: řîşt dê û
řîşt dê û pîr ebî, řîş ebê be pemû,
hetakû ebî be şêx se’î. şêx se’î la eçê û
her xotî, em care sîmay to xiřtire û, em care
to ebî be nehrî. egořdirêy her xotî
nagořdirêy her xotî.
em care simêłit qetranî û
estûrtir. le pena berdêkda û le xwênda pałkewtûy,
em care ebî be şêx meḧmûd, satêke û şêx meḧmûdîş
la eçê, em care to ebî be simko, egořdirêy
heman sat em care lawazî û awdaman cibeyek
leberda û to ebî be qazî.
bem core sîmay to hîy xote û hîy hemû.
bem core le awî westawî berdemta, dersîmî û
wanîtî û pênciwînî û surdaşî û sabłaxî û wirmêyt û
dwacarîş temaşay xot ekeyt bergełûy!
bo sibey ne û, şî’ir destêkî dîkeye bo senger
wa ełêy ne û, wişeyş gulleye
ne û, řisteyş kêłgeye bo çaw û
ne û, huner hawarî cwanîye û
espêkî dîkeye bo ẍarge û
xewnêke her dwařoj eybînê û
her dîdey pêẍember, wa ełêy.
îtir to keşkołî piř le xew, piř le bax
piř le tem, piř le şew, piř le řoj heł’egrî û
to çerçî nasorî û to çerçî wişeyt û
gund be gund egeřêy.
ser ekey be małî genim û coy birsîda.
ser ekey be małî karêzî tînûda.
ebîte mîwanî kawlaş û
ebîte mîwanî xołemêş.
to emşew be temay bibarêy.
to emşew etewê bisûtêy.
to emşew şî’ir ekey be fanos,
to emşew şî’ir ekey be baz û
be sûreçnar û
be şara û
be kiçe kafroş!
gwêgirt têkełe le darî çend carêk qaç şikaw
le girdî çend carêk ser şikaw
gwêgirt têkełe le êş û azarî quřawîy
le pîre dargiwêzî dan kel û
le řencî seruqij xoławîy.
gwêgirt têkełe, le kone tifeng û le espî pekkewte û
gwêgirt têkełe, le sûtûy zemane û
le cwanûy ta îste zîn nekiraw!to biłê şax, şaxî tenya, şax ew demey
ke berdî xoy ekirojêt û firmêskî xoy exwatewe û,
zamanî xoy řa’exat û namoyîş eda be xoyda
to biłê şax, şaxî tenya, şax ew demey
letaw azar ecûłêt û jan eygirê û ewrûjêt û
be xwênî xoy enûsêt û ’eşqîş giřî têber’edat
to biłê şax, «şaxî tenya», şax ew demey:
ebê be dayk, ebê be bawik, ebê be yar, ebê be
eşkewtî hawar. to biłê şax, şaxî mêjû,
qîjey sûtû, awî tînû, to biłê şax,
ey ewaney baweřtan hênawe be şax!
min be zimanî darbeřûy êwe edwêm, zimanî ax,
zimanî dax, yekem sûret le barannamey êmeda
le jinewe dest pê ekat, eme sûretî ewîne
le memleketî şî’irda jin paşaye û pyaw gedaye,
le memleketî ’aşiqida, jin serçawey xewnekane,
jin peyamî berdekane û jin řêgaye.
lenaw cîhanî êmeda em sûrete: řenge û denge û
soze û zenge bo mîratî berdî şaxîş bo
mîratî çiray xewnîş, bo mîratî hetaw û aw,
jin nîweye û pya û sêyeke!
to xaçî mar tê’aławî
to nefretî naw memleketî gunahî û
to barannamey ’eşqêkî qedeẍeyt û
to sûretêkî ewînî řafzît û
lem beheşt û lew beheştîş
derkirawî!
to îste le zarî derbenda meraqî ał ałî û
heł’eqûłêy. to îste le zarî derbenda,
dû çawî řwawî soraxî û řojane tabûtî
gułałe, tabûtî şehîdan enêjî!
tabûtî gułałe emende zor buwe ne derbend
eygirê û ne pêdeşt. bałindey şehîdan emende
zor buwe, ne asman eygirê û ne beheşt.
le şanî derbenda, jûreket hêlaney hełbeste.
her řoje hełoyek be peřî xoławî û be bałî
xwênawî û be kołepşitewe dêt bo lat.
em bazî şaxane hełbestyan xoş ewê
ewendey ke nan û ke guł û ke nuqłyan
xoş ewê. dên bo lat, hendêkyan ke
eřon şî’rekan le bałyan epêçin bo ewey
byanben bo lûtke. hendêkyan eyanken
be lete’awêne û eyxene hegbewe. hendêkyan
eyanken be pîlî layt û, heyşane eyanken
be kaskêt. dên bo lat, lem baze sûranet
zor bînî. gelêkyan her carêk etbînîn,
ew careyş dwacar bû. bazêkî germesêr ehat û
legeł xoy maçêkî kerkûkî ehêna. maçeket
wer’egirt. maçeket maç ekird. maçeket
ekird be karêzê bo masîy şî’irit û, ew
eřoy, heł’efřî û bo sibey to etbîst
le baweş qendîla pêkirawe. bazêkî řojawa
ehat û legeł xoy şemamey pênciwênî
ehêna û şemamet wer’egirt. şemamet
maç ekird. şemamet ekird be gumezî
îlhamê bo şî’ir û ew eřoy heł’efřî û
bo sibey to etbîst le asoy «pirdê»da nêjrawe.
hermêkey diłî to emane fiřandyan be denûk
hełyangirt birdyan bo germyan.
gêlasî çawî to emane fiřandyan be denûk
hełyangirt birdyan bo řojawaw řojhełat.
laskî pencey to emane fiřandyan be denûk
hełyangirt birdyan bo:
bakûr û başûr û
naw şar û şaroçke û
dê be dêy naw wiłat!
her boyeş to îste:
ne çawit hî xote û ne dengit û
ne diłit û ne pencet
to taze řûbarî şî’rêkî
şehîdan bûnete serçawet.
jûreket fiřokey berdînî xeyałte û fiřgey ew
pantayîy ser lûtkey kêwante.
jûreket belemî berdînî xeyałte û awî ew
meraqî lîxnî şewante.
hemû car jûreket ke efřê legeł xoy
dirextî ẍemgînî mindałî û daykit û
ḧewzekey mizgewtî ḧacî ḧan heł’egrê.
hemû car jûreket ke sewł lê eda û
kenarî bergełu cêdêłê
xermanêk le qijî diłdarî û xermanêk
le wişe û goranîy heł’egrê.
řaburdû bo masîy tenyayîy jûreket
gomêke ew awey lê bibřê
zû emrê!
to dîsan eçîte xewewe û naw xewîş her bêşey
pirsyare. to dîsan eçîte xewewe û naw xewîş
wiłatî azare.
to boye wek derbend baseře matît û
wek pêçî naw gelîy ałozî,
çunke to derûnit xumawî kirase řeşekey
daykitî hełmijî û
gyanîşt bûlêłî tenyayî û bêkesî!
to boye ’eşqêkî wekû das komawey
to boye řengêkî wek zerde peřîwî
çunke to kiřnuşt berdewam bo xake û
çunke to êwarey hejaran epoşîy.
berdewam to janî lûlxiwardûy ew berdey
le demî birînya guł şî’rî sûr eřwê.
berdewam to janî nesrewtî ew werzey
ke dwaney agir û kiřêwey nawextî lê ebê!
egeřêy, yałewyał egeřêy
to mêjûy bizrî û bo bizir egeřêy.
tanupot le dawî gumane û
bo guman egeřêy.
gwê enêy be diłî giłewe hawar û pirsyarî
řegî qûł ebîsîy.
gwê enêy be diłî awewe hawar û pirsyarî
serçawet ebîsîy
gwê enêy be diłî darewe hawar û pirsyarî
liqupop ebîsîy!
egeyte her řêyek
řêbware soraxê dê be pîr jantewe.
egeyte her girdêk
tînwêtîy pirsyarê ebête hawřêt.
egeyte her deştêk
girêyek le guman
zyad ekat bo girêt.
weřsît, le kelî xeyałî tengeber, weřsît.
to îste bałindey namoyî naw xotî
be çeşnî namoyîy binarê be lûtkey.
to îste bałindey gumanî
be wêney gumanî sereta beranber kotayî.
to îste bałindey pirsyarî û, bêsnûr
her wekû pirsyarî em erze le gerdûn
em care etewê çûn nalî û ’eşqekey
be dûrît nizîktir bîtewe le ewîn!
etewê em care wekû ḧacî û firmêskî
le dûrřa sûtanî ẍurbetit
nîşanî xak bideyt!
etewê namoyî çira bê û
bo dûr dûr hełfiřê.
etewê namoyît têkełî namoyîy cîhan keyt
bo ewey be bejnî hełbestî gêtîda hełzinî.
etewê şî’rê bî
her hemû eşkence û ewînî naw dinya
wek xaçî mesîḧ û çun serî gîvara û
wek gwêçkey biřřawî van kux û
çun řamboy aware: bitnasê!
to xaçî mar tê’aławî, ew wextey mesîḧ ebê be şî’ir û
yezdan dê eyxiwênêtewe!
to gewałe hewrî koçî, ew wextey sefer ebê be jan û
baran dê eyxiwênêtewe.
to fiřînî berd û darî, ew wextey ke kostit bał egrê û
xakuxoł ekřuzêtewe.
to çirayekî firmêskî, ew wextey silêmanî cêdêłî û
win ebît û hîç badêk natdozêtewe!
bem şewe şam leber baranda her ełêy:
peykerî fisfořî ’eştare û
le çiray memkewe, birîskey teř eda le çawim.
hest ekem kewêkî ezmiřim û
fiřînî wêł minî xistote berdemî
şewarey em şare.
le řêzey diłopî zîwînî ber şewqî giłopda
wek pirjey xewêkî mindałîy lêm bida,
yan wêney milwankey mirwarîy firîştey
naw hewr, be girme hełwerê û
bibarê wa dyare!
namoyî le teyrî win eçê
ew wextey dû çawî sersamî
be dewrî boşayîy soraxda egêřê.
emşewm şełałî «bereda» û
goranîy «mihyar»e.
emşewm seretay seferî dirêjî
temawîy pirsyare.
ey şî’rî sergerdan berew kwê?!
yadgar le dwawe hawarit lê eka û
henûket espêkî serkêşe û
ayndeyş wek ew dîw temtuman nadyare!
wa emşew şam pencey barane û
serî min: tarekey.
wa emşew şam semay sûtane û
’eşqî min: agirekey!
ebarê baran û ebarê ẍurbet û ebarê şî’rî cwan
lemewdiwa min bo şam şimşałî baranim û
giryanî erxewan!
to îste axêkî seruqij bijît û
şî’rêkî řîşhatûy bêdeng û
le jûrser mezarî řûtełey
mewlane westawî.
le çawta mêjûyek qetîse, firmêske?!
yan nimey îşraqe û
pêy ełên dîmaney mewlane?!
le quřgita kanîyek qetîse, henîske?!
yan gimey kispeye û yan sozî
wecdêkî mewlane?!
le jûrser estêrey goř ẍerîb westawî û
ebînî: dirextî nûrekey xaneqa û
bay weştî şarezûr lêreye!
le jûrser sîrwanî goř ẍerîb westawî û
ebînî: mangekey ser «bemo» lêreye.
westawî, gwê egrî:
le dengî bêdengî û
le řengî bêřengî û
gwê egrî le xołî qesîde û
le sûtûy namoyî!
westawî û ebîsîy,
xołemêş çî ełê ew katey
ke bîrî biłêsey caranî xoy ekat!
darubar çî ełên ew katey
řûbarê koç ekat.
şaxekan çî ełên ew katey
tavge û qełbeze bar eken!
westawî û eşfiřî.
westawî û to xewnîş ebînî.
ke efřî çolekey ser qubbey gumezî mewlaney.
ke xewnîş ebînî momêkî sûtawî naw qisnî mewlaney.
lenêwan fiřîn û sûtanda to îste
xermaney tenyayî û
’eşqêkî nakamî zemaney!
ber le koç ẍerîb bû ew denge
be gerûy şarekey.
ber le koç ẍerîb bû ew zame
be cestey şarekey.
ber le koç ẍerîb bû ew mele
be asoy şarekey.
ber le koç ẍerîb bû ew řenge
be řengî şarekey.
mewlane pencerey ẍerîb bû be jûrî małekey.
mewlane nîştiman ẍerîb bû
berlewey nîştiman cêbêłê.
her lenaw şî’irda
mewlane şî’rêkî ẍerîb bû.
her lenaw giryanî wiłatda
mewlane firmêsk û çawêkî ẍerîb bû.
westawî û temaşay twanewey xot ekeyt
to îste le jûrser mewlaney pêşengî ẍurbetda
qesîdey řêjne û lêzmey koçêkî tazeyt û
be xuřřem da’ekeyt!
şewanîş «bereda» ebînî to wextê eybînî
şepolî serxoşe. to wextê eybînî
naw leşî her hemûy giłope û elerzê,
řûnakîy serxoşe. xeyałit kursîyek ebate
kenarî û nizîkî kemerî. hênd naba toyş ebî
be melî serxoşî. toyş ebî be lencey
xumarî em awe sergerme û ta giłop le
leşya bilerzê û ta kursî pêt nełê ke hełsî
hełnasî û qum be qum le awî sipêney
řezekey dû çawî enoşî.
her le şam le «berze»
to newey mîdîyekan ebînî.
her le şam to newey bapîrey asnipoş
eywibîy ebînî.
milyonêk qifił û dem ebînî
ew katey yek kilîl her hemûy pêkewe qifił edat.
milyonêk bałindey ser xabûr ebînî
ew katey yek çeqo wa leser gerdinî hemûyan.
milyonêk gułeco ebînî
ew katey pênasey kêłgeyan yasaẍe.
milyonêk goranî ebînî
qedeẍen le quřg û wan lenaw piştêney sewzda.
milyonêk be řegez darbeřû ebînî
řojane çûz ekirên le nawkî darxurma!
milyonêk firmêsk û
milyonêk henarî guşraw û
milyonêk azarî řûtełe û
milyonêk lem mêjuwe yasaẍe ebînî û be çirpe
pêt ełên ke bawkî ewanîş her şaxe!
lêreyş her zîndanî gwêzan û miqestî bałkirdin
bo şî’rê xewî zyad bibînê û
denûkî zor bigrê û
le şûre beriztir hełfiřê. amade û wałaye.
lêreyş her demamk şanoye û
bergî ber -padşay řûtuqût-
cwantirîn kałaye!
min dwênê le yermûk mihyar bûm
berdewam le kołda û qamîşlîm xistibuwe serşanim û
şî’rî xom le qubbey ser diłî mewlane û
minarey gerdinî eywibî û
serbanî małanî berzewe
berew xor heł’efřan.
min dwênê le yermûk yaranî kenfanî
kořêkyan bo wişey derwêşî nalîm û
bo dengî sêdarey qudsîm û
bo çawî yarekem bo girtim.
wa emřoyş le berdem pirsyarî gwêzandam
honrawem le çingî efserî asnida
cûkey dê û
hetawî gîrawim!
to qijî goranît hełpaçraw
to şî’irit wek cantay tilyak û hêroyn
morkiraw.
to ebê xełwetî mewlane cêbêłî û
bereda le kołit dagrî û
ta bałit biř eka, bo ew dîw zeryakan
hełfiřî û hełfiřî û hełfiřî!
to xaçî mar tê’aławî
to xaçeket wextê efřê
lem fiřgewe bo ew fiřge
ẍerîbîy etgiwêzêtewe û
legeł xoyda şî’rî aware swar eka û
zamî kon û nwê heł’egrê.
to xaçî mar tê’aławî, to nałenałî besam û tirsinakî
fiřokey becêhêştinî, ke heł’esê.
to zîkezîkî dirêjî pêçkekanî geyştinî
ke wextêkîş da’ebezê.
ke mindał bûy minarekey kak eḧmedî silêmanî û
serdemêkîş şaxekanî pełehewr
beriztirîn dûnd û lûtkey xeyałit bûn.
bełam ewa îsta be ser zeryay sipîy naweřastida
to xaçêkî bałgirtûyt û
le jûr şaxî hewreweyt û
qûłayîy asman řêgaye.
lem berzewe û lepał pencerey serpeřda
zerya wekû şîfonêkî şînî tox û
hewrîş wekû lokeyekî şîkirawe le jêrtaye!
le herkiwê bî, to xaçî mar tê’aławî.
leser ’erd bî, tirawîlke û fwarey xołî.
le zeryada, gemyey win û sewłî temî.
le asmanîş to fiřînî namoyît û
to řêgewbanî dûkełî.
le herkiwê bî, le řwanînta tîley serincêkî tyaye,
ew tîleye ẍerîbîye. ew tîleye le îsteda
ne firmêskî çawî xote û ne temî ser pêłwekanit.
ew tîleye řenge gyandanî gułêk bê le beharî
nîştimanda. řenge werînî mangêk bê le asmanî
nîştimanda. řenge henasey daykit bê û fiřînêkî
xêray kispey. ew tîleye řenge lenaw
cogeyekî kujrawewe bête derê. řenge tîley
êşî çawî pelkegya bê. ew serince řenge
serincî şî’rê bê ke pêş bîst sał ḧezî
le xemê kirdibê. ew serince řenge serincî pencerey
ew jûre bê ke bildozer dête serî.
le her kwê bî, le sîmata sêberêkî kiřî tyaye,
ew sêbere ẍerîbîye. ew sêbere le îsteda
ne sêberî qijî xote û ne sêberî ber pencere û
jûrekey xot. ew sêbere řenge sêberî
sêdare û xeyałêkî naw zîndanî nîştiman bê.
řenge sêberî êwarey dway řagwêzanî gundê bê.
řenge sêberî firmêskî yareket bê. ew
sêbere řenge sêberî tirsêkî çiřupřî şeqamekanî
şarit bê. ew sêbere řenge sêberî tabûtî
şehîdê bê.
le her kwê bî, xurpeyek wa lenaw diłta,
ew xurpeye ẍerîbîye.
ew xurpeye le îsteda
xurpey tirsêkî xot nîye.
xurpey naw mandiwêtîy nîye.
ewe řenge xurpey diłî dirextêkî nîştiman bê.
xurpey diłî xakuxoł bê.
ewe řenge xurpey diłî kanîyek bê
ke hatûn bo dapoşînî.
řenge xurpey diłî çîrokê bê
ke hatûn bo: kuştinî çîroknûsekey
le her kwê bî, lenaw dengita core gîranêkî tyaye
ew gîrane ẍerîbîye. ew gîrane
gîranî gerûy xot nîye.
ew gîrane řenge tasanî şimşał û
awazêkî nîştiman bê lew kateda
ke le dwawe bałekanyan tund ebestin.
řenge gîranî «ba»yek bê
ke kutupiř heł’ekutne ser małekey.
řenge heniskî giryanî gułelîmoyekî cwan bê
řenge gîranî aweřoy hełbestê bê
ew wextey eyşkênnewe!
řenge ewe mełasbûnî qewzey wey bê
be mełaşûy ḧewzêkî hawřêtewe!
to ke îste be şêwe û řeng le şew eçî
ewe tarîkîy janêkî naw daristan way lê kirdî.
to ke îste be barîkî le qamîşî deştê eçî
ewe boşayîy henawî xemekanî germyan bû way lê kirdî.
to ke îste herdû çawit bûnete dû gułî jałe
ewe giryanî koçřewî dargêlas bû way lê kirdî.
to ke îste wa bêdengî û le peykere bitê eçî
ewe samî kişumatî û çołuhołîy
naw gundêkî kawilkiraw way lê kirdî.
to ke îsteyş qingî şî’irit twêtke naxwa û
her satêk û le şwênêkî
ewe firmêskekoçerî le befrewe bo lay giře û
le giřewe bo lay befrî nêwan meraqî mewlewîKes û
kostî nalîKes way lê kirdî!