byan xwas dirud sîd ka’nat ﷺ û fizîltiş
Li pirtûka:
Komele Şîrî Feqê Qadirî Hemewend
Berhema:
Feqê Qadrî Hemewend (1830-1890)
14 Xulek
1086 Dîtin
merwîn ce ḧezret muḧemmed baqir
ce ḧîn tewaf ke’bey muftexîr:
çenî ḧacîyan ce «bît alḧirim»Erebî
dewr medam etraf ke’bey mu’ezzem
ne gerdiş û çerx her řukin û meqam
ham dûş yek merd «da’im alaḧramErebî»
nîgam kird ew merd ce her meqamat
nebî ed’yeş ẍeyr ce seławat
min watim: dirûd mewane aro
her řukin û meqam du’ay wêş daro
watiş: ya îmam! min nezirim kerden
du’am dirûden ta be řoy merden
watim: ne çêş kerd ce to sîrayet
watiş: ya îmam! daro ḧîkayet
her weqit farîẍ bîm ce tewaf beyt
mer ewsa kerûn ḧîkayet perêt
çenî ḧacîyan tewaf bî temam
dûbare neqiłş cew şexse persam
watiş: piderim merd cahîl bî
ce emir me’rûf sist û kahîl bî
umûr dinyaş «ḧisb alimqisûdErebî» bî
her etwar bed ce laş mewcûd bî
yek řo îradey ḧecciş kerd xeyał
karsazîy sefer temam kerd derḧał
herdû řewan bîm çenî îzdîḧam
tey bî menazîl daxił bîm be şam
«tiqdîraًErebî» pider ce şam bî bîmar
subiḧ umêdiş ne dinya bî tar
ce dimay çend řoz piderim bî fewt
teslîm bî řoḧiş be melekî mewt
der leḧze çîhreş sya bî çun qîr
teẍîyr bî e’zaş ne şekil xînzîr
min ke dîm pider gêłya ce řeng
tewasam ce hoş, bîm we neqiş seng
serda ce derûn ẍelẍeley efkar
çon mestûr bo řaz ce yar û eẍyar
ser dam be zanûy efkar û asîb
ce meşẍeley ḧuzin xewm bî ẍalîb
wiqtê şîm ne xaw řu’yam dî be çem
dîm pider bestey zincîr sitem
dû zengî sîfet syater ce qîr
ce yumnaw yusraş mekêşan zincîr
min hem be efẍan keftim be dimaş
dadim bî ce dest waweylay sizaş
nagah yek şexis ḧazir ne ḧizûr
seraser e’zaş direxşindey nûr
fermaş be me’mûr: ey merd esîr
gunahiş kamen, sizaşen zincîr?!
watin: ya seyîd! wey tewr qederen
ey merd muznîb sizaş seqeren
ce ewweł ta ḧał «ya risul alilh!Erebî»
nîyen sewabiş be ẍeyr ce gunah!!
numaz nameqbûł, řozeş natemam
yeksan bî ce laş ḧełał û ḧeram
hem merd ḧesûd buxilş zyad bî
we kirdar bed qelbiş guşad bî
fermaş mer ey merd ce ḧîn ḧeyat
nekyanan pey min tuḧfey teḧîyat
dest berdiş pey cêb ḧebîb dawer
berawerd ne cêb namey mu’enber
sebit bî sê dirûd ce řuq’ey name
bexşan be şefî’ «yum alqyamةErebî»
fermaş be me’mûr ce bend ken řehaş
ta «yum alimḧişirErebî» mewqûfen sizaş
şefa’et nesîb merd muznîben
me’sûman eymen beła û asîben
der leḧze pider ce bend bî azad
wêm wist be qedem «sîd alamcadErebî»
’erz kerdim weneş pider zelîlen
e’zay beşerîş we xûg tebdîlen
dest merḧemet ne çîhreş mała
derleḧze be ḧał beşerî ama
bêdar bîm ce xew seyr kerdim pider
endam e’zaş ne şekił beşer
cewsawe nezirim kerden ce ḧeyat
ewradim nebo ẍeyr ce sełewat
sewab dirûd her gah bey toren
herkes newanoş bê şubhe koren
şerit dirûden me’naş bizanî
bê teklîf, be sîdiq yeqîn bwanî
dirûd ne cum’e sewabiş bêşen
herçî bwanî mesmû’ wêşen
herkes bwano da’îm sełewat
ce her dû dinya mebîno necat
ya řeb be mîqdar ḧerf mektûbat
ber muḧemmed bo selam û selat
***
yařebî be ḧeq ew esmay e’zem
pey ẍufran zenb de’wet kerd adem
yařebî be ḧeq ew esmay texsîs
wîrdiş mexsûs bî pey ḧezretî şîs
yařeb bew esma nûḧ kerd be ewrad
duşminş ẍerq bî, wêş necî û diłşad
yařeb bew esma ewrad hûd bî
ce feyziş herdem «ḧisb alimqisûdErebî» bî
yařeb bew esma nebî îbrahîm
de’wet kerd ce to, ce nar bî selîm
yařebî be ḧeq ew esmay celîl
de’wet kerd ce to nebî îsma’îl
yařebî be ḧeq ew esmay ’îzam
wîrd îsḧaq bî «’ilîh alsilamErebî»
yařebî be ḧeq ew esmay merẍûb
pey wesił firzend de’wet kerd ye’qûb
yařebî be ḧeq ew esmay qudret
pey necat yûsif ne çah kerd de’wet
yařeb bew esmay «da’im alimdamErebî»
wîrdiş bî mûsa «’ilîh alsilamErebî»
yařebî be ḧeq ew esmay mewzûn
de’wet kerd wenet ḧezretî harûn
yařebî be ḧeq ew esmay wicûd
wîrdiş bî herdem ḧezretî dawud
yařebî be ḧeq ew esmay burhan
tełeb kerd wenet nebî suleyman
yařebî be ḧeq ew esmay lařeyb
de’ewatiş bî ḧezretî şu’eyb
yařebî be ḧeq ew esmay wicûb
de’wet kerd ce to ḧezret eyîwib
yařebî be ḧeq ew esmay fîxam
wîrdiş bî cuneyn «’ilîh alsilamErebî»
yařebî be ḧeq ew esmay řehber
mudawîmş bî kîfil peyẍember
yařeb bew esma nebî zekerya
tełeb kerd, firzend pêş kerdî ’eza
yařeb bew esma yûns kerd de’wet
xelas bî ce qût ḧût bê mînnet
yařebî be ḧeq ew esmay ’uzma
de’wet kerd ce to ḧezret yeḧya
yařeb bew esma nebî ermya
pey her meramş herdem mewana
yařeb bew esma ḧezret elyese’
de’wet kerd wenet be seyḧe û ceze’
yařebî be ḧeq ew esmay zya
mudawîmş bî ḧezretî şe’ya
yařebî be ḧeq ew esmay fatîḧ
wanaş ne ḧecer ḧezret salḧ
yařebî be ḧeq ew esmay erce’
de’ewatiş bî ḧezret yûşe’
yařebî be ḧeq ew esmay îkmal
tełeb kerd ce to nebî danyal
yařebî be ḧeq ew esmay ekber
lût kerd be de’wat qewimş bî zeber
yařebî be ḧeq ew esmay teqdîs
wîrdiş ḧasił kerd meram îdrîs
yařeb bew esmay xizir kerd de’wat
be mudawemeş şad bî be ḧeyat
yařebî be ḧeq esma’ temam
wîrdişen îlyas «’ilîh alsilamErebî»
yařeb bew esmay ne her subiḧ û şam
wîrdiş bî ’uzeyr «’ilîh alsilamErebî»
yařeb bew esmay nûr ’ezemet
luqman kerd be wîrd, yawa be ḧîkmet
yařeb bew esma ḧezretî ’îsa
de’wet kerd ce to, emwat kerd îḧya
yařebî be ḧeq ew esmay mutłeq
muḧemmed wana, qemer kerd dû şeq
yařebî «sileّErebî» to ber muḧemmed
ber al û esḧab nebîyî semed
hem ber enbya «’ilîhim silamErebî»
«silّy ’ilîhim riḧimةًErebî» temam
hem ber şuheda û zumrey suleḧa
hem ber sabîrîn emwat û eḧya
hem ber mu’mînîn, hem ber mu’mînat
hem ber muslîmîn, cumley muslîmat
hem ber cubre’îl, hem ber îsrafîl
ber «milk almutErebî» hem ber mîka’îl
hem ber ḧamîlan payey ’erş meqam
be «kirّwibîErebî» yan firîştey ’îzam
yekayek dirûd bê ḧedid û şumar
’eta kerd pêşan ḧeyî cîhandar
hem ber walîdeyn bendey řûsya
be eltaf wêt řeḧmet ker ’eta
hem nûr řeḧmet bey bendey ze’îf
’eta ker wenem zelîlim neḧîf
yařebî be řoḧ pak muḧemmed
her řo ’eta ker enwar sermed
dirûd be ezwac mutehhereş bo
hem ber zuřřîyat muftexereş bo
ya ḧeq! şefa’et «xitim alanbya’Erebî»
şamîlim kerî ce «yum ali’qibaErebî»
«feqêNasnava edebî» sa madde tefsîl der temam
ber muḧemmed bo selat û selam
ḧirf alalf
yařebî be wezin ’erş mu’ella
be e’dad xelq edna ta e’la
mîqdar sîḧḧet her derd û beła
dirûd ber muḧemmed îbnu ’ebdułła
yařeb be mîqdar abadîy dinya
be cem’ zî řoḧ emwat û eḧya
be qeder eşcar, esmar û eşya
ber muḧemmed bo selam û sena
ḧirf alba’
yařeb be mîqdar nebat û ḧeteb
mîqdar eşyay yabîs û řeteb
be qeder ḧibûb řumman û ’îneb
dirûd ber muḧemmed «kaşif alkurbErebî»
yařeb be mîqdar şarîb û meşrûb
be qeder efkar talîb û metlûb
mîzan ři’ûs řakîb û merkûb
dirûd ber muḧemmed ḧebîb û meḧbûb
yařeb be mîqdar ḧirûf kîtab
mîzan gerdiş zeřřey aftab
e’dad dîrhem mîzan û ḧîsab
dirûd ber muḧemmed nebîyî tewwab
yařeb be mîqdar zumrey kewakîb
be cem’ xaney payey meratîb
be cem’ ḧirûf metłûb û talîb
dirûd ber muḧemmed «alincim alsaqibErebî»
ḧirf alta’
yařeb be mîqdar enwar qudret
e’dad esrar řimûz ḧîkmet
mîqdar enwar tebeqey řeḧmet
dirûd ber muḧemmed nebîyî tewbet
yařebî be wezin zumrey semawat
be qeder enwar ’erş û meqamat
be mîqdar nûr ’ilûm sîfat
ber muḧemmed bo selam û selat
ḧirf alcîm
yařeb be mîqdar enwar sîrac
be wezin derya ḧerekey emwac
e’dad nifûs daxił û îxrac
dirûd ber muḧemmed «saḧb alim’iracErebî»
ḧirf alḧa’
yařeb be e’dad peřî «zî alcinaḧErebî»
mîzan be ef’al merdan îflaḧ
e’dad tilû’ her şam û sebaḧ
dirûd ber muḧemmed nebîyî mîftaḧ
ḧirf aldal
yařeb be mîzan xak û ab û bad
e’dad ewraq nebat û cemad
mîqdar eşcar cîbal û ewtad
dirûd ber muḧemmed nebîyî emcad
yařebî be cem’ her dewa û her derd
e’dad yabîs, řetib û germ û serd
be enwa’ řeng surx û sebiz û zerd
dirûd ber muḧemmed nebîyî mufred
yařeb be mîqdar her sucdey sucûd
be cem’ derya û her çeşme û her řûd
e’dad ebyez, qetranî û kebûd
dirûd ber muḧemmed nebîyî wedûd
ḧirf alra’
yařeb be mîqdar amîr û me’mûr
be mîqdar ecnas her melex û mûr
be qeder cenaḧ zenbûr û tyûr
dirûd ber muḧemmed nebîyî mensûr
yařeb be mîqdar qetrat emtar
be wezin zemîn eḧcar û eşcar
be qeder efkar, umûr, her kar
dirûd ber muḧemmed nebîyî muxtar
yařeb be mîqdar her qeza û qeder
mîqdar sîfat ce her xeyr û şeř
be wezin ḧîsab, mîzan meḧşer
dirûd ber muḧemmed «sîd albişirErebî»
yařeb be mîqdar mewc derya bar
be qeder çeşmey e’dad enhar
mîzan ři’ûs, weḧiş û mûr û mar
dirûd ber muḧemmed nebîyî ebrar
ḧirf alza’
yařeb be mîqdar her řaz û nyaz
e’dad xîlqet ne şam ta şîraz
be qeder ři’ûs yemen û ḧîcaz
dirûd ber muḧemmed «saḧb ala’cazErebî»
ḧirf alsîn
yařeb be mîqdar her esp û esas
mîzan ḧibûb yaqût û ełmas
e’dad enwa’ her zerf û lîbas
dirûd ber muḧemmed «xîr xilq alnasErebî»
yařeb be mîqdar her e’zay ři’ûs
be cem’î ewqat şimarey nifûs
e’dad cemî’ elbîsey melbûs
dirûd ber muḧemmed nebîyî quddûs
ḧirf alşîn
yařeb be mîqdar esbab her ceyş
e’dad esbab aletî her ’eyş
mîzan her derd, her merhem û řêş
dirûd ber muḧemmed «nibîّ alqirîşErebî»
yařeb be mîqdar lewḧ û kursî û ’erş
e’dad cemî’ firîştan ferş
mîzan cemî’ neqqaş û her neqiş
enwar dirûd ber muḧemmed bexiş
ḧirf alsad
yařeb be mîqdar her řeqis û řeqqas
mîzan xelqit ce xas û naxas
e’dad cemî’ ḧedîd û nuḧas
dirûd ber muḧemmed bê ḧedid û qyas
ḧirf al’în
yařeb be mîzan her şu’le û şu’a’
e’dad her cîns, her řeng û enwa’
mîqdar cemî’ her parçey meta’
dirûd ber muḧemmed nebîyî şuca’
ḧirf alẍîn
yařeb be mîzan her şem’ û çiraẍ
e’dad cemî’ peř sya zaẍ...
mîqdar ewraq eşcar her baẍ
dirûd ber muḧemmed «saḧb albîdaẍErebî»
ḧirf alfa’
yařeb be mîqdar cemî’ û ḧirûf
be qeder xitût tewrat û suḧuf
mîqdar melbûs cemî’ zirûf
dirûd ber muḧemmed nibîyî ře’ûf
ḧirf alqaf
yařeb be mîqdar aşûbî afaq
be wezin zemîn ḧibûb erzaq
be qeder eşcar, esmar û ewraq
dirûd ber muḧemmed «saḧb albiraqErebî»
yařeb be mîqdar her deryay ’emîq
mîzan her seng her daney ’eqîq
e’dad ’abîr her cadey terîq
dirûd ber muḧemmed nebîyî şefîq
ḧirf alkaf
yařeb be mîqdar gerdiş eflak
be qeder ḧisûl her mulk û emlak
be wezin zemîn mîzan xaşak
dirûd ber muḧemmed nebîyî «lulakErebî»
yařebî be wezin hefit perdey felek
e’dad ewrad cemî’ melek...
mîzan xelqit sema ta semek
dirûd ber muḧemmed salîk meslek
ḧirf allam
yařeb be mîqdar her ekil û îklîl
e’dad cemî’ řusil û řesa’îl
mîzan cemî’ meḧsûl ḧasil
dirûd ber muḧemmed nebîyî fazil
ḧirf almîm
yařeb be mîqdar îdrak û îfham
be qeder sirûr, endoh û ewham
e’dad e’zay ecsam û eqsam
dirûd ber muḧemmed «sîd alanamErebî»
yařeb be mîqdar teḧrîr qelem
mîzan sîḧḧet asîb û elem
be wezin sewab îḧsan zulem
dirûd ber muḧemmed «saḧb al’ilimErebî»
ḧirf alnun
yařeb be mîqdar řîg byaban
mîzan mexlûq ne tûl zeman
be deryay ’îlimit ce kewn û mekan
dirûd ber muḧemmed nebîyî mennan
yařeb be ḧirûf cemî’ qur’an
be zumrey zî řoḧ erz û asman
be qeder qisûr, ḧûran û ẍîlman
dirûd ber muḧemmed «saḧb albyanErebî»
yařeb be mîzan eḧcar zemîn
be mîqdar îns, cînin û şeyatîn
be qeder te’am ce şor û şîrîn
dirûd ber muḧemmed emîn û mekîn
yařebî be wezin qubeys û ḧuneyn
e’dad exlaq sînf seqeleyn
mîqdar dewam xełq ce dareyn
dirûd ber muḧemmed «cidّ alḧisnînErebî»
ḧirf alwaw
yařeb be mîzan biłindîy her ko
e’dad xelqit ce her şeb û řo
mîqdar derya her çeşme, her co
enwar dirûd ber muḧemmed bo
ḧirf alha’
yařeb be mîqdar her buẍiz û kîne
e’dad efkar zemîr û sîne
mîzan enwa’ şîşe û ayîne
dirûd ber muḧemmed «abin aminةErebî»
ḧirf alya’
yařeb be mîqdar ’îlim ledunnî
e’dad sunbul laley sewsenî
be qeder ẍunçey baẍçe û çemenî
dirûd ber muḧemmed şahî medenî
«feqêNasnava edebî» ha dirûd nebî bî temam
ber muḧemmed bo her řo sed selam
ber nûr cemal ḧamîd û meḧmûd
hezaran selam hezaran dirûd
asti’aze
penahim be cem’ kelîmat ełła
ḧîfzim ko ne şeř her sehû xeta
penahim be zat ḧeyî sebûrî
ḧîfzim ko ne şeř fîtney meẍrûrî
penahim be ton zat qedîmî
ḧîfzim ker ne şeř kîzb nemîmî
penahim be ton dehendey dana
ḧîfzim ker ne şeř sedemey ’uqba
penahim be ton zat ẍefûrî
ḧîfzim ker ne şeř fîsq û ficûrî
penahim be ton cîhan aferîn!
ḧîfzim ker ne şeř cînin û şeyatîn
pena megêrûn ce ḧezret řeb
ḧîfzim ko ne şeř fîtney her ẍezeb
penahim be ton zat kîbrya
meḧfûz ker umûr dînim ce dinya
penahim be ton xeyrî xalîqîn!
ḧîfzim ker ne şeř xelqindey zemîn
penahim be ton «kirîm ali’taErebî»
ḧîfzim ker ne şeř sizay «macrîErebî»
ha îstî’aze yawa be xîtam
ber muḧemmed bo selat û selam