nardinî şemał û pena pê birdinî
Li pirtûka:
Dîwanî Aẍa ’Înayet
Berhema:
Aẍa Înayet (1881-1957)
16 Xulek
1504 Dîtin
yek řo nîşte bîm ne goşey zîndan
řeng zerd û zayf ten luxt û ’uryan
dił piř ne zûxaw derdî pinhanî
ser nyam we ban kasey ziranî
des kemend kerdim ne dewrî zanû
ne deryay bêpey her bał meşanû
qamet xemîde lûl werden we hem
tawyay botey hetîtey sitem
zelîl û zigar dił piř ne ḧesret
kewtey soçyay nar û zułmî sext
bê qedir û qîmet bê yar bê yawer
kesîf û muḧtac mebẍûzî nebez
řengim çun xezan payzan zerden
sertapay tenim alûdey derden
her derden medom we řûy zemînda
her řo derdê ter ha ne kemînda
yek dem asayş peyman nemenden
her satê sed cor gyan lêman senden
heşt sałen wey tewr ney zîndanî tar
giriftarî des załim û eẍyar
ẍerîb û bêkes paşyay şaran
tefreqe û teqsîm dûr keftey yaran
řefêqan temam yek ce yek beter
ẍerqen ne gêcaw deryay piř xeter
qewman û xwêşan her yek ne şarê
her yek giriftar destî eẍyarê
ewend zûxawan zîndanan werden
luwan ḧesretan we giłko berden
çêş waçûn cew wext nez’î gyan kêşan
ne yar ne yawer ne qewm ne xwêşan
herçî çem medan perê xemxiwarê
kes dyar nebê ce hîç dyarê
ełhay firzendan mekerden taw taw
dił er seng mebî seng mebî we aw
welḧasił wey tewr ne goşey zîndan
we bê naz kefte ta ber meşî gyan
derdem yek nefer ḧazir mekerden
ne’şî ew we ḧebis tarîk mewerden
new ca kefte bê yek şewaneřo
ta duktur beyo tesdîq bikero
ew sa mewerdin we kenarî şar
bê qedir û ḧurmet be wêney eẍyar
yaran ’ezîzan giranen derdim
îne dîm we çem her mam nemerdim
her ce arowe ta ’ehdî adem
sedemey wey sext kes nedyen we çem
arezûm êden wey dinyay fanî
qasîdê meḧrem řazî nîhanî
baxeber ne ḧał cem’î zîndanî
bikyanûn we lay yaranî gyanî
serguzeşteman temamîy yekser
menził we menził pêşan do xeber
tefekkur kerdim ẍeyr ce bay şemał
meḧremî řazen ḧałzanî eḧwał
zeḧmet kêş bîyen perê bedbextan
sefa bexiş bîyen perê zam sextan
her ew metawo encam bido kar
karş her êden her sub ta êwar
tirfة al’înErebîê dinya tey kero
her xeberê bo maro û mewero
şemał fîdat bam giranen derdim
feryadřesî ker werne ha merdim
şemał amanen medara meker
řagey wiłayet bigêre ne wer
yaxwa wêran bo esfehan temam
bîyen we dozex êmey xas û ’am
ḧereket biker cey wer mekane
yaxwa bo we cêy bawequşxane
řagey dilîcanNava taybet bigêre ne wer
menziłgan new ca ladê nîga ker
er meylî seyran netenzNava taybet û kaşanNava taybet
ne serî řaten buyer ne laşan
new ca wîyerdî minaranî berz
berq medo we hem we sed hezar terz
me’sûmey qumNava taybeten girtenş qerar
we zahîr medfûn we batin bêdar
şemał dexîlen aman sed aman
zelîl û bedbext destim we daman
her ta metawî new ca sakin ber
pey necatman îltîmas biker
melce’ û penay şah û derwêşen
aga ne eḧwał bêgane û xwêşen
perê teqsîrat zwanim lengen
destigîrî kero ’erseman tengen
ẍerîb û bêkes bênewa û feqîr
bê dûn bê cîhet heşt sał ne zincîr
ẍîret her layq we ewan bîyen
umêdî ḧeyat ne des berşîyen
dimay ’erze û ḧał medara meker
dû řa new ca hen xas teşxîs bider
destî řast cadey şehrî tehranNava taybeten
îştîba nebo dexîl amanen
ne ew ca mewyer aman hoşt bo
newa asîbê we toyç byawo
daralimzilimErebîen qetłigay ’amen
menbe’î sidûr ḧukim û eḧkamen
heşt sałen temam ême bê teqsîr
’erz û ḧał medeyn we şah û wezîr
esłen cwabê pey ême nîyen
zułmê wey sextî key bî kê dîyen
şemał desî çep cadey ’êraqNava taybeten
bigêre ne wer taqetim taqen
menził we menził ta sułtan abadNava taybet
seyrî wêt kere to we xatir şad
ne řay hemedanNava taybet ḧereket xasen
zûter meyawî mesłeḧet pasen
her wext ke yaway we kohî elwendNava taybet
lade nîga ker bew seḧra û derwend
hemedanNava taybet yagey piř sefa û seyren
paytextî qedîm şah û wezîren
new ca nîga ker pey kohanî berz
xetxet û řeng řeng her yek we yek terz
koy bîstûnNava taybeten ne ’alem berzen
neqiş û nîgarş we hezar terzen
meşhûrî ’amen ustadîy ferhadNava taybet
řenciş pey şîrînNava taybet yekser şî we bad
seyrî neqaşî bîstûnNava taybet kerdê
řef’î xestegîy řagey dûr kerdê
řiştey şahokoNava taybet wer nedey nedes
şemał dexîlen ta axir nefes
ew řanmûne perê kurdistanCih
meyawnot bew ca we sûk û asan
new ca wîyerdî peřawNava taybet dyaren
ne ferqiş daym tem û buxaren
(daym alawqatErebî) wefraw carîyen
berz û biłinden xas dyarîyen
yagey kełřeman mîr şikaranen
menziłgay wehar şedelaranen
sextîy koy peřawNava taybet meşhûrî ’amen
ew hem ne cay wêş saḧêb meqamen
taqewsanNava taybet nepay ew neqşiş kinyan
kosî keyxesrewNava taybet new yage jinyan
şîrînNava taybet û xesrewNava taybet we şewdêzNava taybetewe
temam serdaran şeř engêzewe
ne weḧiş û tyûr herçî hen ne ’am
kul neqşiş kinyan xulasey kelam
çeşme û serawê new ca carîyen
şemał nîga ker xas dyarîyen
seyrangay seyyaḧ temamî dinyan
maçan te’mîrş hem taze kiryan
şemał mewyere gyanim fîdaten
kirmaşanNava taybet nizîk ne serî řaten
şarê qeşengen piř sefa û seyren
bazař xyaban meẍaze û deyren
etrafatî ew çeşme û serawen
ewîç we mesken ême ḧesawen
xas bigêł new ca seyranî wêt ker
qewm û aşna bawer we nezer
er dît eşxasê pey ême keylen
ya xefetbaren bawefa û meylen
sefa û selamê řed û bedel ker
serguzeşteman pey ew beyan ker
bwaçe peneş ḧał û bałman
sûçyay zułmet koy zuxałman
cew dima emrî ḧereket bider
wêt asa binał gêcelûle wer
amanet ferzen dexîlen şemał
dyaren qendîl weysî yemen małNava taybet
yagey umêden zyaretgahen
destigîrî mezłûm peşt û penahen
seḧray homer milNava taybet bigêre ne wer
daxił ber new ca bê xewf û xeter
’alî meqamen biłinden payeş
řaḧet ker yek dem to hem ne sayeş
îxlas werzî ker we dîde û we gyan
sê yekê omet we ew bexşyan
şemał to wekêl ’erze û ḧałenî
her çend wêt şexsê piř kemałenî
ẍerîb û bêkes dił piř ne hîcran
heşt sał giriftar ḧebsî esfehanNava taybet
pîr û ze’îf û hezar la bedbext
jakyay dewran zułim û zorî sext
neḧîf û xefîf meḧrûm ce dinya
řîşey zîndegî sed sałem kinya
yekcar peşêwen ḧał û bałman
’alemş girten boy zuxałman
meḧrûmî dîdar ewlad û dosim
wexten isxiwanim berşo ne posim
şemał dexîlen her to henî kes
aman damanş wer nedey ne des
’erz ker ne xizmet weysî yemen małNava taybet
ser ta we daman bûyn we koy zuxał
dûdî henasem bermeşo ko ko
mer qirçey cergim neyawan we to?
mişkił guşaden pey kul kes herdem
rical alẍîbErebîen ewtadî ’alem
şemał qurbanit îstîẍase ker
ta qewł nesanî new yage mewyer
dimay îtmînan bułind ber ne ewc
sef arayî ker tîp tîp û fewc fewc
xîtey naw derûn bigêre ne wer
çaławe û bê hewr bawer we nezer
new ca nîga ker deştî maydeştNava taybeten
seḧra musetteḧ maçî beheşten
toto û bin we bin çaław bigêłe
neçîrgay seyad hewargey xêłe
qa’îde û qanûn kul ce beyn şîyen
qedîm yagey ’eyş xewanîn bîyen
new ca wîyerdî deştî marawNava taybeten
ew ce min beter cergiş kewawen
ehalî marawNava taybet ’aciz û dił řêş
azyetbaren pey zîndanî wêş
şemał destî çep feramoş meker
şalyawan meḧdûd xakî řwanserNava taybet
îsimş meşhûren bîhter emlaken
pey merdanî ewcergim çak çaken
îse ne zîndan kewten we bêkar
zelîl û muḧtac çun geday bazar
aram û kem kem ḧereket biker
qulle we qulle ta we řwanserNava taybet
şemał çen řojê new ca mekan ker
bigêłe pêşda î ser ta ew ser
êłaxanî berz çeşme û serawen
her kesê dîyen cergiş kewawen
yagey kełřeman şikargay xanen
elḧeq şa mułken bîhter mekanen
çend sał ne dewran dinyay dûn şîyen
yagey debdebey erdełanNava taybet bîyen
çend welî nî’met çendê serdaran
we ’eyş û ’îşret dinya wiyaran
çend walî zade new ca perwerden
fełek we nakam dûbare berden
çendê nokeran çend feřaş başî
ẍułam û kenîz çenî dawaşî
çend supa û leşker kos û beşaret
fełek we yek ca kul da we ẍaret
ewen nazaran keften we bê naz
pey ewan cergim megêran we gaz
şemał we gyanit fełek xidêşen
ta noşê bido sed nêş ne cêşen
buyere new ca dił bî we kewaw
bişo binoşe aw kanî surxawNava taybet
binoş ew şerbet çend cam peyapey
şertiman êden yadî ême key
piştew derewyanNava taybet ban zeřneNava taybet temam
bigêłe pêşda we meyl û meram
zeřneNava taybet meşhûren bêter êłaxen
çend xan xewanîn pey ew we daxen
te’rîf û teḧsîn ew wer mekane
herçî bwaçûn zyad mezane
xeracyanen new ca dyaren
perê ne’ley nî azyetbaren
dimay syaḧet ban zeřneNava taybet kerdî
new çeşme û seraw awê serd werdî
çep û řast seyran emłakat new ca
weşteren ne seyr baẍî řoḧ efza
miley lonNava taybet new ca bawer wenezer
çaławey geşinNava taybet bigêre newer
ne miley geşinNava taybet ser bawer we ber
seyrî emłakat řwanserNava taybet biker
çe xas diłgîren ew zêd û mawa
şemał we gyanit cergim şikawa
buyere kem kem kiław we kiław
ta meşî we ban çaławey surxawNava taybet
çend xan û emîr new yage nîşten
’ecayb awen xwa siruşten
satê řaḧet ker basefa û seyren
sewz û xuřemen yagey neçîren
coq coq kełřeman midran we pawe
meyan mewyaran we lare mare
new ca wiyerdî giłkê dyaren
amanen şemał cergim xar xaren
pey tûlî kelam er taqet baro
her qule sengê yek îsmê daro
ew tunke tunke yekser hewaren
menziłgay ’êłen yagey dewaren
pey řoy nedamet ne cem’î merdim
çen wextê menził new cage kerdim
îse her ew fîkir ew xyał ew xaw
soçnan cergim kerden we kewaw
ne wîr nimeşo ta we řoy merden
dîn û îmanim ce desim berden
bedbextî bexten şemał gyanî to
wer ne min ce ko esfehanNava taybet ce ko
des meder ne zam gişt gyanim xesten
’eqił řay teqdîr hîç wext nebesten
şemał may mîren ce ḧed berşîyen
şikargay qedîm ḧikûmet bîyen
řaḧet ker newca yek şewane û řo
temam seyran ker xakî cwanřo
şemał hoşt bo gyanim fîdaten
serawgeř new ca neçêrî paten
amanen dexîl çêş mekerî pêm
ha wexten ayr yekcar bişo lêm
ḧubulwetenen nîsful’îmanen
fermûde û tesdîq pêẍemberanen
ta seyrî şahoNava taybet temam nekerî
teşrîf we dêhat payn newerî
may mîren berzen sefa mawero
nîga ker new ca ta çem kar kero
her ca meylit hen yekser dyaren
er seḧra û deşten eger kosaren
ay şemał yekcar giranen derdim
çend şewan new ca we řo awerdim
çenî çend seyad řefêqî xoşxo
karim her îd bî her şew ta we řo
seḧer horêze ne ew ser kiław
teşrîf ber we ban kanîyekey meřyaw
awî ḧeyaten camê binoşe
we gyanit şemał qelbim bêhoşe
axêzker new ca kel bewrewaren
guzergay ’êłen řagey hewaren
çend macemînan new ca wîyerden
çenê nazaran ḧesretan berden
çend xan xewanîn aman û şîyen
koç û tełmît bar řengînş dîyen
buyere newca sê xiřan tey ker
şanşîneke bawer ew nezer
şanşînekey sanaw meşhûren
pey to nizîken pey ême dûren
şemał nîga ker hewarê weşen
nîşten new yage temam diłkeşen
binîşe new ca basefa û berzen
seyran ne ew ca we hezar terzen
berdî keşkanen ne ew yagey berz
menziłgay şewen wextî kełeherz
çigakî sanaw me’rûfen new ca
berz û qeşengen perê temaşa
kanî hemro’î ne serî řaten
serkêşî kere gyanim fîdaten
çaştewer new ca çe xas dyaren
hemîşe û daym piř ne şikaren
kelî kolîcê yagey hewaran
basefa û seyren cagey şikaren
menziłgay şew bê ne wextî şikar
megêłayn pêşda dyar we dyar
çend wextê new ca we ’eyş û ’îşret
çenî řefêqan mekerdim suḧbet
kelî tifengiçî û tełaş nîga ker
şew menziłgaman bawer wenezer
bidye asarî ême nemenen
yekcar her êden gyan ce min senen
şemał yane gişt bider dimawe
bişowe xidmet pîr xidrî şawe
yagew meqamş ’alyen new ca
meşhûren qedîm we saḧêw pena
mewaçan pîrî hezar mał cafNava taybeten
feryad řes bîyen hem sîne safen
bapîrey cafNava taybet û cwanřoNava taybet bîyen
îse ewladiş gişt zebûn bîyen
esîr kêş kiryan we şaraneda
tefreqe kiryan we zîndaneda
ser guzeşteman temam beyan ker
şemał dexîlen bigêreş kemer
waçe heşt sałe ẍerîb û bêkes
zelîl û bedbext nîyen firyad řes
bapîremanen pey key perê çêş
herta metawî te’ne bider lêş
amanen şemał ne wîrit neşo
kafîyen wesen řeḧimş bicoşo
dimay ’erz û ḧał new ca nîga ker
çep û řas yekser bawer we nezer
temam dyaren kosaran ce dûr
dałehoNava taybet, bemoNava taybet deştî şarezûrNava taybet
hewramanCih, paweNava taybet we ateşgaNava taybetwe
şimşêrNava taybet û seryasNava taybet qişłaxNava taybet ta şaweNava taybet
germeznawNava taybeten çenî makwanNava taybet
ce nezergaten yekser serawanNava taybet
sarawen çenî benîgezNava taybet weşen
çeşme û serawiş temam diłkeşen
cwanřoNava taybet temam ne serî řaten
bigêłe pêşda gyanim fîdaten
dimay syaḧet qedem řence ker
řagey nîgagar bigêre ne wer
şanî wizîme ta kewe şîrwan
řaxêz we řaxêz desim we daman
bidye kełřeman new ca çêş keran
coq coq û fewc fewc meyan mewyeran
mewyere aman binî berd we berd
mexsûsen weşen seyrî hewşe zerd
kewrgî tifengiçî esłî mekanen
yagey zemremey ře’îs û xanen
menziłgay qedîm seyadan bîyen
her wêş mezano çend kesiş dîyen
êmeyç çend řojê ne ’ehdî wêman
ře’îs û meř’ûs îd bê xidêman
welḧasił çend wext we kameranî
çenî řefêqan yaranî gyanî
şewan ta we řo we ser mewerdîn
zemzeme û mezaq şikar mekerdîn
bê xef û xeyał bê endêş ne kes
laqeyd ce teqdîr ferdî feryad řes
çerxî çep nagah çerxiş wist ew kar
naẍafił pêçaş bewêney tomar
şemał buyere derdî dił bêşen
er şa er wezîr eger derwêşen
cwanřoNava taybet weşen bîhter wiłaten
şemał dexîlen gyanim fîdaten
mekan we mekan bigêłe pêşda
yagey kê bîyen kê gêło têşda
çeşme û serawan yek yik bigêłe
gişt yagey xanan menziłgay xêłe
axêz ker perê deştî hesêran
pey seyrî kawat yagey emîran
nîgaker kawat awiş çend serden
girewş ne aw kul dinya berden
quřeqełaNava taybet bidye awiş zełałen
şemał binoşe ne to ḧełałen
çeme mîranen yagey serdaran
hewarge û menził wextî weharan
bêłegî xeylê ne ew weşteren
pey herdû, qelbim piř ce neşteren
çeme mîranen soçnan cergim
byen we ba’îs nezdîkîy mergim
çeme mîran bê merkezî şikar
yagey ’eyş û noş mexsûsen wehar
hewarê weşen yekcar basefan
’eybiş her êden dinya bêwefan
ayşe doł tey ker ta we daromerd
banî tuwan û şîrîder bigerd
mile û deştî geř bigêre ne wer
byaşoş seřo tawe serawgeř
hewargey piştigeř sengilax û sexten
gaga menziłgay bendey bedbexten
her çen ne enzar nazîba û zişten
şemał we gyanit pey min beheşten
îsraḧet biker new çeşme û seraw
amanen dexîl cergim bî kewaw
dimay řaḧetî qedem řence ker
wêranekey min bigêr ew nezer
daxił ber new ca xestegî derker
xas dîqqet bider melaḧîzeş ker
wêranekey min ne pay ewdaren
menziłgay qedîm leyl û neharen
dar wenê new ca girtenş qerar
’umirş zyaden nedaro şumar
ser bikêş newca bizan kê menen
yagey kê bîyen îse kêş çenen