qer û gułezer 2
qer dełê: «le xom xanexrap û małwêranê!
emin çilon bebê kesî le dûr wiłatî bikem guzeranê?»
xêłî ḧemedî paşaẍan barî dekird terkî dekird ew mekane
qer we dûy xêłatî dekewt bê ser û bê zimane
eger ḧemedî paşaẍan daxîl begermênê debû, bekirî şêxanî debowe mîwane
sê řojanî qerar degirt, bo tîcaretê deçû řûy dekirde şarane
qer ewa le byabanan, temaşa řêyanî dekird, karwanêk dyare
dełê: «biçim ḧewałî ew karwaney bikem pirsyare
ew karwane nazanim ne gaye, ne gadare
ne wiştire, ne wiştirbare
ne pyadeye, ne sware
biçim ḧewałêkî ḧemedî paşaẍan le wî bikem pirsyare».
qer deyzanî bekirî şêxan ḧezê le xatûn gułezerê deka
bekirî şêxanîş dezanê qer ḧez le xatûnê deka. qer xełqî kwêstanê
bû, bekirîş xełqî germênê bû. ewa deřwa bo tîcaretê
qer bang deka: «karwanî, ay karwanî!
etû hîç hewałî xêłî ḧemedî paşaẍan nazanî?»
bekir gutî: «emin karwanim,
ře’îsî germên û kwêstanim
hewałî xêłî ḧemedî paşaẍan zor çak dezanim
emşew sê şewe lenêw xêłî ḧemedî paşaẍan mîwanim
eger xeberî xêłî ḧemedî paşaẍan le min depirsî: xatûn gułezer nexoşe derdî gelêk girane
’ezîzim emin ewê şewê lewê bûm boyan kirde sedeqe çil şekî cût didane
emnîş çûme serî nezmanî degeřê nehełdênê çawane
nexoşêkî hênd girane leknim heta êwarê najî ew bestezmane».
qer bang deka: «bekir bekirî şêxanî!
mût bikewê leserî zibanî!
bekir bekirî mał şêwawe!
ya řebî, seferit nebê tewawe
xêrê le cwanî xot nebînî kwêrit bibê herdûk çawe
ewe çî xeberêke le bo minî małwêranit hênawe?
ya řebî! seferî xêrit nebê, beselametî negeřêyewe bedwawe»
bekir dełê: «etû xełqî kwêy le xatûn gułezerê dekey pirsyarê?
xatûn gułezer her ziman xoşe beşwan û gawanan dekatewe bêgarê
eger xałî bar deka, biskêkî denê de xeney yekî denê de jengarê
henyey xatûn gułezerê dełêy řojî minewere, le mabeynî ’erz û asmanê
dekatewe karê
mexlûqat guzeranî leber deka le sibḧeynê heta êwarê».
qer dełê: «hey bekir, bekirî şeytane!
xuła çilonit lê qibûł deka legeł min dekey ew qisane
çibkem. dił hîlakî kirdûm gaga debim benoker û gaga debim be şwane
eger lêm mu’ebîn bê nexoşêkî hîlake řastin ew qisane
boxom debme êłçî, deçim dênme serî erestû û ḧekîmêkî wek luqmane
deşqem xuła tewfîq bida řast bibêtewe, şayî be dinyaye, newciwane»
bekir dełê: «bexułay! nexoş bû xełqî hemûy boy řawestabû, le amîn amînî feqê û melayanyan dênanewe serê le boy bixiwênnewe yasînê. eger yasînyan kirdibû tewawe
çawî hełat zibanî kirawe
noker û pêşxizmetan mujdeyan le bo ḧemedî paşaẍan hênawe
4ḧemedî paşaẍan şukiraney debjard gelêk leber xułay pařawe
eger emnîş zanîm xatûn gułezer çabû, qetarî xom řakêşa hatûm wawe»
qer dełê: «eger nemirim, bijîm, bimênim
debê bê su’betêkî be ḧemedî paşaẍan binwênim
wiłatî beẍdayey pêwe bişêwênim».
bekir dełê: «etû lewey meke fikirê
pyawî şwanewêłe û bêkes degeł ’êlî çî pê nakirê».
qer dełê: «etû bizane qisey ew tacrey hemû xořayîye
le tû wabû hemû şitêk çerçîgerî bazařîye
gezgezey çîtî defroşî le tû waye hemû şitêk çerçîgerî bazařîye
eger nemirim, bijîm, bimênim
debê be memleketî îsfehanê řabgeyênim
top û topxane û leşkirî bo ser beẍdaye dênim
řêy kwêstanê debestim germênê deşêwênim».
bekirî şêxan dełê: «bexułay! be şwanan pêk nayen ew karane
ḧemedî paşaẍan pyawêkî maqûłe, şarî beẍdaye şarêkî gewre û girane»
bekirî şêxan dełê: «carê lew qisane geřê xuła bika xatûn gułezer çak
bibê lew derdey, xilas bê ew bestezmane».
qer dełê: «bekir etû bekirî şêxanî».
qisey çakit bezarîda naye
řebbî zelîl bî le çawan, nekewye ber ałay ḧezretî řesûłułlaye
xatûn gułezer înşałla lew derdey řizgar debê, çunke degeł emnî
xwarduwe kelamułlaye
ewe deçmewe sindûsî boy dirus dekem tîp û sipa û ałaye
řebbî her dû çawit kwêr bê, etû boçî qisey çakit be zarîda naye?»
bekir dełê: «emin çibkem, řêbwarim, tacrî her çwar dewłetanim
ewî dîwme her way dezanim
emnîş swêndixorî xatûn gułezerêm boye wa serewêranim
mudaxił le beẍdaye dekem xom be nokerî ferecułla xanî ḧakmî sindûsî dezanim».
qer dełê: «bekir! diłit xoş kirdûm bew qisane
xełqî gûy xward le gûy babyan deyangut: şête bekirî şêxane
were de meydanî xewf û řecayeda be’emanet biço ḧewałêkim bo le ḧemedî
paşaẍan bizane
bo xatrî xuła û pêẍemberan! bekir bom bike ewê subatê
biço kin ḧemedî paşaẍan, biłê: qerî kuřî ferecułla xanî deygut xatûn
gułezerêm bidatê
mełê: qer şêt û aga lexo nîye
emin sałewextêke destim le ḧukmatê hełgirtuwe شاە ’ebasî îsfehanê
degeł ferecułla xanî leber ewhe emînan be neḧlet kirdîye
dezanim xatûn gułezer degeł toş swêndixore, beła jin dînî nîye
etû emînî her çwar dewłetanî ew kareş bo tû ’eybî nîye
biço bom lê bizane qisêkî beseḧîye
wełla ya êsfehanê be qiř dedem, ya řêy kwêstanêy lê qedeẍe dekem yekcarîye
beyekcarêkî biço, karim bike tewawe
şerimit pê nebê serî qetarê bigêřewe be dwawe
yane sindûsî beqiř dedim, yane beẍdaye destênim tewawe».
bekirî şêxan le şermî qerî geřawe
heta wekê lenêw xêłê ḧemedî paşaẍan tembełêtîy xoy be ’erzê dadawe
çû le ḧemedî paşaẍanî kird selam û seławe
ḧemedî paşaẍan dełê: «we ’elêk eslam, xêre, şukur! wa qetarit geřawe».
gutî: «nazanim çit ’erz bikem, qasîdim hîç gileyîm leser nîye
beřêy řastî xom deřoym yekêk le řazî berdî bangî minî kirdîye
gelêkim qise degeł kird heta dwênê nemzanî kêye û kwênderîye
serî qetarêm řagirt gelêkman pêkewe qise kirdîye
gutî: «emin qerim kuřî fercułla xanî êsta le îsfehanê şa ’ebas
degeł babim lêm deka gileyîye
eger xatûn gułezerim nedatê beẍdayey lê dekem wêrane».
eger ḧemedî paşaẍan ew qisey bîst tewawe
deygut: «sebrê bigre bekir, heta qisêkî le małê dezanim tewawe».
nardye kin xatûn gułezerê: «ew xebere çîye, dełên zibanit de girêw nawe
degeł şwanêkî xwêřîle?» dełê: «babe emin ’êlêkî ser awałem, bê xudane
etûş meznêkî gewrey saḧbî hemû ’êlane
řidên sipî dułetanî, çakit denasî sułtane
emin saḧb dewłetim, debê bidwênim hemû şwan û gawane
eger emin hemû kesêkî nedwênim nambêtewe guzerane
babe texsîrî min çîye xełq deka ew qisane?»
ḧemedî paşaẍan dełê: «nardûyete kin emin bo xwazbênîye
ew kuřî ferecułla xanî ḧakmî sindûsîye».
gutî: «babe degeł emin meke giftugoye
eger be segêkim bidey îxtyarî min her be toye».
ḧemedî paşaẍan bangî kirdewe bekirî şêxane:
«emin xatûn gułezerim dwanduwe etoş boxot biço qisêkî lê bizane».
bekirî şêxan way gutîye:
«qurban! beřîşî sipîyewe řemin nakewê dełałîye
debê jinan binêrî bizanî qisey çîye».
ḧemedî paşaẍan gutî: «ca ew tegbîre bemin nîye
bekirî şêxan ’erizit bikem qisêkî dîye
řaweste xêł bigeřêtewe sałêkî dîye
lewê detdemê be yekcarekîye
biço pêy biłê ca bizane cwabî çîye».
eger bekirî şêxan cwabî bo qerî hênawe
eger ’erzî kird hemû qisey bo gêřawe
gutî: «ya xuła bexêrêyewe zeḧmetit bo min kêşawe».
qer le řastewe, geřawe bedwawe
geyîye cê hewarî bangêkî xoşî lê dawe
gîr nebû, heta hat, geyîye sindûsî, cênşînî kird tewawe
’erzî babî kird le îsfehanê, gêřawe
eger ferecułla wa dezanê
deçû debû be ’erizçî le kuřî xoy le şay îsfehanê
şa fermûy: «ew le germênê eme le kwêstanê?
ewe karêkî zor gewreye meger sułtanî estembûłê pê bizanê».
şa fermûy be ferecułla xanîye:
«ewe karêkî zor be qablet nîye
leknim řom kiçê nada be ’ecemîye
ełbette kuřî tu ’ewame çi agay le xoy nîye
dena memleketî min kiçî wek kiçî ḧemedî paşaẍanî têda nîye?»
şa ’ebas gutî: «ferecułla xan! qaqezêkî binûse le qerî:
«nêwî ew kiçey çîye?» qaqezî bo qerî nard. qer gutî: «le řûm hełnaye
qaqezî bo şa ’ebasî binûsmewe». leşkirî bird û çû bo ser ḧemedî
paşaẍan xeberî da be ḧemedî paşaẍan:
«emnim kuřî ferecułla xanî
çendim xizmetî berx û meřî wî kird be şwanî
emin xom kirde nokerêkî kemtirîn, ewanim dana le cêy ferecułla xanî
xoy le min nenas kird qedrî minî nezanî
îdî nełê le řûy hełnaye
ya di ebê xatûnêm datê, ya di ebê degełim bika de’waye
ew neyzanî eger ew ḧemedî paşaẍane
babî minîş ferecułla xane
bekir eger fikirê bika, sed tacir û tuccařî weku wî le memleketî padşaydaye
qasîdêkî binêre kin xatûn gułezerê, bizanin bo bekirî le min deka ḧaşaye
eger cwabî minî da degeřêmewe bedwaye
eger bo bekirî şêxan bê boy dirus dekem seyr û suḧbet û sefaye».
ew xebere be bekirî diraye
gutî: «nemzanî kuřî ferecułla xanîye, kwêrayîm daye
eger xatûn gułezerê biden be qerî herçend xerc û muxarîcî bê xom deykêşim le dinyaye
bo xatrî qerî xatûn gułezerim bexuşk qibûł kird, boxom debim bebraye
deşqimî meqsûdyan ḧasił bê, lêktirî bibînnewe kam û sefaye».
eger xeberî le ḧemedî paşaẍan dekird yeqîne
deygut: «bexułay! kiçî min layqî kuřî ferecułlaxanî nîne
lêm qibûł naka sułtanî emîne
«eger bêtu bîdemê debê ’erizçî bikem bedił û yeqîne».
eger ew qisane degeřawe bo qerîye
gutî: «lewî waye her ewdeme, ke degełim dekirdewe şwanîye
ew me’nayane hemû çîye?
ew karane wa pêk naye
taze nehatûme tikaye
yan bimdatê ya wexo kewê bo de’waye
de’waye dekem bedił û becane
hetta kengê degrê ew byanuwane?
«leşkirî îsfehanê dênim becarêkî, beẍdaye dekem wêrane».
swarêkî nard beçeper û beřewane:
«teşrîfî bekirî şêxan bête êrekane».
ke xeber be bekirî şêxan geřawe
be pelepel hat lewlawe
le qerî kirdewe seławe
dełê: «birale! çi dawêke bo minit řonawe».
dełê: «leto daye, her ew qerî şwan mawe
guftare le bo tom řonawe
beẍdaye dekem biławe
axir zorim le tû gêřawe,»
dełê: «emnîş xizmetim pê kirawe
xeberim le xatûnê gêřawe
bexuşkim qibûł kirawe
bo tû çake ew newlawe».
bekir çû be qasîdîye
be ḧemed paşaẍan dełê be yekcarekîye:
«etû bo ew pyawe cwabit çîye?
ewîş pyawêkî kem nîye
bo tûş ’eyb û şûreyîye
dest hełgirtinî le bo nîye
meger dewłet lêk dirên yekcarekîye
hîç sefay le bo tû nîye
beẍeyrez kwêrewerîye»
gutî: «bekir, etû bo çi le min dekey ḧukmî?
kiçî xom nadem be ’ecemî
sibḧeynê bête de’waye»
xeberî le bo qerî bird
qer sibḧeynê xoy dirus kird
sibḧeynê fesłî çêştawe
xeber be qerî dirawe:
«ew leşkir hat lewlawe
dar û berdî depoşawe
hełê û bigeřêwe dwawe».
qer dełê: «nemirim, bimênim
beẍdaye pak deşêwênim
ya serî xom dedořênim
yane gułezerê destênim»
bekirî şêxan way gutîye:
«bo tû ’eyb û şûreyîye
ew şeřem hîç pê ça nîye
ḧemedî paşaẍan kwêstanî nîye
lêy geřê ta sałêkî dîye
biła germênî leser nebîye
dewrey bigre yekcarekîye
lêy destênî çarey nîye
wêsta heqit degeł beẍdaye çîye?»
qer dełê: «bekir kar tewawe
taze naçmewe bedwawe
leşkir û qoşenim hênawe
sindûsim lê becê mawe».
bote şeř le zemanî
cwabî ew qisey dira be sułtanî
dinya demênê be wêranî
leber kuřî ferecułla xanî
sułtan dełê: «řamemênin
îsfehanê tê bigeyenin
eger qisem neselmênin
qet nabê ’ecemêk bimênin
herçî şî’eye bîbetłênin».
ew xebere hat, geřawe
bemîrî beẍdaye dirawe
eger mîr wa dezanê
şeqjin kewte dîwanê
dełê: «bênne derê cibexanê
serbazim bo biden le sanê».
serbaz le san řawestawe
karêkî gewre qewmawe
ałay ḧeqêyan hełdawe
des be de’waye kirawe
ta nîweřo lêkyan dawe
leşkirî beẍdaye şikawe
serî beydaẍan berdirawe
herkese boxoy geřawe
qer řosteme řawestame řawestawe
şaş û peř pałyan wêk dawe
pałyan wêk da le zemanî
herweku bewrî beyanî
ke ’êlat hemûy pêy zanî
deyangut: «heta dwênê deykird şwanî
ewřoke bewrî beyanî».
dinya bew şeřey dezanî
bekirî şêxan hat, lewlawe
qaqezî xatûn gułezerî hênawe
maçî kird, leser çawî danawe
bekirî şêxan gutî: «qurban, çi nûsrawe?»
gutî: «du’a û seławî danawe
fermûye: bo le řûy babim wergeřawe?
zor xirapim lê qewmawe
ewa xetay min gîrawe
pêy biłê bigeřêtewe
qerare degełim řonawe
qerarman ta beharê
heta bexêr xêł dêtewe xwarê
ca boxom degełî dekem guftarê
ça nîye çî dî bigrê binarê»
qer gutî: «pêy biłê pêy nakem mitmanê
heta bom nexwa qur’anê
bom danê qewl û qerarê
heta weku xêł dête xwarê».
bekirî şêxan hat, geřawe
qisey bo gułezer hênawe
qur’anî bo xward tewawe:
«ke hatim nayem be dwawe,
çî dîm abřû neka biławe».
qer le bo şewê geřawe
leşkirî xoy kird biławe
sułtan be şa ’ebasî tê geyandîye:
«eger dełê taracî bikem beyekcarekîye
ew şeř û me’reke çîye?»
şa ’ebas way gutîye:
«eger defermuwê derî kem xwêřîye
de sułtanê zyatir kesim nîye»
sułtan way da cwabî wîye:
îxtyarî wî bemin nîye»
ferecułła xan qaqezî nûsîye:
ḧaşa û madułła kuřî min nîye
le sindûsî dekem xwêřîye»
qer gutî: «destełat be min nîye
destełat be min nemawe
ḧaşa, madułła lew karane
dezanim demgirê qur’ane
natwanim leber ferecułla xane
lêm ḧeram bû řûy nanî
ca xatûn gułezer xoy zanî».