4

dway nanxwardnê kewa lawe bezorîş cwamêrî tya bo nehênraye qise, hestan. lawe cwamêrî bird jûrekey pîşan bida, beserpêwe basî behêşî bo kird ke çon ebîstê le xonîşandanêkî nîştimanîda kuře taqanekey kujrawe, bawke pîrekeşî agirî ciger hełî egrê eçê bo sera laşey kuřî bidozêtewe. ke egate ber derkî sera ebînê xełkêkî zorî wekû ew çûn bo dozînewe û wergirtinewey laşey kesukaryan. hemû le berdemî dergay daxrawî serakeda westawin.

ewendey pê naçê dergayan bo exene ser pişt kedwa kesyan lê eçête jûrê xiř dergayan leser da’exen û her ew şewe yekê ser û sê sał ḧukmyan eden. berebeyan (pêş ewey şar le xew hestê bêdeng û seng řewaney zîndanî «n...»yan eken. miḧe awełzawam pîr ebê bergey erk û azarî bendîxane nagrê, sałêkî bendêtîyekey nabate ser, emrî xwa becê ehênê. xoşt ezanî ewî řoj peyday nekirdaye neybû şew bîxwa ca behêye em karesat û kwêrewerîyey beser hatbê seyr nîye êsqanîşî mabê? kake cwamêr! mepirse em xełke le çi ḧałêka ejîn kes xawenî serbestî û jyan û namûsî xoy nîye be diroy mezane eger biłêm êwey bendîxane azadtir û diłnyatirbûn le êmey benaw berełła! bawêşk edey, xewt dê biço xot bişo û binû. pêşekî pîrozit bê. şewt baş û xewt xoş.

cwamêr witî:

― pêkmanewe ...

lawe çend hengawêk dûr kewtewe û lepiř geřayewe witî:

― ewe çîye xo min ełêy serxoşim! ḧemamekeşim pîşan nedayt.

ewete letenîşt ew jêrxaney berambertewe çiray řêgakeşt bo da’egirsênim ke lêt têk neçê. řenge leber germa xewîşt lê nekewê sed ewende mandû bî! dey dirêjem daye toş bawêşk edey. bo nayey xoştineket bixeyte sibeynê?

cwamêr witî:

― bequrban lêm geřê sardim mekerewe xom le xoma le xoştin bêzarim êste xom neşom ta dû heftey tir her nayetewe bîrim, êste le hemû katê baştire, beyanî ke hestam wek dozîbêtmewe wehaye. (be dengêkî piřsoz û nextê berz bangî kird) gyanekemî lawe sibeynê meselekey hîwat bîr neçê!

laweş bematîyekewe witî:

― înşałła!

cwamêr ke dergay ḧemamî kirdewe serî suř ma ewetey hebû nek le ḧemamî wada xoy neştibû her çawîşî pê nekewtibû. banyo sipîyekey her ebrîskayewe wekû bîstibûy xwapêdawekan ew ḧewze piř eken le aw û bonî xoş înca xoyanî pê eşon. hat be bîrya xoy lew banyoyeda bişwa. destî bird «şîre»yekî kirdewe lêşawêk awî sard be serugwêlakya hate xwarewe dayçiłekand înca berebere û bewryayîtir her çonê bû şêrey awî sard û germî banyokey dozîyewe û berî danewe ke piř bê. xoy řût kirdewe, dway nextê çawgêřan be xawlîy řengawřengî be çakleda hełwasraw şûşey bonî xoş û hemû cor sabûnî xoştinda, qaçî xiste naw banyoke pêy hełxilîska be gazî pişta kewte nawî! hendê azarî ejno û anîşkî geyşit. dway nextê le awe şiletênekeda xoy pał xist. ke ḧesayewe le kangay diłyewe henaseyekî hełkêşa û le diłî xoya witî: xozge hîwa û daykî lêre ebûn bêguman hemû azarî bendîxanem be maçêkyan lebîr eçowe. dey zor zorî řoyştuwe kem kemî mawe. xwa muqeder neda dû řojî tir lêren. sabûn û lîfkey girt be destewe û kewte xoştin. xoşîy ḧemame le kaşî řengawřeng dirustikiraweke û ew xitûkeyey awe şiłetênekey banyoke hî leşî eda, xoştinêkî key hênayewe bîrî. de sał lemewber ke egîrên heta sê mang mawey xoştinyan naden. ewanîş ekewne şikayet û şikayetkarî û mangirtin ta mîrî naçar ebê her panze řoj carêk mawey xoştinyan bida.

leber ewey cwamêr leberdemî xopîşandanekeda birîndar kirabû be yekê le serkirde gewrekan danrabû boye le zîndanêkî yek kesîya gîrabû.

ca hatewe bîrî çon nîweřoyek yekê le werdyanekan dergakey lê kirdewe û pêy wit ke hestê xoy ko katewe bo xoştin emîş ne cilî pak, nehîç şitêkî hebû le xawlîyekî çiłkin bewlawe ke cêy hemû şitêkî pê girtibû. ke le zîndane tarîkekey hate derê ta maweyekî baş çawî hełne’ehat leber tîşkî geşî xor boye herwa kwêrane dûy dengî pêy yasawłekey pêşewey kewtibû ke ewendey pê neçû dergayekî betundî kirdewe û řawesta ta em geyşte lay dergake. ewsa pałêkî pêwe na bełam bextî hebû lebatî ewe xoy bikewê ber zelamêkî tir kewt ke le jûrekeda westabû day be dîware çînkokeda. yasawłeke pêy witin xotan řût bikenewe, wa hawřêkey keştan hat. way wit û pałî na be zelamêkî kewe. înca pêy witin: jûrekey latanewe ḧemame hersêktan pêkewe eçne jûrê. ebê be pênc deqîqe le xoştin bibnewe çunke bendîyekan zorin û hemûşî her sê ḧemam heye.

dergakey leser daxsitin û witî paş pênc deqîqe lê nebûbnewe be řûtî etanhênme derewe, nełên ḧikumet załme û werdyan kafir! obałî xotan be estoy xotan!

bendîyekanî tir kewa dyarbû leber neşarezayî, cilî çiłkinyan legeł xoyan hênabû bîşon, bena’umêdî cilekanyan dana û her sêkyan xoyan kird be jûrî ḧemamekeda ke birîtî bû le çwar dîwarêkî çînko, binkekey çîmentořêj kirabû, tankîyekî gewrey qîr piř kirabû le aw, lew dîwewe agiryan eda. tenekeyekî newtîş piř kirabû le awî sardî lîxin, bo hersêkîşyan qutuwe penîrêkî betał danrabû ke awî pê biken be xoyana. le pelepelîda neyan’ezanî çî biken, yekêkyan nextê le awî tankîyekey kird be destya twêxêkî dapłoxan, hîç şitê nebû le ḧemamekeda ke leserî danîşin çîmentokeş ewende dax bûbû be pêşewe xoyan pê řane’egîra çon xo bişon û çî biken?

be naçarî nîwey awî sardî teneke newtekeyan řişt ke ewîş şiłetên bûbû. dû sê qutû awî germyan tê kird û kewtine xoştin.

le yek kata hersêkyan destyan ebird bo qutuweke ke aw biken be xoyana. kirdyan be nore ta duwanyan kefekeyan le seryan kirdewe awî bin tenekeke ewende daxî bibû cwamêr neywêra bîka be serya. emane lem ḧałeda bûn, hêştan destyan le leşyan nedawbû kewa bonî çiłk û areqyan pyawî gêj ekird, lepiř kabray yasawił be xoy û qamçîyekeyewe kirdî be jûra û şîřanî be seryana: ewe çîye hêşta lê nebûnewe? yałła dey hestin biřone derê xotan poşte bikenewe. ke řwanî yekêkyan «cwamêr» hêşta ser û çawî her sabûnawîye û xerîke be dest lêy ekatewe. piřî daye teneke awe germeke û becarê kirdî be serya, cwamêr qîjeyekî şêtaney lêwehat le azarî dapłoxanî serugwêlak û şan û milî, kabray yasawił daye qaqay pêkenîn. be qemçî û şeq û pałepesto hersêkyanî pêş xoy da bo jûrî sard! řwanîyan sê bedbextî tir xoyan řût kirdotewe be diłî xoş û řûy geşewe çaweřwanî xoştin eken.

cwamêr be mangê ewsa serugwêlak û şan û milî pêstyan hênayewe. dway em bepengkirdne tegbîryan kird ke lemewla be hersêkyan yekêkyan bişon, bo ewey bitwanin le pênç deqîqekeda şitê biken be şitê. bełam karbedestanî zîndaneke her zû beme ezanin biřyar eden ke lewela îtir her care sê kesî taze binêrin bo xoştin pêkewe.

legeł emeşa bendîyekan gwê nadene em pîlaney bendîxane û her leser řêgey xoyan eřon egerçî hî wayan ebê ke be sałî carêk norey xoştinî nayete ser.

cwamêr lenaw awî şiłetîn û ḧemamî kaşî řazawey małî laweda ew ḧemamey zîndanî xoyanî bîr kewtewe. henaseyekî hełkêşa. bedway xo wişkkirdnewe cile konekanî leber kirdewe hesta çuwe jûrî nustin ewende kifit bû her xoy kird be jêr cêgakewe îtir xewî lê kewt bê ewey hîç agay le nerim û şilîy pêxekewey bê.

hêşta dinya tarîk û řûn bû cwamêr lexew řapeřî. le pêşewe nehatewe bîrî le kwê nustuwe, çawêkî be dewr û piştî xoya gêřa û serincêkî daye tifaqî jûreke înca bîrî kewtewe ke le kwêye.

ke dîy hêşta řoj zuwe pêxefekey kêşayewe beser demuçawya.

yekem car bû le mawey de sała ke le nawniwênî wa nerim û şila nustibê.

zorî la xoş bû binwêtewe. bełam lepiř wekû şitêk mêşkî wirûja gurc pêxefekey leser çawî labird. ewe nizîkey de sałe lem sateda lenaw cêgada nebuwe, îsta katî jimardinyane pênc pênc wekû meř lenaw ḧewşekeda mołyan ekirdin le berdemî jûrî fermandarî zîndanekeda, herwekû êsteş hawřêkanî moł kirawin û beçîçkanewe danîşênrawin.

hey çe kafirbabêkin! carî wa heye se’atêk zyatir ew xełke bew çeşne ehêłnewe bebê ewey yekê bwêrê bar bigořê. way be ḧałî ew kiłołey pêy şil ebê, dest exate ser erz ya da’enîşê. werdyanêkî çetewł be qemçî day’egrê, bigre kwêt yeşê!

cwamêr lem çeşne bîrkirdineweyeda bû ke lawe be’espayî dergay jûrekey qiłîşandewe, ke dîy cwamêr bexebere hate jûrewe witî:

― řoj baş kake cwamêr ewe hestawî? ême lemêje hestawîn le xew, bełam nemwîst xewt lê têk dem witim manduwe ba binwê. kewate heste ba biçîn nan û çakeman bixoyn.

cwamêr dûy kewt bo jûrî nanxiwardin, bedem berçayî kirdinewe em qisaneyan kird:

― minîş demêke hestawim, bełam şewê baş nûstim ta beyanî cûłem nekirduwe.

lawe witî:

― kewate agat le tequhûřî îmşew nebuwe! dengî teqekan ewende nizîk bû, dûr nîye hêzî «li. a. n» hatbine şarewe. înca xwa ezanê îmřo leşkirî mîrî çî be xełk eka! bêguman kujraw û birîndar le herdû la û le bêlayenîş heye. her ke teqe biřayewe leşkirî mîrî wekû gurgî har ekewête naw şar. carê lay her geřekêkewe teqe destî pê kirdibê ewe way be ḧałyan herçî pyawî nawdarî tya mabê ke ta êsta negîrabê ya xoy be mîrî nefroştibê, hemûyan egîrên, destibeser ekirên û dûr exrênewe le nawçeke. xo ew kiłołey qewanî fîşekî leber mała bidozrêtewe ewa be serumałewe tya çuwe. ewe hîç řenge her le êstewe małpişkinîn destî pê kirdibê. le mangî pêşûda ke geřekî «s»yan pişkinî, bo bedbextî le małî marfeřeşî xezûrî efrasyawî xałma le kone bîrêka demançeyekî qerebînay řizîwî jengawîy zemanî teqyanûs edoznewe. bebê pirsyar û qise, nizarî kuřî kewa taqe pyawî małî ebê, egîrêt û ḧukmî ḧewt sał zîndanî edrê be serda. ke ewqatekey be endamanî ’urfî ełê em demançe jengawîye kone be karî hîç şitê naye û hîç zyanêkî pê nakirê her benaw demançeye! serekekeyan pêy ełê:

řaste qisey toye, êmeş her leber ewe lebatî hełwasîn be ḧewt sał zîndan wazman lê hênawe, eger demançedarîney minałanîştan la bidozînewe her ḧukmitan edeyn çunke nîşaney ḧez le çekkirdin û bekarhênanêtî ke emeş gewretrîn metirsîye beranber be manewey desełatî ḧikûmet! lew řojewe ewqateke neywêrawe biçête berdemî ’urfî bo hîç muḧakemeyek. kuřekeş wine û bêseruşwên, kes nazanê birdûyane bo kwê! małyan bequř girt jinekey le birsana be koşê minałewe penay birde ber małî bawkî ke ebê le demî xoyan parûyan bo bigêřnewe. daykî efrasyawîş çuwe małî xizmêkî le ladê. zorî legeł xerîk bûm ke bête małî ême nehat. eyut çawim berayî naye îtir lem şareda danîşim înca řenge toş bizanî ke efrasyaw çon bîr û baweřêkî koneperistaney heye nek êsta ke le çil tê peřîwe, le tafî herzekarîşya ke hemûman kem û zor têkełî bizutnewey nîştimanîy ewsaye bûbûyn ew gałtey pê ekirdîn. beyanname biławkirdinewe û kobûnewe û qise le wez’î nîştimanî kirdinmanî be şitêkî bêkełk û zyandar ezanî! syasetî be karî gewre pyawan da’ena, wate ewaney dełał û cambazî împiryalzimin le dagîrkirdinî wiłatekemana! ewsaş û êstaş lay waye begjaçûnî hêzî piřçekî xawen top û tenk û fiřokey împiryalîzim lexo be kuştidan bewlawe nawêkî key nîye.

cwamêr ke le pêşewe be dił û le paşa bebêzarî gwêy le qisekanî lawe egirt hełî daye witî:

― gyanekemî to carê waz lem basane bêne, wextî zorman heye em qisaney tya bikeyn biço mişûrêkî hîwa û daykîm bo bixo heste zû, le řêy xwada yekêkî şareza û baş bidozerewe bînêre bedûyana.

― daxim naçê îmřo natwanîn hîç bikeyn.

cwamêr begirjîyekewe witî:

― çon? çon natwanîn hîç bikeyn? to xot şewê bełênit nedamê ke beyanî zû yekêk enêrît? gyanekemî emende kemterxemî tya meke!

― řaste min bełênim dawîtê bełam min çûzanim şew pelamarî şar edrê!

cwamêr betûřeyîyekewe witî:

― pelamardanî şar heqî çîye beser îşî êmewe?

lawe witî:

― gyane to bexořayî xot seẍłet meke, ew şewaney ke şarî tya edrête ber teqe be řoj nayełn quş le şar biçête derewe, be ḧisabî xoyan bedûy pelamarderekanî şewa egeřên ke layan waye ewan meln û şarîş qefese lêderçûnyan nîye.

cwamêr ahêkî hełkêşa witî:

― ebû bizanim ewe bextî min nîye ke legeł berbûnma dinyam bo bigořdirêt be beheşt. ew bexte řeşey be xutuxořayî tûşî de sał girtin û małwêranîy kirdim êsteş wa be nawçewanmewe wek daxî lêy hełkendirawe.

lawe wîstî diłxoşîy bidatewe bezerdexeneyekî kałewe witî:

― em qise piřupûçane çîn? çarenûs manay çîye, eger benyadem le bûnîyewe kirdar û řeftar û hemû şitêkî xoy le nawçewanî nûsrabê îtir hewł û teqela û têkoşan manayan çîye û bekełkî çî dên?, cwamêr witî hewł û teqela û têkoşîn her etgeyenne ew pile û paye û şwêney ke le çaret nûsrawe! biřwane çend hezaran, mîlonan xełk tê ekoşin, hewł eden keçî nanyan be doda nagat! zorî waş hene çi hewł û teqelayekî ewtoş naden keçî ełêy pare be seryana ebarê. çawê bigêře benaw hawřêkanî qutabxanemana bizane çendyan geyştûnete ew payey ke mamostakanman bepêy têkoşan û zîrekîy xoyan boyan da’enan?? kwan yekem û duwem û sêyemî hemû sałekanî xwêndinman! eweş tewezel û gêl û gewcekan ke mayey gałte û qeşmerîy hemwan bûn bizane çi le meydanî kasbî û karî azad û çi le meydanî fermanberîda çi şwên û payeyekî dyaryan heye, kewa be xewî şewanîş bebîrî xoşyanda nehatuwe.

lawe paş îstêkî kem witî:

― ewî řast bê min em çeşne qisane naçne mêşkimewe belay minewe bextyarî ya serkewtin berî leser řoyînî teqelayekî řêkupêke berew amancêkî dyarîkiraw le řêy taybetîy xoyewe û leber tîşkî taqîkirdinewey xełk û xot.

cwamêr henaseyekî sardî hełkêşa witî:

to her řayekit hebê beranber be bext û şans ewendey tozê kar nakate ser bîrî min çunke jyanî xom bełgey gewre û aşkiray bêşansî û bedbextîye.

― dey ba carê waz lem basane bihênîn. îmřo nyazit çîye naçîte derewe nextê xot bixafłênî û bizanî şarekeman çîy beser hatuwe?

bełam agat le xot bê diłit bo hîç nasyawêkî konit nekeytewe ew xełke xirap gořawin û bira baweřî be bira nemawe.

cwamêr bebêzarîyekewe serêkî bada û witî!

― ne babe min her taqetî qisekirdinim nemawe kewtûm be derdî xoma.

nextê serîşim dêşê. eger heye yek dû espirînim berê eçmewe jûrekey xom řenge her neşçime derewe!

ta lawe paketê espirînî bo hêna em çuwe jûrekey leser cêgakey lêy pał kewt. dû denkî qut da û nextê çawî lêk na. ke çawî kirdewe hêşta çêştengaw nebûbû bîrî kirdewe çî bikat û çon řoj berête ser. taqetî çûne derewey nebû bo kwê biçê û bo lay kê biřwat. bêguman beşî zorî hawřê û nasyawekanî ya gîrawin ya xoyan geyandote «li. a. n» ya kujrawin, ya mirdûn we ya ewende tirsênrawin her zendeqyan eçê eger çawyan bem bikewê. řenge eger řêy xo lê hełekirdinîşyan nebê wekû gul lêy řa’eken emane hemûy le serêkewe, le serêkî keşewe dyarnebûnî hîwa û daykî dabûy le bałî, herweha jyanî tewezelî û kem çalakîy de sałî zîndanîş demarî mirandibû bo şitî pêwîstîş taqetî hatuçoy nemabû nexwazeła sûřanewey bê’amanc boye legotre yekê lew çend kitêbey girt be destewe kewa lawe le jûr serî boy danabû. leser cêgakey řakşayewe kewte xwêndinewey bełam herçendî ekird mêşkî bo gilêr ne’ekirayewe û cemserî qisekanî nûserî bo ne’edra leyek. her wişeyekî xeyałêkî le diła řast ekirdewe benaçarî kitêbî lê dana û xoy hawîşte ser bałî sîmirẍî xeyał û ewîş xêratir le birûske hełî girt berew beheştî yadgar.