dîdarî zorêk le dostan û zanayan

Li pirtûka:
Çêştî Micêwr
Berhema:
Hejar (1921-1991)
 3 Xulek  1028 Dîtin

gutim: kake gyan! ewî hemû kes deyzanê to ta řîşt hatuwe başyan bas nekirdûy; le paş řîş hatnîşt debînim her xerîkî fêł û destibřî û dûřûyît. be bîrî min dujminayetîyeket bo min le dostayetî degełit baştir bê. çunke kesanêk bizanin ke min û to řêgeman cyaye, tarîfe bo exlaqî min...

řastî şitêkî ’ecayb bû: zor lew kurdaney le řûsya xwêndibûyan - cige le duktur kemal mezher - zor nezan û gêl hatbûnewe

le axir û oxrî payîzî sałî 1973da le layen kořî zanyarîy (akadîmîy ’îlmî) şorewîyewe de’wetnameyek bo kořî zanyarîy ’arebî û kurdî hat ke şeş kes binêrin. çwar pîre ’areb le layen kořî zanyarîy ’erebî û kemal û min le layen kořî zanyarîy kurdîyewe destinîşan kirayn. her wek ke çûbûme parîs, çend daneyek şerefnamem bird û pêşkeş be şwêneware zanistîyekan û pyawanî wek «tewfîq wehbî» û «edmons» û «mistir meknizî»m kirdibû, dwazde nusxem şerefname degeł xom bo şorewî bird. bo carî dûhem paş çarde sał dîsan le řojêkî piř befirda geyme mosko le utêl «kontîntał» le «meydanî sûr» - ke utêlêkî qedîmî û zor cwan û be şan û şiko bû- dabezîn. dyar bû zor mîwanî beqedrîn. her kese jûrêkî zor saz û teyar û cwanman hebû.

caran ke mîwanî nûseran bûm, em car mîwanî akadîmîy ’ilûm bûm. çakî hênabû: ’erebekan - ke hemûy mêşk pûçełî řegezperist û dijî kurd û dijî řûsye bûn û zorbeyan sałeha me’aşxorî îngilîsan û sefîrî zemanî nûrî se’îd û padşayî bûn - hîçyan kelîmeyek řûsîyan nedezanî; tercumanî hemuwan duktur kemal mezher bû. her qisêkî bêtamyan dekird û her ’erebayetîyekyan denwand, kemal be arezûy xoy tercumey dekird. way beser hatbû ke ’erebekan bibûne gałtecařî zanayanî mosko. betaybetî «duktur polîvoy» ke serperistî mîwandarîy êmey pê sipêrabû, her bedił ’erebekanî naxoş dewîst û ḧezî le çareyan nedekird. dû car bebê ewan her de’wetî bo małe xoy kirdîn.

sê celse le akadîmîy şorewî degeł zanayan kobûynewe, qise le peywendîy dostaney akadîmîy ’îlmî ’êraq û şorewî dekira. le meclîsêkda zanayek gutî: wa derdekewê ke kurdistan pêş le hemû şwênêkî řojhełat zor awedan buwe. zanayanî asewarî şorewî le mełbendî «sincar» şwênewarî gundêkyan lebin ’erz dîwetewe ke xanuwekanî be zincîr û be dewrey meydanêkda dirust kirawin; ke ewe nîşaneye kurd penca hezar sał lewe pêş fikirî dîfa’î munezzemyan hebuwe û xełkî gund twanîwyane beranber be dujmin, gundyan wek qeła hełxenewe û dyare temeddunêkî gewreyan hebuwe.

gutim: zor bedaxewe şorewî û zanayanî, her be mirdûy penca hezar sałemanewe xerîkin; bełam ewaney êsta zîndûn û leser zewîn û qetłu’am dekirên, hîç nirxyan bo danenrawe! birya nîw ewende ke be asewarî konmanewe xerîkin, be zînduwekanmanewe xerîk bûnaye û le mirdin řizgartan bikirdaye...