şêx ferx û xatûn estî 7
ferx zînî xoy dêna deykird le cwanûley nexşîne
deygut: xułaye bo şarî şamê le kwêřa biçîne?
ferxî řûy kird bewlawe
temaşay kird: cengeł û qamîşe řawestawe
cûtêk řeşîşey dexwên, leber ewan cwanû řêy pê sereder nekirawe.
ferx bang dêłê: «řeşîşe, hoy řeşîşe!
boçî lêrew danawe saz û çeqen û hezar pîşe?
řeşîşe engo nadirin
bûn becerde, řêyê le musłiman û řêbwarî degirin
nayełn musłiman bigate awedanîye, menziłêkî peyda biken, le tînwan nexnikên, le birsan nemirin.
řeşîşey zenwêre!
ew sał ḧewt sałe řêw debest birduwe lêre
etû netzanîwe ew maşûqey tû çawêkî kwêre?»
eger řeşîşey ew qisey bîst tewawe
deygut: «way! tîrêkî lê dam cigerm biřawe
ewsał ḧewt sałe emin degeł ewey małim pêkewe nawe».
řeşîşe nêreke neyzanîbû, mêyekey çawêkî kwêre. hełsita çû, temaşay kird bizanê ferx řast deka. eger çû temaşay kird; waye. betepłî serîda nûsa, çermî serî denêw çawan kird. mêyeke zîzbû lêy da řoyî. nêrekeş wa řoyî ferx řizgar bû lew cengełey.
geyîye awedanîyane
menziłêkî degirt ew bestezmane
deykirdewe nwêjî şêwane
deygut: «xułaye! çîyan lê hat ew řeşîşe feqîrane!
mêyeke birîndare nayete serî luqmane
erestûş dyarnîye lew mekane
weberî xoyan girt çoł û byabane».
ferx temenay dekird le bînay çawane:
xułaye! řuḧmêkî bikey bew bestezmanane
xetay min degirin zor xecałet bûm lew řeşîşane
řebî řûnakayî bête ber çawane».
serî nexşîn bibê bo xoy bibêtewe cwane».
eger ferx bo wan pařawe
lekin xułay du’ay qibûł kirawe
sibḧeynê nêreke, le mêyekey geřawe
geyştê lêy kird seławe
mêyeke zîz bû cwabî nedawe
deygut: «dwênê boçit wa lê kirdim xirapim lê qewmawe».
nêreke gutî: «texsîrî toye wa qewmawe
ḧewt sałe ḧełałî minî, çawit kwêre beminit nîşan nedawe
bo xatrî ferxołey ewa le tûm kird seławe».
lêy qibûł kird gutî: «bexêrêy ser ew çawe».
mawetewe bo ferxî biřwatewe bewlawe.
ewê řojê lew awedanîyey meḧtel mawe
heta bexêr û beselamet cwanokey ḧesawe
sibḧeynê beyanî dawe
ferxołe le xułay depařawe
deygut: «emin le çoł û byabanêm estêy feqîr çîy lê qewmawe?»
xałî de şarî şamê xewnî pêwe dîye
dełên: «ferxołe dête êre. ḧewt sałan debête mîrî şamê lewî zyatir hîç kes nîye».
eger xałî ew qisey debîst beyekcarekîye
hełdesta, degeřa beherçendî keyxuda û řidên sipîy şarîye:
«erê engo çi mîrî dîw qibûłn, ya qibûłu nîye?»
keyxuda cwabî wîyan dawe beseḧîye:
«sed mîrî dî bê le tû zyatir kesman qibûł nîye».
sibḧeynê beyanî dawe
mîr hełî girt keşkołêk, dar’asayekî tewawe.
herçendî menziłî saḧb menseban bû, hemûy geřawe
deyangut: «mîr xêre wat lê qewmawe».
deygut: «xuła xêran ka, dełên: mîrêk dê lewlawe».
deyangut: «hîç mîrman qibûł nîn, ew keşkoł û ’esayey bigêřewe bedwawe».
mîr beqsey xełkî degeřawe,
pênsed zêř bo mewlûdî pêẍemberî te’în kirawe
ke mîrî şamê befeqîr û zelîlanî dawe.
eger ew lewê berqerar kirawe
cwanûley ferxîş lewê deḧesawe
birînekanî pak çakbûnewe, tûkyan dehênawe.
deyhêna zînî dekird, le xuławendî ’alemyan depařawe:
«emin bo şarî şamê deçim bo małe xałim, xatûn estî qelender çîy lê qewmawe?»
eger řêy weber xoy girt, bo şarî şamê hate xware
germay hawînê lewê deykird kare,
le xoy û le cwanûley biřa îxtyare
deygut: «ya řebî ’alemê! haware!
byabane waḧîdelqendehare».
herçendî kewî kwêstanê bû, hemûy bo xizmetî ferxî dehate xware
ewber ewber têk depeřîn deyankirdewe haware.
cwanûy ferxî řêy dernedekird, leber ewan le ’erzê neydekird kare.
ferx dełê: «behare çi le řewn!
mutrîbî de kêwanim kewn
ewîş dên, řepêş cwanûley ferxî dekewn.
beharim çi le řew dîn!
qereçî de kwêstanim kew dîn
kewî kwêstanê, gelêk nadirin
řebî, şewarew lê danên bedawu bigirin
de qefesî domanu biken, dêw dêw pê bigeřên, qiřanu hełgirin
qet kêrdî qesabanu leser gerdinê hełnegirin
boçî řê le cwanûy ferxî bê dayk û bab degirin?
nayełn bigene awedanyêkî, biła le tînwan nexnikên, le birsan nemirin
ya řebî her bałêk biřon, de befrê bikewn, řawker bûgirin».
eger ferx ew qisey kird û geřawe
herçî kew bû le řastexoy geřawe.
ferx lêy dexuřî bo şarî şamêy ajwawe.
ferx degrya lew çołey bestezmane
deygut: «hîç kes nîye, degełî bikem qisane
deçim le małe xałim debim mîwane.
xałim leknim namka bexudane
debme dijmin û bêgane
nazanim řêy şarî şamêy î çend şew û řojane».
kê bû le ferxî nazdare
degeł cwanokey dehate xware
tûşî debûn karwanî û řêbware
le řêy şarî şamêy dekird pirsyare.
deyangut: «mindałî feqîr, bestezmane!
kwa şarî şamê lêrekane?
le kwê derdeçî bew cwanuweyewe; ewhe nabřî menziłane».
ferx deygut: «deygemê be’îznî xuła û řesûłane».
xałî wî le şarî şamê xeberî bîstîye
de xewêda pêyan gutîye
dełê: «nabê hîç kes lew şarey řagîrê bemîwanîye
heta sałêkî dî lew şarey mîwanim qibûł nîye».
mîr qerar û medarî dana le şarî.
lekne xoy ferx dête małe xałî bexemxiwarî
ferx ẍemgîn bû ewê řojê; dełê: «çi bikem, le min ẍerîbê
xatûn estî becê mawe firmêskî le çawî dê bo xomî bom degryê bezarî.
çibkem ne bepyad eyî degemê ne beswarî
le kołananda demrê behejarî».
ferx řast bo şamê dehate xware
deygut: «cwanûle! biřo, ew fikirane nayen bekare
biçîne şarî şamê bigrîn qerare
bizanîn, kengê řeḧmetman le baregay xułay bo dête xware».
mîrî şamê dełê: «çi bikem, hełgirin cêy xemê?
biçin xełkî şamêm hemûm bo binûsin, pakî mûçe û mwacbî dedemê
hemû kes beřê û şwênî xoy bizanî
le dewłetî min kem nabê be’îltîfatî sułtanî
emma qayl nîm, hîç kes, kes řabgirê bemîwanî.
emîndar wederkewtin tewawe
şarî şamê hemû miḧeley nûsrawe
mîrzayan dana nêwî ’alemanîş biken tewawe
hemû ’alemyan le qełem dawe
mîr dełê: «sibḧeynê řawe».
pênsed swaryan kird tewawe
pak tacî û tûley de řistey kirawe.
wedûy řawî ahûy dekewtin, hemû lêk bûnewe biławe.
temaşayan kird, taqe swarêk hat lewlawe
cwanoleyekî quley pêye, mindałêkî nabałqî swar buwe, dełêy nexşekêşrawe.
xeberyan bo mîrî şamê hênawe,
gutî: «bênin, bîbînim behertik çawe».
deçûne kin çeper û êłçîye
dełên: «mîr tełebit deka». dełê: «emin ẍerîbey şaranim; mîr ḧacetî bemin nîye;
emin deçme şarî şamê bemîwanîye».
dełên: «hełsite biçîne kin, kuře. mîrî şamê zor maqûłe». dełê: «leweş maqûłtir bê, emin îxtyacîm bewî nîye».
eger degeł ferxyan derkird guftugo
hatnewe kin mîrî, dełên: «mîr herçendî dekeyn, ew mindałe nayete kin eto».
mîr dełê: «ḧukmêy lê biken, biła: meye şarî şamê, bo layekî dî biřo»
ferx gutî: «emin ẍerîbey şaranim
dême şarî, le małe yekî dî mîwanim,
mîr detirsê, dełê dê dexwa ew nanim!».
ew qisaneyan bo mîrî ’erz kird û gêřawe
cařyan řakêşa, hemû leşkir xiřkirawe
ewber ewberî řêye kûçey serbazî řagîrawe,
ferx hat lewlawe,
beherdûk destanî lew ’alemey kird siławe
ḧukmî mîrî bû, kes cwabî nedawe.
ferx zorî zig bexoy sûta bestezmane
dełê: «xałeme xoy lê kirdûm bebêgane».
dûbare seławî kirdewe le hemuwane
bo xoy deygut: «’eleykeselam, gelî ẍeybîyane»
ferx seławî xoy estandewe tewawe.
ḧukmî mîrî bû, ewîş bexoy û leşkirî bo małê geřawe.
ferx serî ciłewî xoy berdawe
ew kûçe û kołan geřawe.
tekêyekî muşayxan bû çû, lewênderê řawestawe
ciłewyan degirt û deyankird pyawe».
cařçî mîrî ře şarî dekewt, deygut: «herçî ewhey řagrê, bizane tałan kirawe».
soraxyan kird cařçîyan, xeberyan bo mîrî hênawe
gutyan: «qurban ewa le tekyey muşayxan buwe pyawe
eme qewetman pê neşka derî keyn, meskenî şêxan gelêk ’alî û tewawe».
mîr gutî: «bom danên ew kewşane
emin ḧukmim kirduwe kes řanegrê ew mîwane
biçme tekyey şêxan degełyan bikem dû qisane».
mîr hat lewlawe,
geyîye dîwanî muşayxan, lêy kirdin seławe.
şêxan fermûyan: «mîr! bexêrêyewe lew řawe
mîr! ewřo çit dî, çend askit hênawe?»
dełê: «řawî ewřom, ya şêx nebû tewawe».
qenneyan bo mîrî hêna qennêkî kêşawe.
mîr fermûy: «ew kuře çikołe kêye mîwane, hatuwe lewlawe»
şêxan fermûyan: «mîr etû çit beserî ew mindałeyewe dawe?»
mîr fermûy: «ey firzendey mîwane!
eger lêt bipirsin meselane
defamî cwab bideyewe qisane?»
eger mîr ew qisey dekird tewawe.
ferxołe boxoy cwabî dedawe
deygut: «firsete, bexułay řawestawe».
mîr fermûy: «benokerane
biçin eḧmedekwêr heye, bîyenne êrekane
da degeł ew minałey bika dû qisane
«eger neyzanê cwabî bidatewe, derî dekem lêrekane».
eḧmedekwêryan hêna lewlawe
deyangut: «ew kuře bidwêne, bizane mindałêkî zerîfe, dezanê bika qisane».
eḧmedekwêr dełê: «bewey kem le jûrî serîye
canewerêk peyda debîye
bo geda û padşa ferqî nîye
ewî desûtênin be’awrîye».
ferx dełê: «ey eḧmedekwêrî nadane!
lengo waye mîwan ḧeywane.
emin řonîştûm le meclîsî ew şêxane
bo min ’eybe, bikem ew qisane
ewî le bedenî însanî debê ewa beřezay bînay çawane
lekin ewî nîye ferqî padşa û gedayane
eble! ewe espêye, deykujin bedestane».
eḧmedî kwêr gutî: «pitû le min! hetîwêkî xwêřî lewlařa dê mîrî şemê debê emin bê abřû bika». eḧmedî kwêr zîz bû, lêy da řoyî. mîr fermûy: «biçin mela ḧesenî bênin; zorî bidenê bê, befřan ewem bo derbika». mela ḧesen hat, cêyan pê nîşan da; řonîşt. bexêrhatnî ew kuře çikołey kird.
mela ḧesen dełê: «řołe gyane!
şitêk heye bê zebane
be’erzî debê guzerane
bedestî î ’ebdane
ewî debê beçraxane
pişkoje debê lew mekane
her dełêy gułî nîsane
şayan pê debê ewane
řezay bînayîy çawane
be’en’am deyben bo padşayane
řêy en’amê deden ewane».
ferx dełê: «mela ḧesen hatûy lewêwe
mindałêkî ẍerîbim, mem bizêwe
ew ser û simêłet de kunî kerêwe
ewe nazanî şemameye sûr debê be biřkêwe».
mela ḧesen destî da ’ebay xoy, řoyî. mîr, mela ḧesenî gêřawe. mela ḧesen bedzî gutî: «qurban wanabê biçin dîzêkî piř biken le mêwij û gwêz û xurma û gezo bênin lêrey danên, nanîş danên bo meclîsê. eger zanî çî
têdaye, ewe ya şêxe ya şeytane. eger neyzanî bo babî aqił dekem. wederî denêm lew şarey». dîzêkî wayan hêna le meclîsêyan dana. nanîşyan hêna, le meclîsêyan dana; hemûy meḧtel ma kes nanî nexward. mela ḧesen gutî: «nanxiwardin bo nîye?» ferx gutî:
«emin ẍerîbim eger qisan bikem şûreyîye.
mela ḧesen papey le min girtîye
le qestî depirsê bo naxon nanîye?
ewe şeřî eweyetî lêm bipirsê, ewe çîye?
eger şêxan pêyan naxoş nebê, cwabî ewey dedemewe beseḧîye».
şêxan: merexestyan kird ferxî dawdîye.
ferx dełê: «eger pêncîn eger şeşîn
espardey bîlalî ’ebeşîn
hemûman ẍulamî dîzey řeşîn
werin mêwij û gwêzan lêk webeşîn.
bîbeşînewe beřewanî.
mela ḧesen ẍezebî mîwanî
înca teřdes bixon nanî
mîr degeł melay xoy zane».
mîr û mela ḧesen hełistan, lêyan da řoyn.
mîr gutî: «mela ḧesen were biçîne êrane
bizanîn, mesłe’etman çilon debê degeł ew mîwan û şêxane».
çûn řonîştin dû beduwe
hezar tegbîryan kirduwe
hîç faydey bo wan nebuwe.
mîr û mela gutyan: «eme çibkeyn le dinyaye?
ew şêx û mîwane çareyan naye».
şarî şamê sê řojan neybû hîç aẍaye.
şilûx bû şamî girane
lêy peydabû lotîxane
şeřyan kewte ser jinane
nîweyan bûn beqawexane
keyxuda û řidêndarî wane
řûyan kirde dîwanî şêxane:
«qurban axir şamê bû wêrane
bebê padşa nabê guzerane
edî bo dyar nîye mîrî êrane?
şêx nardyane kin mîrîye:
«bo bê ḧukme cîhetî çîye?»
mîr fermûy: «babe! emin îxtyarim nîye,
peyda biken mîrêkî dîye».
xeber hatewe bo şêxîye.
şêx fermûy: «eme mesłeḧetman çîye?»
wehay gut: «yekî dîye
ewe şêxêlî bê qeydîye:
lewî meken gileyîye.
ewe dû mange mîr nîye
peyda biken yekî dîye
xeber binêrîne sułtanîye
bizanin fermayşî wî çîye».
şêx qiseyan kird tewawe
bangî nîweřoy dawe
ferx lewê hełsitawe
gutî: «bizanim cwanokem awdirawe».
têlẍuraf bo sułtanî kirawe.
sułtan fermûy: «mîrî xoyan lewêye tewawe».
xeber de şêxan geřawe
çiraxanyan bo řonawe.
sibḧeynê ke řoj kirawe
meclîsî taqîqey gîrawe
bazî yeqînyan hênawe
herdûk çawî wî bestirawe
hełyan awît, řawestawe
le heway lenger bestirawe
ser berejêr hat geřawe
îklamî ferxî kêşawe
şêxan qołyan bo kêşawe
qend û nebatyan hênawe
şîrnî î mîrî xurawe
textî ḧeqyan bo hênawe.
şêxî gewre hat lewlawe
gutî: «selam ’elêk firzende lawe!
elḧemlay çirat hełkirawe».
qołî ferxî girt lewlawe
le cêgay xoy hełsitawe
leser textêyan řonawe
bangî ḧeqyan bo lê dawe
tanc û tomaryan danawe.
ewa cêy xałî gîrawe.
ta ḧewt sałan řawestawe
mîre û beyeqîn řonrawe.
ferx dełî: «xułaye! çim lê qewmawe?
emin mîrêtîyê çi lê bikem bebê xatûn estîyêy bełek çawe?
xo me daxlî nakem ew dunyayem bo nabê tewawe.
eger dinyaş tewaw nebê faydey çîye
êsta xałim lê deka gileyîye
xuła dezanê xetay min nîye.
emin mîrayetî çi lê bikem; gizîrîm pê xoştire biçmewe şarî dawdîye».
ke ḧewt sałe mîrêtî ferxî bû tewawe,
gutî: «ew dinyaye çi lê bikem, bo kes nemawe?
lazme qaqezêkî binêrim bewlawe.
binûsim qaqezêkî bê kesîye
binêrme xizmet mam ẍełîfey şarî dawdîye
deşqemê bo minî binêrête xatûn estîye».
ferx řodenîşt qaqezêkî kird tewawe
çibkem êłçîyekim bibê bînêrim wawe?
karî min bew ’ebdane nabê tewawe
xułaye defryam bêy le hemû karan
biçme qeraxî şarî şamê bo pirsyaran
hemûm kewtote kin bałdaran».
le şarî şamê deçû bewlawe
temaşa deka destêk sî dên wawe.