aşkar nimudin şîru raz xud ra bih kîşkiçyan dir bab qitil xisru û riza dadin bih rizay aw
Li pirtûka:
Şîrîn û Xusrew
Berhema:
Xanayê Qubadî (1704-1778)
14 Xulek
374 Dîtin
yaran şineftin watey ẍezebnak
yeksan be yekbar keftin ne řûy xak
watin fîdatîm, qoç qurbanîm
be ferman to bende fermanîm
îxtyar be ton herçî hen sełat
ce ferman to nîyen desełat
ferman berdarîm herçî řezat bo
kes serpêç nîyen ce ferman to
bełê sefîlîm cey sewday sitem
nimez çon kerîm ne gerdab ẍem
xusrew î’tyar be êmen kerden
ser û sîretiş pêman siperden
darat dewłet wêş be emanet
çon mibon kerîn xeta û xeyanet
nokerîm, nî’met nałş minoşîm
be sefay sałan bergiş mipoşîm
yek segê sifłe ne astanê
pasebanîşen řojê be nanê
ême mer sifłe û ce seg kemterîm
dest ḧeramî be ḧerem berîm
çon binîm bînay kar bednamî
binoşîm nimek şa be ḧeramî
nanş bwerîm, sifreş pare keym
nimekdan û xwan ew aware keym
nobeçî watin ême çêş kerîm
çon fitwa ba qetił xusrew biderîm
watin fîdatîm fikir û xeyał ker
buẍiz şeytanî ce dił betał ker
dił bawer be hoş, mer şêro şêten
bêgane nîyen, ye bab wêten
firuzende adem kê dî cey werter
qesd puder kerd, zîna be mader
ye xeyał nîyen, fikirê henî ker
weswesey şeytan ce diłberî ker
’eqił û famit bo, mihker xeyałan
sîlsîley babot meder be tałan
dimay keyxusrew şay kemer lałan
to mibî we pend pey watey sałan
mibo ême gişt qetił û ’am kerî
ewsa des ne pey ey sewda berî
ha kerdîm yihk yek ’erziman temam
îxtyar be ton baqî «walsilam»
şêro êd ejnî, sya bî çun qîr
tofya çun tof wext zemherîr
zehir awerd we nêş çun mar û gejdum
qews zimistan be wêney ziqum
tund û tełx û tirş, gêłya ce řeng
nêşşida ne cerg çun jar fereng
watiş: ey yaran bê řay bê mirwet
zar û zebûn gîr ne řay bê nesret
sebeb ce êden nedaran tawan
neşey nêş derd pêtan neyawan
ye qedîm byen ne řoj aro
kes ce derd kes xeber nedaro
kê ḧałzan kê, kî fikir kêşen?
herkes xeberdar ce derd wêşen
yaran bêhoş seng baro lêtan
ya min derd wêm watim perêtan
na’îlacenan, ye řû řeşîmen
desełat nîyen, nek ce weşîmen
derdim karyen ce perdey derûn
nûk sernêşim ha ne enderûn
nîyen deway řeng ze’îf zerdim
mer merden kero ’îlac derdim
min watim bełkim derdim dewa ken
ya çenîm tedbîr ḧacet řewa ken
řastiş her êden mwaçûn pêtan
řagey řastî nyam ne řêtan
ewweł be řeza mwaçû be lał
duwem midewn genc zeř û zîb û mał
er dan firsetim derdim berden çaw
herta zînde bûn ne řûy řozgar
eger nekerdin dewa be derdim
xusrew ẍerq hûn şêr pencem kerdim
sewgend bew senem bitxanan pak
giştitan be têẍ miřêzûn ne xak
ane řastişen watim perêtan
wêtan bizanan we bext wêtan
şerit şêro bo karê bisazûn
yekê cit êwe be zînde nazûn
«walḧasilErebî» watim min êden řezam
fikir wêtan ken baqî «ûەالسّelamErebî»
yaran ce heybet şêroy tałe terz
çun bî ne řûy aw lerzyan be lerz
ce watey şêro ser’efgende bîn
ce sewday gerdûn eramende bîn
sewday syaset kefit ne dilêşan
kerdin meşweret ba řutbey wêşan
tersan ce şêro, ten be qeza dan
pey qetił xusrew naçar řeza dan
yaran cit heybet şêroy şermesar
nimekdan we bad, dîndan we dînar
watin be şêro qesd qezayîm
be ferman to ême řezayîm
ême kizmeçî, pasebanetîm
bendey parey berg, luqme nanenîm
ême her noker kemer lałanîm
herkesê xer bo ême pałanîm
ême her du’a be xasmanen
çenî daweran çi basmanen?
herta xusrew bo ême nokerîm
er to bî be şa baz hem çakîrîm
çi lazim lêman syaset berîn
be babot biker herçî mikerîn
herçî bo be wêt kerdenit sitem
xusrew baboy ton, be ême çi ẍem!
yaran cîfey mał kerdin be xeyał
řeza bîn be qetił xusrew kemer lał
watin be şêro farîẍ ber ce ẍem
bişnew ce ême xatir bikem cem
wext firseten kar der ser’encam
byawîn be kam baqî «walsilam»
bełê be şertê ce culûs coş
ême ce îqrar nekey feramoş
şêro ceşadîy ew berguzîdeş
her dû des nya weban dîdeş
kefit ne tedarek bi řoj û be şew
ta awerd firset be qetił xusrew
şewê şam şûm ama be dyar
xurşîd şî ne pişt perdax pêwar
munewwer me’zûr řêza bał û peř
horpêça perdey badban zeř
beyzay beyzewar sîmş bî zebûn
nîhan bî be nuqim qe’ir nîlgûn
tayîn bî ne tar xurşîd xoş řeng
xêza û xurûc kerd supay sya řeng
supay sewadî ser da ne bała
řeng řoşnîy řojiş řwała
qełaxîş ne řûy kafûrî kała
şefaf mendey nur xor mała
tîp tenteney tarî bî teyar
horda badban zengî ce dewar
poşa ser bîsat perdey řeng řeş
samanda bîsat zengî ce ḧebeş
daş ne tepił řezim poşa berg ceng
zêbaş firo berd zengî çun neheng
da ne debdebey dehoł deycûr
xuroşa zengî, biřya neqiş tûr
xêza û xuroş kerd tarîy tem engêz
qendîl qudret kirya serawêz
supay syahîş qerar da be feř
kerdew qapîy yaney xeyr û şeř
tełeb kerdiş ferd ne firîştan ferş
meşq muqbîlan fezay qe’ir ’erş
cem bîn cem aray munîşan ’erş
katban keyl defter kerdin pexiş
tefsîldan ferman fitway merg û fewt
sîwa kerdin sîbit zaynde ce mewt
cya kerdin cem’ cayzey memat
zyad kerdin řemz zayndey ḧeyat
danan ferd fewt şumarindey şew
gerdiş serencam yawa be xusrew
dyan be ferdiş dîn mołeq menden
ḧeyatiş ne ferd ḧeyat nemenden
zad zîndegîş nîyen be lawe
payedar nîyen payeş be pawe
munşyan mewt mendin be xecił
kêşan pey perwêz ah serd ne dił
dîn ferd fewtiş teyaren taqî
keyl ḧîsabiş nemenden baqî
bełgiş ne dirext zayf û zerden
řoḧiş elweday adab derden
qetrey qetranî ab ecel noş
be řûy bełg bext xusrew mida coş
zanaşan îmşew xar û xerîken
nîşaney nîzam nez’iş nizîken
derdem asefan mustewfîy memat
munîşan mewt weyşûmey wefat
firîştan ferş ce fewtiş faman
kêşan cayzey namş ce naman
nwîsşan namey nez’iş be qarîz
sîbtiş sebit kerdin be qebiz qabîz
’umir û zîndegîy řaziş kerdin kem
řizq řezzaqiş qet bî ne qełem
kota bî ce keyl şumarey nefes
murẍiş melûl bî ce qeryey qefes
qabîz kerdiş qebiz qeti’ ḧîsabiş
sawdan be çingał çeng qulabiş
«mililk lilut» merg mewtiş be tayîn
midra be qesdiş çun baz û şayîn
ecel cam merg badeş girt be çeng
saqî dewr dûn meclîsda be řeng
midra ne kemîn camş do ne dem
binoşo neş’ey mezey nêş xem
xak adem xwar çun ejder ne çem
xuroşa xusrew bigêro ne dem
supay seng û gił be cext ne zułmat
berdiş ne řagey řefit û kes nehat
deşney taze saw qîsas ferhad
herdem mikêşa zubaney zyad
midra muntezîr mewday kînewar
ẍenîm xwên řêj jar alûdey jar
çun qezay hûnîn ẍenîmş be şew
bistano qîsas ferhad ce xusrew
şeytan şî ne post şêroy şermesar
ce xaw ẍefłet kerdiş xeberdar
ce her cełd xêza awerdiş be coş
pey hûn xusrew xîşmişida xuroş
meşwertiş kerd be bunyad bed
şêroş şêwna, ce řa kerdiş řed
hoşiş berd ne ser, ’eqił û famş send
namş bednam kerd ta hezar û end
şêwna şeytan şêroy bed edew
sa kerd sîlsîley saman xusrew
qabîz be qesdiş kemînda ba qest
ecelda cewlan cam merg be dest
yek şew mukemmel muntezîr be kîn
pey qesd xusrew xêza ne kemîn
şeytan şêwnaş ne xaney xeyał
bînaş kerd be qesd qetił kemer lał
řeza daş be wêş řageş girt ne wer
bêzar bî ce wêş, ce bab û puder
şêro şêt mibî ce şewq şîrîn
qesd xusrew kerd, be eşk û esrîn
wêş be wêş mwat: ey şûm bedbext
gîrodey gerdab sewday seng sext
henî ce nîşten çêşt xeyałen
dinya dił azar, şadît betałen
horêze hey şûm fikir karit ker
derdit dewa ker be mewday xencer
şêro şêwna samanş ce ser
bê berît keran ce bab û puder
mibo bûm we pend watey xas û ’am
zeng bednamîm bijnyo ce ’am
hey dad, hey bêdad, sya bextimen
bergeştey sefîl řoj sextimen
tas tałey şûm şermesarmen
řûsyay řeng zerd řozgarmen
derwêş dił řêş dûd derdimen
nasefay neřřad neqiş nerdimen
ha sitarey şûm şêro kerd we pend
řîswa bî ce yam ta hezar û end
şêro bey destûr çend şîn û zarî
kerdiş řestaxêz řagey dyarî
pey bext bergeşt syay řenceřoş
ce řûsyahîy qîsas baboş
dimay şor û şîn şeytan şêwnaş
pey qeza û qeder fend firîwnaş
xêza xetakar xuroşa be qest
pey qetił xusrew kard ne kemer best
poşa esłeḧey esbab ahîn
kerdiş tedarek be taw û tayîn
be xûd û xeftan cewşen kerd ne wer
poşa we bałaş ce pa ta we ser
qerar da ne qed deşney têẍ têz
sa û sûkşida pey qetił perwêz
řewan bî řahî, coşa bewr bed
çar çak cewşen zeřřîşda ne qed
pêka ne kemer damanş be dew
řwała be řem pey qetił xusrew
xatir cem ce xof nobedar şew
kizmeçî xamoş, kêşkiçî ne xew
seday ḧazir baş newîş ne werda
lîḧaf xamoş kêşa be serda
yaran ne qesdiş sermest û medhoş
xusrew bê xeber, ne xaw xamoş
şî be şîtaban şêroy şermesar
yawa we pay qesir dîwar talar
be taw û te’cîl birût berdewe
ḧełqey tenafiş ce qed kerdewe
şanaş be şîtab kemend piř kîn
çeng qulapşida ne řûy zemîn
tenaf da ne dar, bend kerd ne dîwar
daxił bî be ser çun murẍ bałdar
dest pêça be tay xeyatey xaman
ce seqif dîwar lwa be daman
xêza û xoroşa, řwała be dew
pa nya be qesir telar xusrew
daxił bî be qesir telar perwêz
eywan û seywan hem koşk cam řêz
kêşa ne cedwel ayney bê gerd
ce tuřřey telar şîşey lacîwerd
ne text tekyey neqiş muneqqeş
’urûs zeřkar zeřtar terkeş
serda ne seywan sera perdey şa
gêła ne yatax yageş ca be ca
laş nekerdewe ce dêba û derim
xusrew peyda kerd ce ḧucrey ḧerem
dya banwan her yek ce layê
bê hoş baden her yek ce layê
xwace serayan ne xaw xamoş
yek yek kenîzan sermest û medhoş
ne xaw xamoş bê xeber ce kar
ce dam dołab fîtney řuzgar
dîş xusrew çenî şîrîn be diłwaz
xeften ne xeftan peř qûy tûk qaz
piştanin be hem be lence û lare
midrewşan ne terz mah û sitare
ne toy berg bejin camey ’ebîrîn
bê şik ne jêr ser, dem ce naw dem
dest ne jêr ser, dem ce naw dem
şewq şołeşan çun şefaf şem
zilfan çîn çîn pexiş û perêşan
çun kogay kiłaf ta ne dilêşan
alûdey ’ereq ce ’etir û ’ebîr
ẍełtan xara ce wała û ḧerîr
munteka û mesned mexmeł kar cam
lîḧaf lêf nerim xeyatan xam
dêbay řeng zeř, ziřey goşwaran
midrewşan ne terḧ somay sitaran
zerîfîy zułfan pexiş mawî xał
qezay feyroziş ce nigîn lał
kemend gêswan zułf eşed bo
çun kogay kutûn ko byen we ko
berqey lîmwan şewq şemameş
midrewşa çun şem’ ce yexe û cameş
çun qubbey qendîl qend qendanî
mida neşey şem nuqrey fetatî
cemîn cem aray cam cem awer
çun mah mehtab xurşîd xawer
beden çun bilûr beden nimay cem
saq suraçîş mînay mey be dem
çend şem’ û fanoz meşmel be ayîn
çend soza ce ser, çenê ce payîn
dya dî şîrîn ew çenî xusrew
bê xeyał û ḧem xamoş bî ne xew
şêro şeř dya ne řûy kemer lał
adab edeb awerd ne xeyał
dya be dîdey dîn baboşda
’ereq xecałet ama be řûşda
ce şerim baboş betał bî ce kîn
ab û ’ereqiş serkerd ne cemîn
satê ce sewda fikir û xeyał kerd
kîn û kunyetiş ce dił betał kerd
ser berd ne derûn hem be ḧucrey ’eqił
buẍiz û birûtiş ber lwa ce dił
dîdeş dêwya, esirş da xuroş
bezeyîş ama be ḧał baboş
watiş: hey ’aqił mer şêro şêten
bêgane nîyen, ye bab wêten
biřêzo dest herzey bê kemał
xencer mişanî ne řûy kemer lał
babo toş be naz nî’met lawnan
toş be bilûẍet şahî yawnan
xusrew babeten, şîrîn be mader
perwerişt dan be şîr û şeker
çend sizay sitem çenî to berden
ta to be hamşan key keyan kerden
ebley bê xeber dił bawer be hoş
buyer cey xeta ce hûn lał poş
ber ker ce xatir xamîy xeyałan
text û bext wêt meder be tałan
dimay keyxusrew şay kemer lałan
to mibî we pend pey watey sałan
îne řa nîyen, ce řa meber řed
betał ker nîyat ce bunyad bed
dimay keyxusrew be heway xeyał
sîlsîley şahîy to mibo betał
xusrew meker qesd, wêt meker we pend
serjanen perêt ta hezar û end
şêro betał bî ce qesd xusrew
dya be şîrîn şew çiraẍ şew
nîga kerd be şewq şefaf şîrîn
pey şewq şîrîn berliwa ce dîn
dûbare be tîr mujgan diłber
pêkaş ne dił hem derdiş bî xeter
dêwya giřey derûnş ce derd
kêşa ce derûn henasan serd
betał kerd bînaş ce peşîmanî
hem şî ne camey namusułmanî
watiş: hey namerd wext firseten
ce ḧacet be řeng řeza û řeẍbeten
mawer be xatir ce peşîmanî
muyero firset ce peşîmanî
fikir derdit ker, cergit be tîren
emcare emcar firset bigîren
nîga kerd çenî sitarem çeften
ce demay çend sał firsetim keften
çend wexten derûn be çił misawî
be çend syaset be firset yawî
ber ker ce xatir xeyałan xam
zû ker firmanit bawer be encam
ce ḧasił be wext wade wiyerdin
seḧer hem şêro derdiş ew derden
mişo muyero firset ce destit
şîrîn mawero şûmîy şikestit
byawî be kam şîrîn diłber
nimeyo be kar pejarey puder
bab û birader be kar wêşen
kê ḧał zan ḧał, kî fikir kêşen?
pey şewq şîrîn şor û şînmen
şîrîn ne yagey dinya û dînmen
henî nîm be teng pejarey puder
delîlim xaren, ce xaran xeter