zikir ’iruc ḧizirit miqdis nibwî û tişrîf qidum an sirur bih ḧizayr awins û astima’ kilam ribanî bir asrar du cihanî
Li pirtûka:
Rewzetul Sefa
Berhema:
Mîrza Ebdilqadirê Paweyî (1850-1910)
19 Xulek
313 Dîtin
şewê şerîf ter ce «leylة alqedirErebî»
ce firîştey xeyr şay «asḧab albedirErebî»
ḧezret ce seray umim hanî pak
farẍ bî ce zêkir ferd tenyay tak
xatir ḧezîn bî ce gumřayî qewm
meşẍûł bî cew dem be esbab newm
şî ne camey xew çûn sewł sawa
naga wêney berq cibre’îl yawa
wat ya muḧemmed ḧukmim awerden
padşay şahan toş tełeb kerden
fełek êntêzar pabûs paten
mela’êk yekser çemeřay řaten
«qim bisim alilh alirḧimin alirḧîmErebî»
řoşin ker eflak ta ’erş ’ezîm
zemîn we pa bûs pat ba peř nûr bo
ser herdan gişt ba surmey tûr bo
cibre’îl ce no we edeb dest berd
sîney mubarek ḧezret hem şeq kerd
mîka’îl we nûr derûnş kem kem
şustişan temam we aw zemzem
memlû kerdişan yekser ce ḧêkmet
ce esił îman emir nibuwet
xwelase ew şew şay «xîr albişirErebî»
ce ḧucrey şerîf berdişan we ber
be çend şadî û şewq be meyl û wefa
ta teşrîf berdin we merwe û sefa
ḧezret nêga kerd be buřaq çûn berq
nûrîn ter ce nûr şu’ley şems şerq
řewan ter be řefit ce berq encum
ademî sûret şox tawus dum
zîn ce ziberced ser zîn ḧêlley nûr
ałay muresse’ nem dadey kafûr
kefeł poş ce lał cewahêr karî
sînebend meftûl tafte mirwarî
řikab ce ełmas bin řikab gewher
zîrteng teła, dewr qał eḧmer
lucam danebend, bê ’eyb ała
karxaney lařeyb ustad bała
yał çûn ziłf xwer sim çûn qurs xwer
saq çûn sîm saf nał wêney qemer
dû bał wêney bał beydaẍ şahî
be yek dem tey kerd ce mah ta mahî
buřaq cew demda mekerdiş xiroş
ta cibre’îl gêrit řikabiş we doş
mîka’îl ’enan muḧkem gêrit we kef
cem best ne dewirş melayk sef sef
cibre’îl watiş «ya xîr albişirErebî»
ferma swar ber be îzin dawer
salar meḧşer şay «lulakErebî» xetab
pay mubarekiş nya we řikab
swar bî we zîn berq asay buřaq
we ’ezim gerdiş gerdûn hefit taq
we emir qadir ḧeyî řebbanî
řahî bî çenî giroy řoḧanî
her çwar muqeřêb çenî pêẍember
mewatin bex bex «alilh akbirErebî»
ce naga dû zerf çûn duř xoş ab
yekê peř şîr û yekê peř şerab
yawnan we sem’ şay «xîr albişirErebî»
cey zirûfate yekê qebûł ker
ḧezret dersat dest pey zerf şîr berd
«bisim alilhErebî» wat û şîr tenawil kerd
cibre’îl watiş ya «xîr al’enamErebî»
er to şerabit binoşa new cam
zumrey ummetit badexwar mebî
dimay to yekser gunabar mebî
«alqisةErebî» xeylê seḧra tey kerdin
ce badyey beř beydî wiyerdin
yekê ce yemîn be nałey xeter
wat ya muḧemmed teweqquf biker
satê min ce to su’alê darûn
cwab lutifit we çem međarûn
ḧezret hîç nekerd zeřê mudara
neđa cwabiş wiyerd cew sara
hem ce lay yesar yekê da xeber
wat ya muḧemmed teweqquf biker
su’alê darûn biđer cwabim
seḧra gêł byen ce êztêrabim
ḧezret êltêfat zeřê nekerd pêş
pa da ne buřaq wiyerd bê endêş
dîsan yek ’ewret şox şîrîn řaz
we bang bułend bê şerim kerd awaz
wat ya muḧemmed esrîn mewarûn
ladê tamił ker nyazê darûn
ḧezret hem be ew nekerd êltêfat
wiyerd wêney berq hewr semawat
ẍerez, cew mekan berşî we te’cîl
cew dima persaş ew ce cibre’îl
ferma ya exî ew her sê nefer
kê bîn? çi karen? pêm biđer xeber
«ruḧ al’emînErebî» wat «ya xîr albişirErebî»
ew dû sê nefer mepersî xeber
bełê eweł kes řa’î yehûd bê
le’în beđbext gumřay merdûd bê
be to kerde bê çûn řûy xetabiş
eger to cew dem međay cwabiş
ummetit yekser ḧeram mewerdin
we dîn yehûd ’emeł mekerdin
ew şexis duhem hem nisara bê
ce burc bextiş edbar wara bê
er cew dem međay cwabiş we dił
muradiş we dił gişt mebî ḧasił
zumrey ummetit yeka yek ce no
nisara mebîn gişt ce dimay to
salêsen su’al beḧis ew ’ewret
ew bała ’er’er şîrîn xał û xet
ane dunyay dûn peř melalet bê
zewq û zînetiş gişt cehalet bê
eger to međay bew tewr cwabiş
ummetit meşî gişt we řikabiş
nam qyamet hîç nimeberdin
yekser dinyay dûn qebûł mekerdin
ẍerez, çend mesaf řage tey kerdin
ta teşrîf xeyr we cayê berdin
cibre’îl ’erz kerd «ya xîr albişirErebî»
cey mekan xas ladê pya ber
îne medîne axir cay wêten
teyîbey şerîf hêcretgay wêten
ḧezret çûn şineft pa awerdewe
dû řik’et nima eda kerdewe
teşrîfiş dîsan swar bî we zîn
tey kerdin řahan sara û serzemîn
yawan we cayê şîrîn diłgîr
sengiş surme bê gyaş gişt ’ebîr
cibre’îl ce no ama we guftar
’erz kerd ne xidmet şay buřaq swar
wat ye koy tûren xuđa ’elîmen
yagey munacat musay kelîmen
ew ko meşhûren we «bît aliḧkimErebî»
ewen cay mewlûd ’îsa bin meryem
ḧezret ce buřaq pya bî dersat
ce dergay bêçûn kerdiş munacat
resim ’êbadet hem we ca awerd
teşrîf hem we zîn pişt buřaq berd
zemîn minnet bar zeman hem xoşḧał
buřaq we peřtaf cibre’îl we bał
ce lutif bêçûn ferd feryad řes
yawan we qapî «bît alimqidisErebî»
«bît alimqidisErebî» zyaret kerdiş
sucdey zat pak bê zewał berdiş
baz hem swar bî pa da ne buřaq
řahî bî çûn berq tey kerdiş afaq
ce hîç menziłê nekerd mewasa
yawa we qapî «misicd al’eqsaErebî»
dîsan hem ce no pa awerdewe
sucdey zat pak waḧêd berdewe
cem’ enbya û melayk temam
kerdin êstêqbał şay «xîr al’enamErebî»
cibre’îl ciłew gêrit be destewe
buřaq ce qapî mesicd bestewe
ḧezret teşrîfiş we enderûn berd
’ezim sucdegay nimay ḧacet kerd
seferî mê’rac řewendey felek
bê be pêş nimay enbya û melek
bełam ew qapî buřaq pê beste
deskar dêwan hergêz neşkeste
sifîdter ce řeng textey text ’ac
meşhûr bê namş we «bab alim’iracErebî»
cew dem çend hezar firîştan xeyr
hem perê tewaf hem pey sefa û seyr
aman we xidmet şay «xîr al’enamErebî»
yek yek ce ḧizûr kerdişan selam
watin ya řesûl eweł û axir
ya muḧemmed ya, şefî’ ḧaşir
ta ḧezret persa ce «ruḧ al’emînErebî»
watiş ya exî biray dinya û dîn
me’nî î sena û teḧîyet çêşen
penem waçe řas dił we endêşen
cibre’îl ’erz kerd «ya xîr al’enamErebî»
me’nî teḧîyet êđen ce kelam
benay eweł û axir gişt tonî
hem xetim xatem enbya tonî
be şafê’î to qehir mebo defi’
ḧeşir û qyamet be to mebo řefi’
qum ya muḧemmed dêren dyaren
îse pey amat ḧeq êntêzaren
xêza ce mesicd we bê mudara
dest ḧezret gêrit berdiş we sara
dîş nerdebanê ałay şerefnak
dû paş ce zemîn serş ce eflak
yek laş zumuřud şîrîn diłber
yek laş hem mercan yaqût eḧmer
payeş yeka yek ce duř meknûn
sazan we yek dem padşay bêçûn
fewc fewc firîştan letîf ała
meyan we payîn meşan we bała
ḧezret teşrîfiş çenî cibre’îl
her bew nerdeban wiyerd we te’cîl
ce tewfîq zat ḧey bê bedeł
yawa we eywan gerdûn eweł
qewłê waçyan cibre’îl we bał
ḧezretiş horgêrit we bê qîl û qał
bê ẍusse û xeyał we bê weswase
berd we asman we yek henase
cibre’îl dersat xwace bêdar kerd
deng «diq albabErebî» ce keywan wiyerd
derdem qapî wan persa to kênî?
meger ce mexloq řûy serzemînî?
cwab da ke min «ruḧ al’emînErebî»m
me’mûr mursel ehil zemînim
dîsan watiş kên ane çenî to?
wat muḧemmeden şay firîşte xo
watiş meger ḧeq ew tełeb kerden?
wat bełê êḧzar pay pişt perden
watiş merḧeba weş amay sed car
sełwat da we řûy mustefay muxtar
qapî asman dersat kerdewe
sucdey nûr pak ḧezret berdewe
teşrîf berd we ban asman saf
çerx çepî waz, berz bê tenaf
ḧezret şexsê dî temam mubarek
wêş pey êstêqbał kerdin tedarek
cibre’îl ce no wat be pêẍember
ane ademen şay «abu albişirErebî»
axir babaten siłam biker lêş
mujdey řêsalet wêt hem biđer pêş
ḧezret siłam kerd şay «abwalbişir»
adem sendewe siłam cew serwer
watiş merḧeba ferzend sałḧ
qezat we ferzend sed hezar tałḧ
weş amay serwer giştîn serweran
ey xetim cumley gişt pêẍemberan
ḧezret dîş ce lay dest řast ew
boy ’etirş meyo wêney şewboy şew
derbê ce lay çep ew hem dyaren
boy ’efûnetiş çûn boy merdaren
adem cew demda nam ḧeq meberd
gahê megrewa ga xendeş mekerd
ḧezret persa kerd ce «ruḧ al’emînErebî»
ferma ke ey peyk «rib al’almînErebî»
adem ye pey çêş cergiş biryanen
gaga ne xendan ga ne giryanen?
ew derb bo xoş çenî ew boy bed
řemz ew çêşen danay xêredmend?
cibre’îl ’erz kerd watiş ya xatem
ew derb bo xoş lay řas adem
her ce řoy ezeł nûr pêda weşten
qerîb we řêzwan řewzey beheşten
erwaḧ pakan ewlad adem
se’adet mendan mubarek qedem
yekser bew řa da mekeran guzer
meşan we beheşt we bê derdiser
cew bone adem gahê xendanen
xendeş ce şadî ew ferzendanen
ew derb bed bo lay yesar ew
řagey dûzexen çûn zułmat şew
erwaḧ xebîs eşqyay bedxo
new cage yekser we dûzex meşo
adem pey ewan xatir meḧzûnen
cergiş çûn biryan derûn peř hûnen
zumrey qudsyan mukeřem yekser
aman we pêşwaz şay «xîr albişirErebî»
mah û xwer çenî bircîs û behram
bûsaşan řikab şay «xîr al’enamErebî»
’etarud řeqem wêş kerd feramoş
ḧełqey ẍułamîş dersat kerd ne goş
seb’ey seyare sureyya û zuḧel
bîn we payendaz mustefay mursel
şê’ir yemanî çûn şu’ray teřdest
ce kitabçey mediḧ sena neqşiş best
ẍerez, ce sertaq gerdûn dinya
kos fezîlet eḧmedî jinya
cew dima we ḧukim padşay celîl
ḧezret şî we pişt bał cibre’îl
çûn teyr tîzbał ya berq řoy tem
berdiş we pay taq eflak dûhem
be’d êstêftaḧ giftugoy melek
meftûḧ bî qapî ser bestey felek
teşrîf berdişan we taq zeř nexiş
cuq cuq firîştan ne dewirş bîn pexiş
gişt pa bûs pay ḧezret kerdişan
ce şadî sucdey şukir berdişan
ḧezret dû cwan cew dem dî we çem
her dû medrexşan wêney şu’ley şem
dîsan hem persaş ce «ruḧ al’emînErebî»
wat î dû nefer şerîf pak dîn
namşan çêşen? esłişan ce kon?
řaz nehanî keşfiş her we ton
cibre’îl ’erz kerd bê zyad û kem
watiş yekêşan ’îsa bin meryem
bizurg mursel yagey umêden
ce ulul’ezman yekêşan êđen
ew yek xo ce ’erş namş hem niryan
yeḧya pêẍember êbin zekeryan
çûn pêẍemberin siłam ker lêşan
ḧukim řêsalet êzhar ker pêşan
şay şefa’et xwa salar meḧşer
şî kerdiş siłam ew dû pêẍember
ce dimay cwab siłam û sefa
kerdin tewazu’ çenî mustefa
cibre’îl ’erz kerd «ya xîr albişirErebî»
êntêzar ton dehnidey dawer
ḧezret swar bî cibre’îl we bał
buřaq řahî bî wêney bay şemał
we tewfîq zat daray mu’ezzem
yawan we pay taq gerdûn sêhem
we tewr sabiq ce baban wiyerd
giftugo çenî derbanan gişt kerd
mujdey amay xeyr ḧezret diryawe
qufił qapî çerx her hefit kiryawe
ce semay sêhem şay «xîral’enamErebî»
yusif dî we çem «’ilîh alsilamErebî»
we ḧukim ferman «rib al’almînErebî»
yawan we pay taq çerx çarumîn
ḧezret dya dîş cenab êdrîs
meşẍûłen daym we emir tedrîs
ce çerx pencum şay e’la sêfat
hem çenî harûn kerdiş mulaqat
mehmîz da merkeb berq asay buřaq
nekerdiş mudar ta çerx şeş taq
ḧezret niga kerd bew dîdey mexmûr
dîş musay gustax kelîm koy tûr
dimay giftugo gişt sefa û siłam
te’cîl kerd ḧezret şay «xîr al’enamErebî»
semawat tey kerd her şeş we bê ẍem
ta yawa we taq gerdûn heftem
cew dima musa ce dergay barî
dem dem menała mekerdiş zarî
melaykan wat dił we endêşen
ya musa sebeb zarî to çêşen
watiş cwanê taze pê yawa
zemîn ta ke ’erş bew mebo awa
nam ummetiş gişt ne defteren
yeqîn ce ummet min zyateren
eẍłeb gişt řewzey řêzwan caşanen
«cinat ticrîErebî» menziłgaşanen
bełam ew zarî ce ḧesed nebê
zahêr ce eqwam qewm wêş mebî
ḧezret ce gerdûn eflak heftem
çûnke êbrahîm xelîl dî we çem
hem be êşarey exî cibre’îl
ḧezret kerd siłam we taw te’cîl
êbrahîm watiş merḧeba sed car
ferzend sałḧ «sîd al’ebrar»
ḧezret guzer kerd ce «bît alim’imurErebî»
sucdegay melek ser ta pa ce nûr
cibre’îl yek yek řehnimûn kerdiş
teşrîf we «sidir almintihîErebî» berdiş
sêdre yek dirext cay cibre’îl bê
wełg ew dirext çûn goş fîl bê
esmarş wêney şax ḧecer bê
ce tûba û beheşt ew bułenditer bê
ce bêxiş çehar coyê ab řewan
şewan ta we řo dayr bîn dewan
dûşan penhan bîn ew dûşan zahêr
zulal û bê ’eyb şîrîn û tahêr
êstêfsarş kerd ce «ruḧ al’emînErebî»
pey ew çehar nehir ałay bê qerîn
cibre’îl ’erz kerd «ya risul alilhErebî»
wat ew çehar co be emir ełła
ew dû nehanî meşan we beheşt
pey ḧewz û ḧeyat pey sefa û gułgeşt
ew dû zahêrî kesîr û qelîl
yekê furaten yekêşan hem nîl
we dinya meşan me’lûm bo we to
’erzim her êđen cesaret nebo
ḧezret ce sêdre hem kerdiş xirûc
řû nya we şad ne řagey ’irûc
new ca cibre’îl we bê çûn û çend
ḧezret řahî kerd wêş hem be ca mend
ḧezret niga kerd perê cibre’îl
ferma ya exî peyk şay celîl
pey çêş řefaqet we ser newerdî
axir çenî min texelluf kerdî?
cibre’îl ’erz kerd «ya xîr albişirErebî»
wey tewr dan qerar dehnidey dawer
ême gişt yekser ferman berdarîn
her yekê meqam me’lûmê darîn
ḧereke û quwey bałim nemenden
tewana û taqet ḧałim nemenden
to ce ’erz min nebî mukedder
er zeřê ney ca pa binyewn ne wer
ce şu’a’ nûr tecellay eqdes
ser ta pam temam mebo we qeqnes
wer ne min řoḧim ne qedemgaten
ce hîç xof nekey xuđa ham řaten
resûl êđ şineft ce «ruḧ al’emînErebî»
řû kerd ew hewa we xatir ḧezîn
we tewfîq zat tak tenyay ferd
ḧezret we tenha çend ḧêcab tey kerd
yawa we cayê sext nahemwar
buřaq xeste bî pa wist ce řeftar
naga zahêr bî řef řefê ce ẍeyb
ser ta pa exzer nûrîn bê ’eyb
ama nêdayê serîḧ çûn ’ereb
watiş «la tixif ya aḧimd îrkibErebî»
swar bî ḧezret hey kerd we řefřef
mama ne řageş melayk sef sef
bosaşan řikab ałay pesendiş
gêrtişan damen se’adet mendiş
we yek sat ce çend ḧêcabat wiyerd
řagey pansed sał lamekan tey kerd
ḧamłan ’erş keřûbî temam
aman we pêşwaz şay «xîr al’enamErebî»
yeka yek bûsan ne’leyn pakiş
kerdin zyaret ḧełqey sîwakiş
ẍerez, ta yawa be ’erş ’ezîm
lerza ce heybet, firawan kerd bîm
ama nêdayê ce şay «zu alcilalErebî»
«ti’al la tixif, ya ḧibîb ti’alErebî»
ce ’erş ’ezîm qetreyê we dew
tikya we toy ḧełq humayûn ew
cew sebeb ’êlim eweł û axir
ce sîney ḧezret yekser bî zahir
her dem nêdayê ce şay bê endêş
mama ya eḧmed pa binyer we pêş
ḧezret bew tomar her bew tacewe
kem kem ta tek da we mê’racewe
lerza ce heybet çûn tûł sawa
we «qab qusîn ew ednaErebî» yawa
ama seđayê zeḧmet nebo lêt
wane teḧîyet pak xuđay wêt
řesûl we řuxset danay tewana
«altiḧyat lilhErebî» wana
ce no ferma pêş bînay ban ser
«silam ’ilîk ya xîr albişirErebî»
siłam ḧezret ’êzzet sitana
«û ’ilî ’ibad alilh alsalḧînErebî» wana
melaykan gişt kerdişan xetab
yekser cew demda aman we cwab
şahdî daşan be xuđay ekber
hem be řêsalet pak pêẍember
cew dima ḧezret metłeban bes bes
yeka yek ’erz kerd we zat eqdes
giftugoy ’ezîm ce dergay ẍeffar
şineftiş cwab lutif bê şumar
ce bab ummet ḧezret hem ’erz kerd
ḧeq penca řik’et nima lêş ferz kerd
we çend ’atêfet ’etay řebbanî
muxle’ we lutif zat subḧanî
řuxset tełeb kerd ce danay celîl
muracê’et kerd we lay cibre’îl
«ruḧ al’emînErebî» şî we êstêqbałş
sełwat da we nûr celay cemałş
dest ḧezret gêrit we ’ezim gułgeşt
berdiş we seyran gułbaẍçey beheşt
ḧûryan aman gişt we pêşwaziş
gyan û dił kerdin we payendaziş
tuḧfe û lezayz faxrey beheşt
yekser dî we çem ewza’ her heşt
ẍerez seyriş kerd her ta ke tawa
dûzex we nezer şerîfiş yawa
ehil dûzexî giroy beđbextan
tebe’ey şeytan ayrîn řextan
eḧwał yek yek we nezer awerd
pey gunabaran kêşa ah serd
ce wext ’ewdet řagey xof û bîm
cew demda yawa be musay kelîm
ta «kilîm alilhErebî» ’erz ḧezret kerd
persa pey ummet ferizit çêş awerd
wat penca řikat ce yek şew û řo
eday nimay ferz me’lûm bo we to
musa wat muşkił mezane asan
min xełqim ce to zûter şinasan
benî êsra’îl îse gişt merden
min giştim yekser êmtêḧan kerden
ummetan to çûn axir beren
ce baqî ummet gişt ze’îf teren
hergêz nedaran quwey penca ferz
ta meḧşer pêşan gişt mebo we qerz
bişo dimawe ce qapî dawer
we her sûret bo texfîfê bawer
ḧezret dûbare gêławe ew pes
dîsan pena berd be dergay eqdes
’erz kerd ce qapî padşay ẍeffar
watiş ummetim ze’îfen bêçar
nedaran qudret me’aş wêşan
penca ferz nimaz zyaden pêşan
ḧeq ferma bîst ferz texfîf ’eyn bo
bena be xatir humayûn to
ḧezret sucdey zat şay bê zewał berd
hem we lay musa mu’awêdet kerd
dîsan persa lêş kelîm koy tûr
watiş çêşt kerd ce lay şay ẍefûr
ferma keremdar çenîm kerem kerd
mêqdar bîst ferz texfîfim awerd
«kilîm alilhErebî» wat zyaden ḧała
dîsan teşrîfit bişo we bała
ersed ke pey to mebo be zeḧmet
beł hem bawerî texfîf pey ummet
ẍerez, ta sê car şay gerdûn beydeq
teşrîf berd we pay qapî berz ḧeq
şay buřaq swar be çend derd û řenc
axir penca ferz yawna we penc
musa ’erziş kerd ya «xîr albişirErebî»
dîsan pey texfîf bo hem teşrîf ber
ḧezret da cwab şîrîn ter ce qend
her çî xwahêş kem ce lay xuđawend
qebûł mekero bînayî çawan
’etaş ’emîmen lutfiş firawan
bełam cey fêşter xas nyen teklîf
şermen hem dîsan bişûn pey texfîf
cew dima we şad murac’et kerd
teşrîf we seray «em hanî» berd
qapî fitûḧat kirya û diryawe
hêmay ḧełqekeş her meleryawe
toy esbab newm peř tedarekiş
cêwan şerîf cay mubarekiş
hêmay ’etir hełm germîş baqî bê
germî řutbey berz weş demaxî bê
ya ḧeq be ḧacet êsim ’ezîmit
be qedir û celal zat qedîmit
be nûr řesûl saḧêb text û tac
ew şew we ’êzzet berdit we mê’rac
’ebid wêt qadir koy gunabaren
’asî řû sya hem şermesaren
bibexşiş be feził bê payan wêt
we ’efu ’ezîm nimayan wêt
umêdiş nyen mêqdar yek mû
ya ełła beẍeyr ce «la tiqnitiwaErebî»