fesłî ḧewtem

beḧsî kuřekanî keyxusrew bege le te’rîxî hezar û dûsed û çil û çwarî hîcrîda. siłêman beg ke erşedî ewladî buwe, ebê be ře’îs û le cêy keyxusrew beg da’enîşê û le te’rîxî hezar û dûsed û çil û pêncî hîcrîda leşkirî walîy sine, ke ḧukûmetî erdełane, dên bo ser silêmanî, ḧakmî bebe telebî yarîde le siłêman begî keyxusrew beg eka, siłêman beg ’ebdułła begî biray be dû hezar swarî xisûsîy xoyan û cafewe enêrê bo silêmanî, le girde giřwê ke nizîkî silêmanîye û kewtote şîmalî silêmanî letek leşkirî bebeda lew mewqî’e letek leşkirî êranda ebê be şeřyan, leşkirekey êran le paş heşt, no se’at mudafe’e eşkênin, řû be şarbajêr te’qîbyan eken, zoryan lê ekujin, le axrî şeřda gulleyê tesadufî qaçî ’ebdułła beg eka, zor kem zamar ebê, letek eweşda ke zamekey zor bê ehmîyet ebê pêy emrê û îste qebrî ’ebdułła beg le meqberey ḧakmanî bebe le girdî seywanî silêmanîdaye.

bo muḧafezey têkneçûnî îstîqlalî baban zor begzade le begzadekanî caf û pyawî çakî caf kujrawin û bem řenge řoyun û xoyan fîday wetenî kurd kirduwe û nawîşyan nîye. emeş be wasîtey emeweye ke umera û paşakanî kurd mubalatyan be te’rîxî kurd nekirduwe û tîkirar eynûsim û beyanî diłgîrî ekem ke řaburdûy hemû mîlletê eçête ẍewrî te’rîxewe emma řaburdûy kurdî bêçare çote jêr xakuxołî bê te’rîxîwe! egena etwanim binûsim bo muḧafeze kirdinî em xake kemey babane nîwey mîlletekey xwênî xoy wijanduwe, we nawîşyan nîye.

we em ’ebdułła bege ’umrî bîst û dû sał buwe, kuřêkî zor lawçak û cwan buwe, cwanîy û şewketî ew le kurdistanî baban û erdełana meşhûr buwe û lew zemaneda ke caf û begzadey caf daxłî xakî êran bûn řesmî ḧukûmetî qacarî eme buwe ke telebî girewyan kirduwe le begzadey caf bo muḧafezey xakî êran le te’eřuzî caf. em ’ebdułła bege çwar sał hemû hawînê be penca swarewe çuwete xizmet şa le tehran zor ḧurmetî girtuwe û zorîşî xoş gerek buwe, ḧetta lepaş kujyanî ke begzadey tir le cêy ew eçête tehran zor esefî bo exwa û kaẍezî te’zyey bo siłêman begî biray enûsê û ew kaẍeze îsteyş mawe. ’ebdułła beg pyawêkî zor mutemeddîn û teḧsîlî carîy ew weqtey zor tewaw buwe û dû sał ya sê sał lepêş kujyanya le kwêstanî êran dûçarî nexoşîyekî zor xirap ebê, keyxusrew begî bawkî, kaẍez enûsê bo xizmet şay êran ḧekîmêkî xusûsîy xoy bo enêrê, tedawîyekî zor çakî eka û lew nexoşîye necatî ebê û hemû sałê şay êran xełatî eka. yekê lew xełatane sałê kitêbêkî şahnamey xet xoşî sûretdarî edatê ta em beyne mabû, lem nizîkaneda ḧesen begî ’elî beg le beẍda be ’entîkeyî firoştî.

le te’rîxî hezar û dûsed û çil û heştî hîcrîda le weqtî zustanda ke ’eşayrî caf dêne cêy zustane ’eşîretî sedanî û bedaxî le xakî êran ebin, le eyaletî kirmaşanewe ’eskerêkî zorî êran bo ser qadirmîrweysî û tayşeyî ḧewałe ekirê, ewanîş be ḧesbeyî cafêtî û hawcînsêtî we sedanî û bedaxî ke dirawsêyan ebin dên bo naw ewan, we kwêxakanî sedanî û bedaxî xeber enêrin bo siłêman beg, ewîş qadir begî biray be pêncised swarî xusûsîy xoyewe enêrête ewber sîrwan ke bedaxî û sedanî bar bikat byanhêrê bo naw caf, ke le te’eřuzî ’eskerî êran meḧfûz bin. geyştinî qadir beg enaw sedanî û bedaxî tesadufî leşkirî ’eskerî êran eka ke letek tayşeyî û qadirmîrweysîda şeřyan ebê.. eka, gulleyê tesadufî qadir beg eka be leşkirekey xoy nałê zamarim! emma teḧrîkyan leser şeř eka, leşkirekey êran eşkênin û sedanî û bedaxî bar ekat, eyanhêrête emberî sîrwanewe û xoşî ke egate mał lepaş dû se’at bew zame emrê. siłêman begî biray le esefî ewda kutupiř nexoş ekewê lepaş dû řoj ewîş be řeḧmet eçê.

em qadir bege egerçe siłêman beg biragewrey buwe û wezîfey gewreyî tewaw bedest ewewe buwe, emma her îşê ke řûy kirdibête caf, çe le terefî babanewe û çe le terefî erdełanewe ’umûmî cêbecê kirdinî le ’odeyî qadir bega buwe, we le daxłî cafîşda kem û zor îş û kar û teklîf sendin û umûratî swarey xusûsîy xoyan le piştimałe û tayfekanî cafda ew cêbecêy kirduwe, siłêman beg her îsmî gewreyî buwe û řewacîşî be ’îlim û ’îrfan le meḧałî xoyanda zor dawe. îsteş sê mizgewt le etrafî ełebce ke bînay ewe, mawe, yekêkyan le hanesûreye daymen le sed û penca telebey ’îlim zyatir lew medresaneda be xoyan û melayanewe îdarey tewawî le terefî qadir begewe te’mîn kirawe. le paş mirdinî ehlî ’îlim û me’arîf le wiłatî xoyda zor mute’esîr bûn boy û nizîkî bîst mersye zyatir boyan hełbestuwe xisûsen şa’îrî meşhûrî kurd cenabî mewlewî çend mersyeyekî bo wituwe, bo dwakewtiwanî ew zor ’aczîy eda û em dû, sê şî’re le mersyekanî mewlewîye:

em qadir bege her çilonê qadir begî zahîr beg cêy cafî le êran wîs’et pê da we dagîrî kird, emîş wîs’etî be cêy zustanî dawin. ’eşîretî delo û gêj û pałanî û řojbeyanî û wenayî û homeraẍacanî û... emaney bar pê kirdûn û xistûnye xwar kifrîwe û cafî têda damezranuwe. xizmetî zorî bo caf û begzade buwe û qebrî ew û siłêman begî biray han le meqberey «seyd xelîl» se’at û nîwê le şîmalî şêrwane, gomezêkî gewre ke wan têyda îsteş mawe û te’rîxî mirdinyan le berdî qebrekeyan nûsrawe û qadir beg û siłêman beg kuřyan nebuwe. qadir beg dû kiç û siłêman beg yek kiçî buwe ke em sê kuřey keyxusrew bege le muddetêkî zor nizîka emirin. miḧemed paşa ke birayan buwe û mindał buwe, be ’umrî şanze sałîwe emênêtewe le dwayan.

miḧemed begî qadir begî siłêman beg ke amozayan ebê û lew weqteda zor saḧêb dest ebê her wekû keyxusrew beg le paş mirdinî siłêman beg te’eřuz be ḧiqûqî ew miḧemed bege ek., ewîş tema’ ekate êl û piştimałey miḧemed paşa. le weqtî te’zyey siłêman beg û qadir begî keyxusrew begda ḧukim eka le piştimałey miḧemed paşa baryan bika byanbate piştimałey xoy, pyawe gewrekanî piştimałey miḧemed paşa letek gewrey ’emełe û şatrîda tedbîr eken bo men’î eme. eçne lay miḧemed begî qadir beg ełên: ême be hîç new’ê eme qubûł nakeyn û miḧemed paşa ba mindałîş bê, naydeyn be dest towe, herçî teklîfî êlî û ’eşîretîy heye xoman girdî ekeynewe, eydeyn bo îdarey xoy û piştimałe û ’emełe û leşkirî û le ’eynî weqtida kiçî miḧemedî biraym ke ře’îsî fîrqey biraymî ebê le şatrî, boy mare eken. meḧmûd paşa û ’usman paşa ke kuřî miḧemed paşan lew jinen.