sêhem: basî řeşbełekî piř le ’arî nêr û mê têkřijan
From the Book:
Dîwanî Zarî
By:
Zari (1905-1982)
8 minutes
518 views
yekê tir asar le ḧeq dûrîman
yanî nîşaney bê şi’ûrîman
çaw qûçandine le be’ze karê
lelaman hîçe welê be carê
řîşey abřû le bêx derdênê
tûy bêḧeyayî û fesad eřwênê
řojî axirman kem le xeyałe
eẍłeb ḧeramman le la ḧełałe
xusûs řeşbełek ladê û şarman
sîl û seretan ’eyb û ’arman
eger řazawe ḧeya bar eka
terk danîştin ladê û şar eka
cwan ’umrekan nêr û mê yekser
le perdey ’îffet tewaw dêne der
ekewne naw dê desey řeş û řût
eçin małewmał taq taq û cût cût
kirasê lem mał, lew mał desmałê
ko ekenewe şiře û şatałê
eykene beryan bo xonmayî
xo eken we bûk eçin bo şayî
bo firîbdanî destey kuř û kał
ařayş eden gona û zułf û xał
çakyan têfkirî bêłî şyakawîn
welê be zahîr cwan û berçawîn
dîwtane bûke baraney jinan
we bê tefawet emanîş herwan
bew ařayşe ewn we çawbes
ta kes nezanê lewan cwantir hes
edeb û şerim û ḧeya wêł eken
bo řewacî xo hezar fêł eken
ca gwêm lê bigre çî eken le xo
bo firîbdanî sed wek min û to
ebro wismesa, piř le surme çaw
lare pêç eken kelley tas kiław
gêsû awêzan ser gonay řengîn
piştên şil leser çînî kemer çîn
mizêřtir bo dîn le gurge bo meř
lerey lîmoy kał le ser sînî zeř
wirşey pûłeke wek esêrey şew
çawî hoşyaran piř eka le xew
ew řîzî lerzane bem lawlada
be dewrî řwa wan le semada
xiringey go û le ser sîne û mem
xefet heł’ebřê be ba eda ẍem
’ereq çun guław le řûyan eřjê
le xakî meydan hełpeřkê epjê
enwa’î zîwer eden le xoyan
sersame ’alem le řeng û boyan
weha arayş be endam eden
samrî le sêḧir xo sersam eken
katê bem şêwe dêne lence û lar
le řîşey lawan derdênin demar
dête gwêy lawan ke xiringey gware
bê zuřna û dehoł ekewne çware
bem ẍemze û naz û ’îşwe û xerame
bo herzekaran ebne dêwcame
řîzî hełpeřkê ke eřazêto
şêwey însanî le bîr eçêto
’emter şermesar řeqis û semayan
şeyatîn xecił karî bê cayan
her karê ayîn pî nařazîye
eweyan lela ser’efrazîye
be şîřey zuřna dêne xul wek aş
eřjênin weser çawişda şabaş
taze pêgeywan simêł qeytanî
dił xałî le hoş piř le şeytanî
şerabî hewa wayan eka mes
hem dîn hem dinya ber eden le des
gwê emałnewe wêney ker bo co
hîç gwê nadene mekey emin û to
de’wetî yektir lem dê bo ew dê
eken her wextê ke zemawen bê
êjin bên bo seyr em zemawene
xotanî têxen baẍ bê xawene
bê şerim û ḧeya xo mexene naw
hezar bednawî û karî naḧesaw
bo ařayşî bezmî řeşbełek
têkeł yek ebin ewê we kełek
wextê penceyan hełpêka le yek
dû şeytanyan ekewête tek
wehay fermuwe şarezay ’îrfan
ḧacî kak eḧmed «’ilîh alirziwanArabic»
şeytanê heye be naw «sendelqo»
řojî řeşbełek ekewête xo
heyetî pencey zor û bê ḧesaw
be endazey ehil řeşbełek tewaw
her yek, yek pence exate jêryan
ewê we komek bo mêw û nêryan
ke hîlak newn hełîxen be dił
dîzey hewesyan tewaw bête kuł
çiray ’eqłyan nemênê nûrî
le bêḧeyayî ta neken dûrî
xişumş kiçgel çepî û hełxero
payê bo dwa, ew pa bo bero
wek kewî mêřoj kuřgel bê aram
mêşkyan xałî le şi’ûr û fam
pîran ẍerqî seyr cwanan sermes
kelle piřhewa, derûn piř hewes
wekû dîwtane ekewne sema
etirincêne yek le pêç û xema
em weser ewa, ew we ser ema
milî yektirî ewen we dema
çinge filîqe û guşînî pence
ełbet zyatir řiswayî sence
çopî kêş wextê xul eda desmał
ehlî hełpeřkê wa ekewne bał
řewřewey hewa wa eken qewî
kemtir pajneyan eden le zewî
ekewne sema leser pencey pa
napirsin le xêş, natirsin le şa
badey bêşermî wayan eka mes
hîçî nazanê bas û xwasê hes
sofî lem lawe leser bermałe
sofî jin lew la be dû desmałe
xerîkî řeqse şewqî coşawe
lafawî hewa ’eqłî poşawe
lawekan ke dên xoyan enwênin
bem terze ferde seda hełdênin
çopî kêş aram! gawanî sewr
bîkutin le cêwe ba neşêwê dewr
xo eken we bûk be’zê pîrêjin
bo seyr ta qerax zemawen eçin
ḧewasyan weha perit ewê yekser
namênê layan le xoyan xeber
we bê îxtyar ekewne cûłe
xo exene naw ew beḧre qûłe
şil şil xo exen bem dîw bew dîwa
wan le îxtyar hetîw metîwa
temaşa ken em şêwe napake
çîha tûy fesad sewz eka, kake
bo ewne bê gwên bê dił û çawin
le řeftarî wa terîqo nawin?
axir bes nîye bo bê ẍîretî
bo bê ’urzeyî û bê besîretî
namûsî xotan bidene des ẍeyr
pêtan ’eyb newê û xoştan bêne seyr
aya řewaye ey xawen wîjdan
bo naw řeşbełek jin îcaze dan?
biřazênîto wek bûk serta pa
bêgane be keyf pî bika sema
hełîtekênê û xoy têhełsawê
pencey biguşê ta hêzî tyawê
pêtan ’ar nîye em têkeł bûne
em bê ḧeyayî le ḧed derçûne?
jinanê bo naw řeşbełek eçin
têkeł pyawanî nameḧrem ebin
bałyan le bał yek e’ałê wek mar
bê beş le ḧeya le ser ta pa ’ar
legeł qeḧbeda ewneyan mawe
xoyan řûto ken îtir tewawe
hemû ezanin řojî řeşbełek
zor le afretan ebne jêr kełek
xawenyan ḧazir zil zil eřwanê
ew qebaḧete be fexir ezanê
karî şûmî wa qebîḧ û bedfeř
’alem ekêşê bo naw deryay şeř
birakan eger xawen şi’ûrin
daray namûsin, merdin, ẍeyûrin
hełden le dimek, zuřna bişkênin
řîşey řeşbełek le bêx derbênin
bo xoşî řojê, însanî kułoł
sed barî gunah bo enête koł?
ba goranîwêj nezmî xoş bêjê
merhemê we ser zoxda biřêjê
êmeş gwê bigrîn bê hewa û seda
bew nezme xoşe ẍem bideyn we ba
têkeł yek nebin eger jin û pyaw
yeqîntan wa bê pî nabin bednaw
em řeşbełeke le her la kira
lî peyda buwe sed qiře û hera
bêzare îslam le bîd’etî wa
piř le bê şermî û karî nařewa
welê sed esef şi’ûr nemawe
ḧeq şaraweto her naḧeq bawe
bê abřûyî em řesme pîse
le fermûdey xwa û řesûł bibîse
be kurdî ewa kirdim beyanî
nełên neman bîst ya nemanzanî
ke cilewgîrî be ziban netwanim
ebê bê cûłe newê zwanim
ey hawar bo dîn ẍerîb kewtûman
bo ayînî cwan le des derçûman
bem çakewe çon řû le meḧşer keyn?
daway şefa’et le pêẍember keyn?
eger bem core ’ebdî hewa bîn
çilon çaweřêy ’efwî xuda bîn
bira karî xêr bo eken we şeř
bo dayen we aw gunah eken teř?
meger le řojî ceza natirsin
le çak û xiraw ḧerfê napirsin
musłiman ewê ’ebdî xwa wê
ne fermanberdar nefis û hewa wê
bo xo be karî qebêḧ çepeł keyn
ba çaw le řeftar desey eweł keyn
eger her pêtan xoşe em řeqse
ke bo adabî îslamî neqse
le şon behane û ḧîle megeřn
be têkełî ne, be cya hełpeřn
xanman le mał, aẍayan le der
hełpeřn, bê kar ’eyb û şerim awer
ba têkeł be yek nebin pyaw û jin
dîzey abřû nebê serubin
boçî wa destan lem dîne daşt
aşkira yektir edene ber kut?
bo lenaw naben şêwey ḧeywanî
bo kewtûne şon dêwî nezanî?
sełaḧî xotan le nezer bigirin
le herçî eken cwan têbfikirin
her karê berî řû zerdî dênê
însan ebê xoy tênegeyênê
giştiman seferîn bo meḧşer eçîn
legeł şeytana řûbeřû ebîn
ême pî êjîn bo latdayn le řê
le cwaba ełê: dirozin řûřeş bê
emin key êwem mecbûr be ladan
kird le řêgey ḧeq êwe her xotan
be meylî xotan latan da le řê
giletan ebê her le xotan bê
bołey bê cîhet meken we serma
le xotanaye em germa û serma
«zarîPen name» bêje ew qewme bê feře
ba des hełgirin lem şêwe şeře