نوع و سبک ترانه‌های کردی و مضامین مختص بدان‌ها

Li pirtûka:
Gorani
Berhema:
Mihemmed Mukrî (1921-2007)
 2 Xulek  1164 Dîtin

ترانه‌های کردی کلیه به لسانی ساده و عاری از پیرایه‌های لفظی سروده شده و همانطوری که از لحاظ معنی و مضمون طبیعی و ساده می‌باشند از لحاظ لفظ و هیئت نموده شده نیز بسیار طبیعی به نظر می‌رسد و با ساده‌ترین الفاظی که در هر یک از این لهجه‌ها وجود دارد سروده شده است.

قسمتی از این ترانه‌ها که شامل دو مصراع و هر مصراع مرکب از ده هجا می‌باشد عیناً نظیر سبک و نوع داستان‌های حماسی اورامانی و اشعار مذهبی گورانی است که اگر با زبان فارسی مقایسه شود باید این نوع اشعار را نوعی مثنوی به شمار درآورد که از لحاظ قافیه حروف اواخر دو مصراع با یکدیگر متحد و اغلب تابع قوانین قافیه در زبان فارسی و عربی است منتها چون با میزان عروض سنجیده نمی‌شود باید شماره هجاها و بلندی و یا کوتاهی آخرین هجا را در هر مصراع برای صحیح بودن شعر در نظر گرفت.

مضامین این ترانه‌ها در اشعار ادبی زبان فارسی کمتر نظیر دارد و از مراجعه به متن یا ترجمه فارسی این ترانه‌ها برای ارباب ذوق حالتی دست خواهد داد که با بهترین لذات و خوشیهای معنوی برابر است.

قسمتی از مفاد این ترانه‌ها شامل آرزو‌ها و تقاضا‌هائی است که جزو غرائز و سوائق اولیه و طبیعی هر فرد بشر زنده و بانشاطی است که هنوز جنبش و سرور طبیعی خود را از دست نداده و تعلقات زندگانی مادی و فورمول‌های غلط اجتماعی افکار زلال و روشن وی را با تیرگی‌ها و کدورت‌ها نیالوده و حواشی بیهوده او را از متن اصلی حیات باز نداشته است.