dinyay mekkare
Li pirtûka:
Dîwanî Xanay Qubadî
Berhema:
Xanayê Qubadî (1704-1778)
7 Xulek
854 Dîtin
dinyay mekkare, dinyay mekkare!
dinyay ḧîlebaz, koney mekkare
bêwey ḧîlebaz, bed petyare
pêçapêç werdî, çewaşeçare
mutrîb mûkeş, meybexeş mestan
zewał sakîn, zor ziberdestan
şûm şeř, aşûb, şît zułmat şew
mînay sefşiken, saxtey kojey new
neřad nerdibaz, nerd bedkende
şa ce text endaz, ẍułam pergende
çenî kes ta ser, dostî nekerde
bê şerit û bê şon, kes çar neberde
cellad qatił, řehzen řahan
ferq nekerdey kes, geda ta şahan
’ecûzey bêşerit, şûm şeř’engêz
’erûs saḧîr, xûn damadřêz
erê hey dinya! ce şîraz ta şam
ce qaf ta be elf, kêt nawerd be dam?
ce keyxusrewan, kêt nefrêwnan?!
kewkebey dîwan kêt neşêwnan?
kê bî ta weser namdarît kerd?
kê bî ta weser mîwey baẍit werd?
syahîy we mał kêda neşendî?
text û bext ce dest kam şa nesendî?
we kê neşanay mewday qebzey têẍ?
binçîney ewlad kêt nawerd ce bêẍ?
çenî kê ta ser axir awerdî?
kê daxił we şar xamoş nekerdî?
çenî gişt ’alem şimşêrbizît kerd
eweł ta axir desti’endazît kerd
be kê nenmanay zewq cewanîy?
be kê nawerdî şadpeşîmanîy?
genicdaran şad bîn we genc wêşan
cam badey mewt, to noşay pêşan
ce nam’aweran şahan mazî
be ḧîlesazîy kêt neda bazî?
ce şa ta qeyser, ce qeyser ta mîr
qebzey merg ne ferq kê nekerdî gîr?
ce pêşanîyan ta keyanîyan
ce eşkanîyan ta sasanîyan
yekayek xerqey řay nîhan poşan
berdit we maway şar xamoşan
keywimers key, bew kirdigarewe
tehmûrs şa, bew bezim baz şikarewe
şa cemşîd bew zewq noşay camewe
ferreydûn bew feř řoy eyamewe
selim û tûr bew san bêşumarewe
menoçer bew qîn xeşim û qarewe
efrasyab bew san tîp û supawe
keyxusrew bew tac zînetnimawe
keyqubad bew tîp bezim û řezmewe
qehreman bew qîn qest û cezmewe
zuḧak bew ẍezeb cefa û cewrewe
keykawis bew ’eyş terz û tewrewe
hoşeng bew şahîy řûy cîhanewe
tehmiten bew gurz, bew kemanewe
çend şahan ce text awerdiş be war
çend pehłewanan kerdiş nigûnsar
deqyanûs bew genc xak nîhadewe
bew zewq meclîs noşay badewe
kwa seday tepił kûs keyanan key?
kwanê beydaxan şineway deşt řey?
çerx dinyay dûn dewendey dewran
kuşnidey şêran, serkendî bewran
yekayek badey cam to noşan
berdî we maway şar xamoşan
ḧatem bew sexay kerem kerdewe
luqman bew şîfay deway derdewe
hoşeng şa bew peř baz û bendewe
syaweş bew hûn de’wamendewe
guştasp bew bezim deng dilêrewe
erdeşîr bew çing pencey şêrewe
suhrab bew bezim bêsûd kerdewe
ewîç bew de’way řoy neberdewe
yekayek badey cam to noşan
berdit we maway şar xamoşan
behmen bew bazûy zor û zatewe
dara bew daray ḧikûmatewe
esfendyar bew de’way şoř û şeřewe
feyleqûs bew genc beyzey zeřewe
eskender bew fetiḧ cîhan kerdewe
bew sed bestey nam’awerdewe
behram bew şewketaray řezmewe
bew înşay meşhûr nesir û nezmewe
newşîrwan bew ’edił kesnedarewe
xusrew bew tełay desti’efşarewe
şapûr bew şahîy nam’awerewe
bew mutî’îy dîn pêẍemberewe
edreşîr bew heybet supawsanewe
bew îqlîmgîrîy řûy eyyamewe!
sam nerîman bew siperewe
zał zincîrber bew hunerewe
cengîzxan bew çing ẍezebbendewe
ew şahîy ce dest şahan sendewe
zeware bew zor ketif miştewe
çend pehłewanan bew zor kuştewe
fiłamerzyeł bew siperewe
cehanbexiş bew heybet xîreserewe
teymûr bew keman, bew tîr û super
duşmin ce destiş nimeşî weber
cîhangîryeł, merd dilawer
ce me’reke û ceng, bewêney ejder
yekayek xerqey řay nîhan poşan
berdit we maway şar xamoşan
dastan sanî, pêẍemberan gişt
nebî û murselan, cumley day be kuşt
eweł ke adem «sifî alilhErebî» bî
şîs çenî îdrîs, nuḧ derya bî
hem sałḧ, hem hûd, îbrahîm xelîl
řazî bî we zîbiḧ qoç îsma’îl
îsḧaq û ye’qûb, ’îsa, hem esbat
yusif û şu’eyb, sîřiř ẍeyb celat
gustaxîy mûsa, řeşîdîy harûn
yûşe’ çenî nûn, eyyûb û şem’ûn
hûd û danyal, ermya û ḧîzqîl
îlyas çenî xizir û zalkifil
yuns û dawud, ḧukim suleyman
řam kerd îns û cin, bisendiş dêwan
cercîs û şem’ûn, ’uzeyr e’zem
yeḧya û zekerya, ’îsa bin meryem
ta hîcir xatem, xetim pêẍemer
ye’nî muḧemed, şafî’ meḧşer
yekayek badey cam to noşan
berdit we maway şar xamoşan
kwa xan û sułtan, mîr û begleran?
kwanê ẍułaman, kwa xidmetkaran?
kwa çabuksiwaran, ce ’ersey meydan?
hey mey kerd we esp beḧrî nejadan
kwa ferhad çîn kendey bêstûn?
ce ’îşq şîrîn wêş kerden zebûn
kwanê ziłêxa gerdin şûşey zeř?
cemîn qurs xor, bała çûn ’er’er
kwa cwanîy şîrîn, şox ermenî?
kwanê xeraman, nazdar çînî?
kwanê homeyla, leylay ’amrî?
ebro çûn keman, zułfan ’emberî
yekayek dinya, badey to noşan
berdî we maway şar xamoşan
erê hey dinya, dinîy bêḧeya!
çenî hîçkamyan nekerdî wefa
hemîşe xerîk efsûnbazî bî
pey fewt yaran daym řazî bî
kwanê tîcaran, saḧêb qetaran?
daym ne gerdiş pey behay şaran
kwa bazirganan saḧêb metay çîn?
kwa dûkandaran peř eşyay řengîn?
kwa ’aqłimendan peř ’eqił û tedbîr?
kwa mîrişkaran dewendey nexçîr?
kwa newcewanan sermest û medhoş?
ce ’îşq wêşan daym dił we coş
kwanê mî’maran nadîrey dewran?
mekerdin temam qesir û eywanan
kwa necařbaşîy serbaşqey necař?
mekerdiş temam eywan û telar
we daym xerîk dinyabazî bîn
kes we mułk wêş řazî nimebîn
pey mał dinya tełaş mekerden
ta ser we seray ełḧed siperdin
kes diłşad nebo wey dinyay fanî
dost keş nîye ew ce nehanî
xanaNasnava edebî ce daxî dinyay peř’efsûn
daym ẍembaren, řengizerd û zebûn
yeqîn ey dinyayç we bad seřseř
meşo we fena empeř ta ewpeř
gişt mebo we gerd, meşo we sema
be emir me’bûd ḧeyî bêhemta
baqî weselam emcar kota bî
selat û selam ber mustefa bî.